Sagnir - 01.06.1994, Page 36

Oft söfnuðu menn liði áður en haldið var í hefndarleiðangur en engin scemd þótti samt að fara að mönnum með ofurejli.
að standast þær kröfur sem til hans voru
gerðar til að fullnægja karlmennskuí-
myndinni og efla heiður sinn. Vænlegast
var að gera það í blóðhefnd. Hún svaraði
á bestan hátt kröfum manna um að sanna
og auka heiður sinn og gat því orðið öfl-
ugt tæki í valdabaráttu goða. I Islend-
ingasögu Sturlungu verður deila tveggja
bænda til þess að goðar takast á. Bænd-
urnir eru þingmenn goðanna Sturlu
Þórðarsonar og Kolbeins Tumasonar og
leita eftir liðsinni þeirra. Farið var með
málið til þings og skipuðust helstu valda-
ættir landsins í fýlkingar eftir því hvorum
goðanum þær fylgdu að máli.33 Deilumál
þingmannanna varð að blóðhefndarmáli
höfðingjanna. Flokkadrættirnir á þinginu
og það að málið fari úr höndum þing-
manna til goða sýnir greinilega hvernig
hægt var að nota deilu tveggja bænda í
pólitískri togstreitu goða á þingi.
Mætti álíta sem svo að höfðingjar hafi
varið heiður sinn með valdi? Hæpið er
að slíkt hafi gengið upp á þjóðveldisöld.
Skammarlegt þótti að fara að ntönnum
með ofurefli liðs og þar sem goðar áttu
allt sitt undir almenningsáliti gat það
ógnað stöðu þeirra. Deilum Guðmundar
dýra og Onundar lauk með því að Guð-
rnundur brenndi bæ Önundar og í þeirri
viðureign lést Önundur og menn hans.
Brennuför þessi fékk mjög á landsmenn
og þótti Guðmundur hafa gengið full-
langt í hefnd sinni. Var nú svo komið að
biskupa þurfti til að sætta menn.34 Guð-
mundur virðist hafa gert sér grein fýrir
þessu enda lagði hann sig í líma við að
greiða þær bætur sem fýrir hann voru
settar, eins vel og honum var unnt.33
Goðar urðu að gæta sín að gera ekki slík
mistök.
Óbreyttir bændur gættu einnig að
heiðri sínum þótt ekki hafi legið eins
mikið við og hjá goðum. Þeir gátu látið
líta svo út að þeir væru tilbúnir að verja
heiður sinn þótt þeir væru ekki vopn-
fimir. Einnig gátu rnenn sýnt dug sinn í
leikjum og hestaati þar sem áhorfendur
rnátu framgöngu þeirra. Eðlilegt var að
bændur leituðu til goða síns ef þeir áttu í
deilum við aðra, sérstaklega ef andstæð-
ingurinn var ofar í virðingarstiganum en
Óhreyttir bændur sem ekki voru allir vopiifimir gátu sýnt dug sinn í leikjum.
34 SAGNIR