Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Qupperneq 83

LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 27
75
SAMANTEKT A GAMMAGLÓBÚLÍNNOTKUN Á
LANDSPÍTALANUM - ÁBENDINGAR OG ÁRANGUR.
Kristián Erlendsson. Rannveig Gunnarsdóttir og
Þorbjörn Jónsson. Rannsóknastofa í ónæmisfræöi og
Apótek Landspítalans.
Meöferö meö gammaglóbúlínum hefur unniö sér
ákveðinn sess á undanfömum árum. Skráöar ábend-
ingar eru enn sem komiö er tiltölulega fáar og eru
gammaglóbúlín stundum gefin í öörum tilvikum og má
segja aö notkun þeirra só enn á tilraunastigi.
Gammaglóbúlíngjöf (Gammagard® & Sandoglobulin®)
á Landspltalanum er I hverju tilviki háö samþykki
lyfjanefndar sþítalans sem jafnframt á aö hafa eftirlit
meö notkun lyfsins. í Apóteki Landspítalans hefur veriö
haldin skrá yfir alla sjúklinga sem fengiö hafa gamma-
glóbúlln frá árinu 1990.
Markmiö þessarar athugunar var aö kanna
hvernig notkun gammaglóbúlína hefur verið háttaö á
Landspítalanum á árabilinu 1990 til 1993 og reyna aö
meta hver árangurinn hefur veriö. Öllum læknum sem
meöhöndluöu sjúklinga meö gammaglóbúlíni á rann-
sóknartímabilinu voru sendar spurningar sem þeir voru
beönir aö svara. Spurt var um sjúkdómsgreiningu,
helstu sjúkdómseinkenni, árangur meöferöarinnar, auka-
verkanir og aöra meöferö sem hefði getaö haft áhrif á
árangur.
Notkun gammaglóbúlína jókst mikiö á rannsóknartíma-
bilinu. Þannig fengu 20 sjúklingar samtals 2.128 grömm E 121
áriö 1991 en 1993 fengu 46 sjúklingar alls 6.653 grömm.
Á þessu tímabili fengu 75 sjúklingar eina eöa fleiri gjafir
af gammaglóbúlíni, samtals 11.510 grömm. Þar af fengu
10(13%) sjúklingar 7.444 grömm eöa 65% af heildar-
notkuninni.
Barnalæknar meöhöndluöu 28 (37%) sjúklinga,
blóömeinafræöingar 23 (31%), gigtarlæknar og ónæmis-
sérfræöingar 12 (16%), taugasjúkdómalæknar 8 (11%)
og læknar ( öörum sérgreinum samtals 4 (5%) sjúklinga.
Sjúklingar meö ýmsa taugasjúkdóma fengu mest magn
og voru margir þeirra á langtímameöferö. Þótt einungis
11% sjúklinganna hafi verið meö taugasjúkdóma fengu
þeir 45% af því heildarmagni sem gefiö var. Algengustu
sjúkdómsgreiningar eöa ábendingar gammaglóbúlín-
gjafar voru ónæmisbrestur, blóöflögufæö af óþekktum
toga (ITP) og Kawasaki heilkenni. Árangur meöferöar
var í mörgum tilvikum góöur, þótt stundum væri erfitt og
jafnvel ókleyft aö leggja mat á árangurinn. Aukaverkanir
voru fátíöar.
Gammaglóbúlingjöf er ( mörgum tilvikum mjög
áhrifarík meöferö sem hefur fáar aukaverkanir. Vegna
gífurlegs kostnaöar og þess aö oft er um langtíma-
meöferö aö ræöa er nauösynlegt aö vanda val þeirra
sjúklinga sem þessa lyfjameðferö fá.
mat á áhrifum meðferðar gegn meintu
geróþoli.
Helgi Valdimarsson, Halldóra Jónsdóttir og Sóley
Þráinsdóttir
Rannsóknastofa Háskólans i Ónæmisfræði, Landspitalanum
Inngangur. Undanfarin ár hefur mikið borið á
fullyrðingum um að ofvöxtur gersvepppa á slimhuðum geti
valdið margvíslegum og algengum geðlikamlegum
sjúkdómseinkennum Þótt ennþá hafi litið farið fyrir
marktækum rannsóknum á orsakatengslum við gersveppi,
°g engin greinandi próf hafa verið þróuð, verður
'’inmiheilió geróþol notað hér. Eftir forathugun árið 1988
var hafin kerfisbundin könnun hérlendis á áhrifum
meðferðar sem minnkar geráreiti á sjuklinga með kvartanir
sem tengdar hafa verið geróþoli I árslok 1993 höfðu um
300 sjuklingar fengið slika meðferð og var þá talið timabært
að kanna árangur hennar nánar Einnig var ráðgert að velja
úr hópnum einstaklinga, sem eru sannfærðir um að þeim
verði meint af geri, til að taka þátt í tvíblindu egnunarprófi
Aðferðir Sjúklingarnir höfðu fengið lyf sem hindra vöxt
gersveppa og einnig ráðleggingar um að sneiða eftir
fongum hjá fæðu sem inniheldur ger, gerafurðir og einfaldar
sykrur Ítarlegur staðlaður spurningarlisti var lagður fyrir
146 sjúklinga sem voru valdir af handahófi úr hópi þeirra,
sem fengið höfðu ofangreinda meðferð. Spurt var m.a. um
e'nkenni fyrir meðferðina, breytingar á líðan meðan á
E 122
lyfjameðferð stóð og eflir að henni lauk, meðferðarheldni
og tengsl einkenna við neyslu á sykri og geri.
Niðurstaða. Meðan sjúklingamir voru bæði á lyfjum og
matarkúr töldu 86 (60%) að þeir hefðu fengið algeran eða
mikinn bata, 43 (29%) talsverða eða nokkra bót, en 17
(12%) óvissan, lítinn eða engan bata. Greinileg fylgni var
milli versnunar eftir meðferð og frávika frá ráðlögðu
mataræði Um helmingur þátttakenda voru sannfærðir um
að vanliðan þeirra tengdist að verulegu leyti neyslu á geri
eða gerafurðum
Ályktun. Samkvæmt þessum niðurstöðum telur 88%
fólks með heilsubresti sem tengdir hafa verið geróþoli, að
það fái umtalsverðan bata af ofangreindri meðferð Lengd
batans virtist m.a háð ger- og sykumeyslu sjúklinganna
eftir að lyfjameðferð var hætt Þessar niðurstöður kalla á
tvíblint egnunarpróf Jafnframt þarf að blindprófa
sérstaklega hvort sveppalyf stuðla að bata sjúklinga með
meint geróþol umfram ráðlagðar breytingar á mataræði.