Læknablaðið - 15.11.1999, Blaðsíða 54

900
LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85
óbreytt myndi það þýða að í
hverri vaktbærri undirgrein
þyrftu að vera sjö skurðlæknar
til að manna fjórskiptar vaktir
sem Bjarni sagði að væri algert
hámark vaktaálags. Það myndi
aftur þýða að aðgerðir á hvern
þessara sjö lækna yrðu of fáar
til þess að þeir gætu viðhaldið
færni sinni. Það myndi draga
úr gæðum þjónustunnar. Þess
vegna mætti varpa fram þeirri
spurningu hvort viss undir-
mönnun væri ekki nauðsynleg
hjá íslenskum skurðlæknum.
Með sameiningu stóru sjúkra-
húsanna í eitt hús mætti þó ef
til vill að skaðlausu manna
allra stærstu undirgreinar
skurðlækna að fullu.
Inn í þetta koma svo ýmis
önnur atriði. Til dæmis hefur
það færst í vöxt að skurðlækn-
ar séu tveir í hverri aðgerð og
er þá annar stjómandi en hinn
til aðstoðar eða leiðsagnar.
Bjarni sagði að með þessu
móti fengju skurðlæknar við-
bótarþjálfun sem nýttist upp
að vissu marki til þess að við-
halda fæmi þeirra.
Annað atriði er bætt nýting
á vinnutíma skurðlækna. Með
því að bæta starfsaðstöðu þeirra
og auka aðstoð annarra starfs-
stétta við undirbúning og
eftirfylgni aðgerða myndi það
draga úr vinnuálagi og auka
afköst. Þannig mætti ná meiri
rauntíma út úr hverjum skurð-
lækni. Það væri hins vegar
óvíst hversu lengi menn myndu
endast í slfkri keyrslu og hugs-
anlegt væri að skurðlæknar
þyrftu þá að fara fyrr á eftir-
laun en ella.
Reynsla nágrannaþjóða
Arnór Víkingsson lyflækn-
ir á Landspítalanum og ritari
LÍ brá sér nú úr hlutverki
fundarstjóra og ræddi um það
hvort breytt vinnufyrirkomu-
lag myndi leiða til aukinna
gæða í heilbrigðisþjónustunni
eða hvort þjónustustigið
myndi lækka. Hann sagði að
kröfur almennings um skjóta
þjónustu og aukin gæði hefðu
aukist og þróunin í heilbrigð-
iskerfinu hefði tekið mið af
því. Viðbragðshraði stofnan-
anna hefur aukist, meðferðar-
úrræðum fjölgað, sérhæfing
vaxið á flestum sviðum og
heilbrigðisstéttum fjölgað.
Vissulega mynduðust stund-
um flöskuhálsar í kerfinu en
reynt væri að ryðja þeim úr
vegi.
Arnór skipti þjónustu heil-
brigðiskerfisins í tvennt:
bráðaþjónustu og fyrirfram
skipulagða eða valkvæma
þjónustu. Aðstaða til að veita
þjónustu væri misjöfn eftir
landshlutum en á höfuðborg-
arsvæðinu væri bráðavakta-
þjónusta allan sólarhringinn
og þar væri aðgengi að sér-
fræðingum og rannsóknar-
þjónustu. Hvað varðar val-
kvæma þjónustu væri aðgengi
að læknum til að sinna henni í
flestum tilvikum viðunandi og
samfella í samskiptum lækna
og sjúklinga yfirleitt góð.
Arnór fjallaði um viðbrögð
nágrannaþjóða okkar við til-
skipuninni og sagði hana harla
mismunandi. Danir og Svíar
hafi gengið lengst í að stytta
vinnutímann og afleiðingar
þess væru að koma í ljós: að-
gengi að valkvæmri þjónustu
hefur minnkað, biðtími eftir
aðgerðum hefur lengst og
samfella í samskiptum lækna
og sjúklinga er minni en áður.
Danir búa við lélegra heilsufar
en aðrar Norðurlandaþjóðir,
hvort sem það stafaði af þessu
eða einhverju öðru. I Svíþjóð
hefur þjónusta stærri
sjúkrahúsa ekki minnkað en
þó hafa myndast flöskuhálsar
á stöku stað, einkum á sviði
svæfinga og röntgenþjónustu.
A landsbyggðinni hefur hins
vegar orðið meiri samdráttur
og biðtími eftir aðgerðum
lengst verulega.
Englendingar og Hollend-
ingar hafa hins vegar lítið að-
hafst í þá veru að stytta vinnu-
tíma sérfræðinga. Þeir eru
flestir á föstum launum og
gætu því minnkað við sig
vinnu en það hefur ekki gerst.
í Englandi var hámarkið á
vinnutíma unglækna lækkað
úr 90 stundum á viku í 72.
Vinna umfram það er ekki
launuð en samt hefur ung-
læknum ekki fjölgað.
Stjórnvöld hafa þrjá
kosti
Áhrifin af breyttri vinnutil-
högun í kjölfar gildistöku
vinnutímatilskipunarinnar hér
á landi gætu orðið margskonar
og færu að sjálfsögðu eftir
viðbrögðum ríkisvaldsins.
Arnóri sýndist yfirvöld hafa
um þrennt að velja: að við-
halda afkastagetu læknisþjón-
ustunnar með því að fjölga
læknisstörfum og/eða öðrum
störfum til jafns við þá skerð-
ingu á vinnustundum sem til-
skipunin hefur í för með sér;
að hagræða í skipulagningu
læknisþjónustunnar; að draga
úr ríkisrekinni læknisþjónustu.
Framtíðarsýn lækna er sú
að gæði þjónustunnar haldi
áfram að aukast, sérfræðing-
um fjölgi, framhaldsnám flytj-
ist í meira mæli inn í landið og
við það fjölgi unglæknum.
Auk þess þyrfti að auka sam-
vinnu sjúkrastofnana, bæði í
Reykjavík og milli Reykjavík-
ur og landsbyggðarinnar.
Loks þyrfti að endurskoða
verkaskiptingu heilbrigðis-