Læknablaðið - 15.11.1999, Blaðsíða 21

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85: 873-5
873
Sjúkratilfelli mánaðarins
Öldruð kona með heilabilun
og flókin heilsufarsvandamál
Helga Hansdóttir', Friðþjófur Sigurðsson2
Tilfelli
Um er að ræða 80 ára konu sem búið hefur á
vistheimili fyrir aldraða frá 1993. Hún var
greind með heilabilun árið 1992 sem hefur
versnað hægt og sígandi. Hún var áður heilsu-
hraust. I byrjun október 1998 datt sjúklingur,
var lagður inn á sjúkrahús og reyndist með
þvagfærasýkingu. Sjúklingur var máttfarinn,
datt í annað sinn og braut þá hægri upphand-
legg. Handleggurinn var settur í spelku en brot-
ið greri ekki. Um svipað leyti kvartaði sjúk-
lingur um mikla liðverki í báðum ökklum.
Sjúklingur var með hækkaða þvagsýru í blóði
= 10,1 mmól/1 (2,5-8,5 mmól/L) og kreatínín
var 123 míkrómól/L. Enginn vökvi var í liðun-
um þannig að ekki var staðfest hvort um raun-
verulega þvagsýrugigt hafi verið að ræða. Eng-
ir þvagsýrugigtarhnútar voru sjáanlegir. Lækn-
ir setti sjúkling á allópúrínól meðferð, lOOmg
tvisvar á dag.
Tveimur mánuðum síðar steyptist sjúklingur
út í útbrotum, fékk háan hita og meðvitund
lækkaði. Sjúklingur var lagður brátt inn á sjúkra-
hús og greindist með lungnabólgu og æðabólgu,
sem talin var vera vegna lyfja eða vegna
sýkingar auk lifrarbólgu. Öllum fyrri lyfjum var
hætt og sjúklingur meðhöndlaður með háum
skömmtum af barksterum, sýklalyfjum. Ut-
brotin löguðust eftir talsverð veikindi.
Sjúklingur var útskrifaður heim en nokkrum
dögum eftir útskrift virtust beinendar frá upp-
handleggsbroti ætla að ganga út í gegnum húð
og var sjúklingur lagður brátt inn á annað
Frá 'öldrunardeild Sjúkrahúss Reykjavíkur, 2lyfjafræði lyf-
sala, Háskóla Islands. Fyrirspurnir, bréfaskipti: Helga
Hansdóttir, öldrunardeild Sjúkrahúss Reykjavíkur, 108
Reykjavík. Sími 525 1537; netfang: helgah@shr.is
Lykilorð: þvagsýrugigt, allópúrínól, upplýsingastreymi.
Keywords: gout, allopurinol, information transfer.
sjúkrahús og þar var gert við brotið. Sjúklingur
útskrifaðist fljótlega aftur heim við þokkalega
heilsu. Sjúklingur tók að kvarta yfir auknum
kláða og fékk flöt rauð útbrot á bringu og hand-
leggi. Þegar að var gáð hafði sjúklingur fengið
lyf á síðara sjúkrahúsinu samkvæmt eldra
lyfjablaði, meðal annars allópúrínól. Gamalt
lyfjablað hafði verið sent fyrir mistök í stað
þess nýja þar sem allópúrínólofnæmi var þegar
skráð. Sjúklingur var enn á barksterum og
histamínhömlum og var skammtur þeirra auk-
inn og útbrot hurfu fljótt.
Sjúklingi heilsaðist ekki vel næstu viku og
leiddi það til endurinnlagnar á fyrra sjúkrahús-
ið. Þar reyndist sjúklingur hafa þvagfærasýk-
ingu, sár í vélinda og lifrarbólgu. Talið var að
lifrarbólguna mætti skýra með gjöf allópúrín-
óls auk talsverðs magns af paracetamóli sem
sjúklingur fékk vegna verkja. Sjúklingur jafn-
aði sig sæmilega og útskrifaðist heim.
Enn eru ekki talin öll þau heislufarsvanda-
mál sem konan átti við að stríða á þessum tíma,
yfirlið vegna stöðutengds blóðþrýstingsfalls,
þvagtregðu, kláða og ruglástand.
Nú nokkrum mánuðum síðar hefur konan
jafnað sig vel. Hún er farin að ganga óstudd, er
talsvert skýrari og þekkir starfsfólk með nafni.
Hún tekur þátt í félagsstarfi og handavinnu og
nýtur heimsókna fjölskyldu.
Saga þessi sýnir skýrt þau vandamál sem aldr-
aðir einstaklingar geta lent í, sérstaklega þeir
sem ekki geta sagt sögu sína vegna minnisleysis
og eiga við mörg og flókin heilsufarsvandamál
að stríða og samfella í meðferð er rofin.
Umræða
Tveir þættir í umönnun konunnar vekja strax
spurningar. 1. Var ástæða til að setja hana á
allópúrínól? 2. Hefði betri skráning á lyfja-
notkun og ofnæmi komið í veg fyrir að hún
fengi aftur lyf sem hún hafði fengið alvarlegt
ofnæmi gegn? Sú staðreynd að hún lifði af