Sagnir - 01.06.1994, Blaðsíða 60

Fonnaður stúdentaráðs hetdur ávarp af svölum alþingishússins 18. júní 1944. Greinarhófundur telur íslendinga meta meelskuna meira en „borgaralegar
dyggðir eins og skilvísi, stunduísi, iðjusemi, sparseini, hagsýni ogfyrirltyggju".
með líkingu sinni af hinni ósýnilegu
hendi? Islendingar verða að einkavæða
stærstu ríkisfyrirtækin og nota andvirði
þeirra til að leysa vanda þeirra hópa, sem
bíða tímabundinn hnekki vegna aðlög-
unar landsins að alþjóðlegum markaði.
Annað er ógert. Fyrir 1914 var íslensk
króna jafngild danskri og báðar á gull-
fæti. Það merkti, að í raun var ekkert
seðlaprentunarvald í landinu; seðlaprent-
un réðst af föstum reglurn. Við þyrftum
að koma á svipuðu kerfi, og það gætunr
við gert með því að leggja niður Seðla-
bankann og binda íslenska krónu við
þýskt mark, sem er traustasti gjaldmiðill
Norðurálfunnar. Þá hefðum við snríðað
traustan ramma utan um frjáls viðskipti.
Það er erfitt að mæla verðmæti, ef mæli-
kvarðinn er á fleygiferð, en mæling á
verðmætum er nauðsynleg, til þess að
fleiri verðmæti verði sköpuð!
Hið þriðja, sem er að nokkru leyti
ógert, er að festa kvótakerfið i sessi, gera
veiðiheimildir útgerðarfýrirtækjanna að
fullri eign þeirra, eins og vera ber um slík
atvinnuréttindi. I raun og samkvæmt
sögulegri hefð Islendinga eru veiðiheim-
ildirnar eða kvótarnir ekkert annað en
atvinnurétdndi i almenningum, eins
konar hlunnindi, sambærileg við réttinn
til dún- og fiðurtekju eða til þess að
veiða lax í árn eða hreindýr á fjöllum eða
hirða hvalreka.
Að lokum þetta: Vegna hinnar röngu
söguskoðunar, sem Islendingar konru sér
upp til að réttlæta kröfu sína um að fá að
stofna sérstakt ríki og til þess að bæta sér
upp vanmátt sinn, höfurn við borið allt
of mikla virðingu fýrir hinu talaða orði
og of litla fýrir vel unnu verki. Islensk
menning hefur verið retórísk frernur en
praktísk. Islendingar hafa tekið það, sem
hljómaði vel, fram yfir hitt, sem gekk
vel. Þeir hafa hlustað með aðdáun á
menn eins og Þórberg Þórðarson, en
látið sér fátt finnast um hagsýna, dug-
lega, jarðbundna togaraskipstjóra,
vélsmiði og verkfræðinga. Mælskan hef-
ur verið meira metin en borgaralegar
dyggðir eins og skilvísi, stundvísi, iðju-
semi, sparsemi, hagsýni og fýrirhyggja.
Faðir íslenskrar félagshyggju, Guðjón
Baldvinsson frá Böggvisstöðum, sem
hafði rnikil áhrif á þá Jónas Jónsson frá
Hriflu og Olaf Friðriksson, skrifaði einu
sinni vini sínum, Sigurði Nordal, bréf,
þar sem hann óskapaðist yfir því, að ís-
lensk alþýða byggi við myrkur og kulda.
En hann og aðrir menntamenn félags-
hyggjunnar, allir barnakennararnir,
gerðu ekkert til að útrýma myrkrinu og
kuldanum. Þeir sátu á kaffihúsum. A
sama tíma sat faðir íslenskrar frjáls-
hyggju, Jón Þorláksson, á skrifstofu
sinni, reiknaði út og gerði raunhæfar
áætlanir um það, hvernig unnt væri að
útrýma myrkrinu með þvi að framleiða
rafmagnsljós í vatnsaflsvirkjunum, og
kuldanum með því að leiða heitt vatn
inn í ofna í húsum. Hann breytti karl-
mennsku orðsins í manndóm verksins.
Það ættu fleiri að gera.
58 SAGNIR