Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1929, Síða 69

Stefnir]
Prá Alþingi 1929.
259
gerðinni og verkafólki þessarar
framleiðslu, þegar síldveiði og síld-
aratvinna b^egst«. Hér ekki neitt
sniðið utan af sósíalismanum, enda
hafa þeir haft á orði, að sjá svo
um, að arðurinn rynni til verka-
manna.
í neðri deild voru gerðar mjög
víðtækar breytingartillögur af þrem
mönnum, sem eru þaulkunnugir
þessum atvinnurekstri, þeim Jó-
hanni Jósefssyni, Ólafi Thors og
Jóni A. Jónssyni, en þær voru all-
ar strádrepnar. Svo var fors stjórn-
armanna mikið, að þeir fóru út
meðan fyrstu ræður voru haldnar
og skáru svo niður umræður.
Meiri styrjöld stóð um annað
»sildarmál«, en það var frv. stjórn-
arinnar um stofnun síldarbrœðslu-
stöðvar samkvæmt lögum frá síð-
asta þingi. í þessu frumvarpi stjórn-
arinnar var gert ráð fyrir hreinum
ríkisrekstri og allt hundsað, sem
talað hafði verið um, að láta sam-
vinnufélag sildarframleiðenda reka
þetta fyrirtæki. í öllu þessu frum-
varpi var gengið sem fastast á rétt
síldarframleiðandanna. T. d. átti að
heimta af þeim 5 °/0 »afborgun« af
stofnkostnaði, án þess að þeir ætti
að eignast nokkuð í þeim hlut, sem
þeir voru að borga. Jafnframt áttu
þeir að borga 5 °/0 fyrningargjald
og 5 °/0 í varasjóð, en enginn vissi
af hverju þessi »5 °/0« áttu að reikn-
ast. Þó tók út yfir ósanngirnina í
7. gr. frumvarpsins. Þar er fram-
leiðöndunum, sem eiga að láta verk-
smiðjunni í té allt efni til að vinna
úr og eiga allt undir rekstrinum,
ekki ætluð nein afskifti eða hlut-
deild í skipun stjórnar verksmiðj-
unnar, en aftur á móti á óviðkom-
andi aðili eins og Síldareinkasalan
að skipa einn mann í stjórn. Þessi
dæmalausa rangsleitni fékkst ekki
með neinu móti leiðrétt. Aftur á
móti rausnuðust nokkrir menn úr
stjórnarflokknum í neðri deild til
þess, að fylgja fram þeirri breyting,
að heimilt skyldi að selja sam-
vinnufélagi verksmiðjuna með á-
kveðnum skilyrðum. En garparnír
runnu frá öllu saman, þegar sósía-
listar efri deildar fleyguðu málið og
gerðu þessa heimild að markleysu.
Var það nákvæm stæling á sams-
konar auðmýking í sama máli á
næsta þingi á undan.
Ýmis mál.
Þá skal nú enn stytta frásagnir
allar, og aðeins drepa lauslega á
nokkur mál enn.
Flestirmuna sjálfsagt eftir ömmu-
frumvarpinu sæla, sem Sveinn í
Firði bar fram að tilhlutun dóms-
málaráðherrans á þingi 1928. Fékk
það nafn sitt af þvaðursögum,
17*