Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 27
29
VAXTARSTÖÐVANDI MÓTEFNAVAKAR
MÆÐI-VISNUVEIRU.
Valgerður Andrésdóttir, Robert Skraban, Sigurbjörg
Þorsteinsdóttir og Sigríður Matthíasdóttir.
Tilraunastöð H.í. í meinafræði, Keldum.
Mæði-visnuveira (MVV) tilheyrir flokki lentiveira,
og er því skyld eyðniveiru. Eitt megineinkenni
lentiveira er að veiran helst í líkamanum alla ævi,
dýrið losnar aldrei við hana þrátt fyrir öflugt
mótefnasvar. Vaxtarhindrandi mótefni, sem eru
mjög sérhæfð fyrir veirustofninn sem sýkir dýrið,
myndast 2-6 mánuðum eftir sýkingu. Annað
vaxtarhindrandi mótefni, sem er breiðvirkt, en
venjulega ekki eins öflugt og hið fyrra, myndast 2-10
mánuðum seinna í flestum kindum. Sama mynstur
sést í HIV.
Markmið þessarar rannsóknar var að kortleggja
vaxtarstöðvandi vækiseiningar í hjúppróteini mæði-
visnuveiru. Bornar voru saman basaraðir í envgeni
sem skráir fyrir hjúpprótein í nokkrum visnustofnum
sem hafa mismunandi mótefnasvar.
Annars vegar voru bornir saman stofnar 796 og
1010, þar sem 1010 er afleiöa af 796, en hefur
breytt vaxtarhindrandi mótefni. í Ijós kom, aö í 1010
eru tvær úrfellingar í env geni, og með því að bera
saman við basaröð og mótefnasvar fleiri stofna, má
!eiða líkur að því að önnur úrfellingin hafi breytt
mótefnasvarinu.
Hins vegar var stofn 1514, sem er afleiða af
1010 og hefur sama mótefnasvar og hann, notaður
til þess að sýkja 20 kindur og voru einangraðar úr
þeim veirur, sem voru athugaðar með tilliti til
mótefnasvars, með jöfnu millibili í 7 ár. Af 76
veirustofnum sem einangraðir voru úr þessum
kindum höfðu 12 breytt vaxtarhindrandi mótefni. Við
raðgreindum allt env genið í 3 þessara stofna, og
hluta þess í 6 stofnum í viðbót. í Ijós kom, að
sameiginlegt öllum stofnunum eru breytingar báðum
megin við úrfellinguna í env geninu, og má álykta,
að aftur valdi stökkbreytingar á þessu svæði
breytingu á vaxtarhindrandi mótefnum. Þessar
stökkbreytingar eru mjög fáar, og virðist vera valið
fyrir breytingu í mótefnasvari.
FARALDSFRÆÐI SLASAÐRA
í UMFERÐARSLYSUM
Brynjólfur Mogensen, Ingibjörg Richter*, Karl
Ragnars**
Slysa- og Tölvudeild* Borgarspítalans, Bifreiðaskoðun
Islands** Læknadeild Háskóla íslands
E 30
Inngangur: Umfcrðarslys cru ein helsta orsök bæklunar
°g ötfmabærs dauða. Um hclming alls kostnaðar, eða
u þ.b. 5 milljarða, á hveiju ári má rckja til afleiðinga
umferðarslysa. Tilgangur þessarar rannsóknar var að
kanna faraldsfræði slasaðra í umfcrðarslysum í Reykjavík
°g látna á íslandi vegna umferðarslysa sl. 20 ár.
Efniviðun Gcrð var lcit í gagnabanka Slysadeildar
Borgarspítalans að öllum Rcykvfkindum scm höfðu komið
n Slysadcild frá 1974-1993 vegna ávcrka eftir
umfcrðarslys. Upplýsingar um lálna í umfcrðarslysum á
Islandi á sama li'ma voru lcngnar frá Umfcrðarráði og
Hagstofu íslands. Upplýsingar um umráðamcnn og Ijölda
uilrciða í Rcykjavík voru lengnar frá Bifreiðaskoðun
fslands.
HiðursUiður: Fjöldi slasaðra í umferðarslysum í
Rcykjavík fækkaði frá tímabilinu 1974-1976 til 1983-1985
uml3% fyrir karla og 11% fyrir konur. Tfðnin fór úr
'3.4/ltXX) í 11.7/1000 fyrir karla og úr 9.8/1000 í
“7/1 (XX) fyrir konur. Tíðnin hækkaði aftur í 15.7/1000
•Vrir karla cða 34% og í 13.7/lOtX) fyrir konur cða 57% á
[ímabilinu 1986-1991. Ekki álti sér stað nein líðni-
urcyting á slösuðum límabilið 1992-93. Hæst tíðni
slasaðra fyrir bæði kynin á sér stað á aldrinum 15-19 ára
eða 43.3/l(XX) fyrir karla og 30/1000 fyrir konur.
Aldurshópurinn 20-24 ára kemur þar næst á eflir. Fjöldi
bifrciða árið 1993 á hvcm slasaðan ökumann á KXX) íbúa í
aldurshópnum 20-29 ára var 34, 96 bifreiðar hjá 40 -49
ára, í aldurshópnum 60 - 69 ára 123 bifreiðar og 123
bifreiðar hjá 70-79 ára. Á tímabilinu fækkaði innliignum á
sjúkrahús um 44% niður í 2.3/10000 fyrir karla og
1,6/100(X) fyrir konur. Fækkunin átti sér stað á fyrri hluta
tímabilsins en hélst óbrcytt seinni hluUinn. Á þessum 20
árum hefur fjöldi bifreiða í Reykjavík næstum þ\í
tvöfaldasl. Á árinu 1993 slösuðust 76% í bifrciðaslýsum,
12% í reiðhjólaslysum, 6% voru gangandi og
mótorhjólaslys voru 4%. Algcngustu ávcrkamir voru brot
10%, sár 20%, mar 18%, tognanir 49% og kviðar-,
brjósthols og höfuðávcrkar 3%.
Á tímabilinu 1974-1993 dóu 499 í umfcrðarslysum cða að
mcðaltali 25 á ári. Tíðni látinna í umferðarslysum helur
lækkað á síðustu árum.
Umræða: Slysatíðnin virðist mun hæm meðal yngn
tikumanna samanborið við cldri ökumcnn. Látnum og
alvarlega slösuðum í umferðinni hefur fækkað mikið á sl.
20 árum cn nokkur fjölgun hcfur orðið á minna slösuðum.
Þessi árangur hefur náðst þrátl fyrir allt að tvöföldun á
bifrciðaeign á sama tímabili. Algcnguslu ávcrkamir era
lognanir, sár, mar og brot.