Læknablaðið : fylgirit - 15.12.1994, Blaðsíða 98

88
LÆKNABLAÐIÐ/FYLGIRIT 27
AUGNSLYS Á BÖRNUM 1984-1993
\/ -|7 Harpa Hauksdóttir, Haraldur Sigurðsson
Augndeild Landakotsspítala
Tilgangur: Að kanna hvort tíðni alvarlegra
augnslysa á börnum hafi breyst.
Aðferð: Farið var yfir sjúkraskrár 133 barna yngri
en 16 ára er lögðust inn á Landakotsspítala vegna
augnáverka á tímabilinu janúar 1984 til desember
1993.
Niðurstöður: 133 börn lögðust inn á
Landakotsspítala vegna augnáverka á tíu ára
tímabili. Það voru 109 (82%) strákar og 24 (18%)
stelpur. Hópnum var skipt í fjóra aldurshópa.
Borin voru saman tvö fimm ára tímabil.
Hafði tíðni augnslysa minnkað í öllum
hópunum nema hjá börnum fjögura ára og yngri.
Algengasta sjúkdómsgreinigin var augnmar
(icontusio bulbiX51%), gat á auga (perforatio oculi)
var næst algengast (28%), augnlokaáverkar (2%),
aðskotahlutur í auga (6%) og bruni á auga (2%).
Flest slysin voru við leik (46%). Það vakti athygli
að 14 (21%) þeirra er fengu augnmar fengu skot úr
túttubyssu í augað. Á árunum 1984 til 1989 voru
84 (63%) börn er þurftu að leggjast á sjúkrahús
vegna augnáverka, en á árunum 1989 til 1993
voru aðeins 49(37%) börn.
Ályktun: Alvarlegum augnslysum á börnum
hefur fækkað í heild en fjölgað hjá yngsta
aldurshópnum.
ÞRÓUN MAKÚLUBJÚGS OG VÍDD OG
V 18 LENGD SJÓNHIMNUÆÐA HJÁ
SYKURSJÚKUM.
Jóhannes Kári Kristinsson, Einar Stefánsson, María
Soffía Gottfreðsdóttir, Friðbert Jónasson, Ingimundur
Gíslason. Augndeild Landakotsspítala, Háskóli Islands.
Makúlubjúgur í sykursýki (diabetic macular edema - DME)
er algengasta orsök sjónskerðingar í sykursjúkum. Við
setjum fram tilgátu um lífeðlisfræðilega meingerð DME.
Háræðalokun og súrefnisskortur í sjónhimnu leiða
til sjálfsstýrðrar (autoregulatory) útvíkkunar slagæðlinga í
sjónhimnu, sem hækkar vökvaþrýsting í háræðum og
bláæðlingum sem leiðir annars vegar til útvíkkunar á
háræðum og bláæðlingumu í samræmi við lögmál Laplace
og á hinn bóginn til bjúgmyndunar samkvæmt lögmáli
Starlings, ef onkótískur þrýstingur helst stöðugur.
Jafnframt hefur komið í ljós að við aukinn þrýsting inni í
gúmmíslöngu víkkar hún línulega þar til hún nær
ákveðinni breidd, en þá lengist slangan hratt. Tilgáta
okkar felur einnig í sér að leysimeðferð á makúlu bætir
súrefnisbúskap í sjónhimnu sem leiðir til sjálfsstýrðrar
æðaherpingar og þess að vökvaþrýstingur minnkar, sem
minnkar bjúgmyndun. Til að prófa tilgátuna könnuðum
við hvort makúluæðar víkkuðu og lengdust áður en
makúlubjúgur myndaðist.
Valdar voru litmyndir sem teknar voru af
augnbotnum 12 augna í 12 sykursjúkum einstaklingum
sem voru í eftirliti á augndeild Landakotsspítala og höfðu
greinst með makúlubjúg (DME-hópur). Valdar voru til
samanburðar liuuyndir 12 einstaklinga með
bakgrunnsskemmdir (BDR-hópur) og 12 einstaklinga með
engar skemmdir (NDR-hópur). Samanburðarhópamir
voru hafðir sem líkastir DME-hópnum hvað varðaði
tímalengd með sykursýki, aldur, kyn og gerð sykursýki
(týpa 1/týpa 2). Valdar voru elstu augnbotnamyndimar
(a.m.k. 18 mán á milli) þar sem mæla mátti breidd æðanna
og til samanburðar myndir sem teknar höfðu verið þegar
makúlubjúgurinn var greindur. í samanburðarhópunum
tveimur var reynt að velja myndir yfir sama U'mabil og hjá
DME-hópnum. Myndunum var myndvarpað upp á vegg
og breidd æðanna mæld með rennimáli. Effi og neðri
(superotemporal og inferotemporal) slagæðlingamir og
bláæðlingamir og makúlugreinar voru mældir í ákveðinni
fjarlægð frá sjóntaug. Til að mæla æðalengd voru
filmumar stækkaðar í smásjá sem varpaði myndinni inn á
tölvu þar sem mæld var lengd á efri slag- og
bláæðlingagreinum frá 1. greiningu slagæðlinga og
bláæðlinga til síðustu greiningarinnar við makúlu.
Slagæðlingar, slagæðlingagreinar, bláæðlingar og
bláæðlingagreinar víkkuðu allar marktækt fyrir myndun
DME. Æðar í BDR og NDR-hópunum víkkuðu ekki yfir
svipað u'mabil og hjá DME-hópnum.
Slagæðlinga- og bláæðlingagreinar lengdust
marktækt frá upphafsmynd að greiningu makúlubjúgs en
æðar í samanburðarhópunum lengdust ekki á sama u'ma.