Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1929, Qupperneq 51

■Stefnir]
Friðarmálin.
241
var Briand, vanur að bera sitt á
hvorri öxlinni, sósíalisma og auð-
vald. Og Chamberlain, snillingur að
, humma og segja sem fæst. Og —
Mússólíní----------. Hann var með
líka. Og svo loks Kellogg sjálfur
með alla umhyggjuna fyrir því að
málið færi ekki í strand. Hvað
skyldi þeir hafa hugsað þegar þeir
voru með pennann í hönd? Er nokk-
ur veruleg breyting orðin á hugs-
unarhætti og andrúmslofti í Evrópu
siðan 1899?
Enginn vafi er nú lengur á því,
hvað kom ófriðinum mikla af stað.
Það var togstreita stórþjóðanna
um viðskifti og völd. Allar þjóðirn-
ar hneyksluðust á athæfi »hinna«
en gerðu allt það sama sjálfar.
Englendingar og Frakkar voru sífelt
að fetta fingur út i það, hvað stjórn-
in i Þýzkalandi skifti sér mikið af
atvinnurekstrinum. í Karthagófriði
þeim, sem »saminn« var í Versöl-
um, átti svo sem að losa sig við
þennan skæða keppinaut. En hver
er árangurinn? Nú eftir 10 ár er
allt að komast í svipað horf. Þjóð-
verjar eru að ná aftur verzlun sinni
með lit, vefnaðarvörur og rafmagns-
áhöld. 1927 var útflutningur þeirra
orðinn 3A af því, sem hann var
1913. Stór og skrautbúin skip sigla
frá Hamborg og Bremen um öll
Jhöf heimsins og verzlunarfloti þeirra
er orðinn að smálestatali s/< af þvít
sem hann var fyrir ófriðinn, og alt
ný skip. Vörurnar, sem Þjóðverjar
hafa orðið að afhenda bandamönn-
um upp í hernaðarskaðabæturnar,
hafa vakið undrun allra og fyllt
keppinautana kvíða. Atvinnuleysi
er minna i Þýzkalandi en í löndum
sigurvegaranna. Þessi sigraða og
lamaða þjóð rís nú upp eins og
jötunn, albúin til viðureignar á við-
skiftasviðinu.
Og þá er langt frá því að stjórn-
arafskiftum af atvinnurekstrinum sé
lokið. Allt hjálpast að. Þýzk blöð
og bæklingar um atvinnuvegi þeirra
fara eins og skæðadrífa út til yztu
endimarka jarðarinnar. Mörg af stór-
blöðunum hafa útgáfur eða auka-
blöð á öðrum tungumálum. Alla
leið frá Mexíkó suður í odda Pata-
góníu er varla til það land, að ekki
sé þar þýzk nýlenda, þýzk félög
þýzkir skólar, þýzk sjúkrahús og
þýzk blöð.
Og hver á að kvarta. Öll hin ríkin
reyna að feta dyggilega í fótspor
Þjóðverja. Aldrei fyr hafa Banda-
ríkin lagt annað eins fé og kraft í
það, að efla verzlunina við önnur
lönd. Eitt af því, sem mest studdi
kosning Hoovers forseta, var það,
að menn treystu því almennt, að
hann væri færastur allra manna til
þess að gera verzlun og viðskift-
16