Sagnir - 01.06.1994, Síða 77

land og þjóð41 og þetta staðfestir Henry
Holland þegar hann segir:
Hvorki fbðurlandsást né ættrækni
virðist eiga djúpar rætur i brjósti Olafs.
Siðan við komum til Islands hefir
hann ekkert tækifæri látið ónotað til
að níða ættland sitt. . ,42
Einhveija vini átti Olafur þó á Islandi því
þegar leiðangurinn dvaldi hjá Magnúsi
Þorleifssyni á Rauðamel í lok júní kom
þangað gamall vinur Olafs sem ferðast
hafði langa leið til að hitta hann.43
Mackenzie-leiðangurinn hélt nú á
Snæfellsnes og á Búðum þyrptist fólk
heldur að Olafi en að Englendingunum
„. . .sem þuldi fyrir þá um furður Skot-
lands, en það umræðuefni virtist aldrei
þijóta í munni hans“.44 Þeir gengu á
Snæfellsjökul 3. júlí en voru daginn eftir
um kyrrt í Olafsvík vegna þreytu. Olafi
líkaði það illa að enginn í Olafsvík virtist
trúa jökulgöngusögum þeirra. „Mann-
auminginn [Olafur], sem er frernur mál-
gefinn, en góðlyndur, var sýnilega hreyk-
inn af þessu afreki og skreytti vafalítið
frásögn sína með einhveijum ýkjum."43
Sjálfsagt vöktu útlendingarnir hvar-
vetna athygli heimamanna, enda ekki á
hveijum degi sem slíkur mannskapur
ferðaðist um landið. Fregnir af leiðangr-
inum rötuðu þess vegna um síðir inn i
sendibréf samtíðarinnar. Ingibjörg Jóns-
dóttir skrifaði Grími bróður sínum 8.
ágúst 1810:
Þú hefur frétt, að enskur barón reisir
nú um eyju vora og með honum tveir
aðrir göfugir höfðingsmenn og með
þeirn reisir sem túlkur doktor Olafur
Loftsson. Mikið segir hann af sínum
hreystiverkum. Eg þegi um Olaf, því
ég get ekki skildrað hann af sem mér
líkar . . . Oft kemur Olafur hér í
klaustrið. Mikill glanni er sá strákur.46
Bretarnir voru einmitt í þann rnund að
uupgötva „hreystiverk“ Olafs. Fjórða
ágúst komu þeir á æskuslóðir Olafs í
Fljótshlíð. Með Olafi og foreldrum hans
urðu þó engir fagnaðarfundir þrátt fyrir
að hann hefði ekki sést þar í þijú ár,
reyndar verið talinn af. Henry Holland
undraðist þetta og segir:
Þegar þessa er gætt var fundur hans og
foreldranna svo leiðinlegur og óástúð-
legur, að engu tali tók ... oft hefir
okkur furðað á því, hversu litla löngun
hann hefir látið í ljós til að heimsækja
foreldra sína. Vissulega hefir hann haft
sínar eigin ástæður til þess að leggja
ekki kapp á að hitta foreldra sína, en
um þær vissum við ekki fyrr en nú.
Olafur hafði nefnilega oft látið „drjúg-
lega“ yfir stöðu föður síns, að sögn Hol-
lands, og því áliti er hann nyti.47 Hafði
Olafur talið Holland trú urn að faðir
hans ætti umtalsverðar eignir á Geysis-
svæðinu. Blekkingar Olafs urðu nú öll-
um ljósar því faðir hans var í rauninni
einungis kotkarl, a.rn.k. hreifst heims-
maðurinn Holland lítið af honum. Þó
var karlinn „. . . fullkomlega jafnoki son-
ar síns að heilbrigðri skynsemi og heiðar-
leik, en hversu mjög stendur hann ekki
honum að baki að yndisþokka!“4S
Sennilega var Olafur að reyna að
ganga í augun á vinum sínum og sýna
þeim hve mjög hann hefði forframast í
Skotlandsdvöl sinni. Þessi viðleitni hafði
hins vegar þveröfug áhrif á Mackenzie
sem hafði fengið sig fullsaddan á Olafi:
Ég komst fljótt að raun urn að hann
var jafn undirförull og hann var kjáni
því hann sagði lygar sem hann gat vel
vitað að kæmust upp. . . Framkoma
hans varð síðan hneykslanleg, sérstak-
lega með tilliti til foreldra hans. . . Ég
hitti föður hans, sem var að sögn Olafs
mikils metinn bóndi sem myndi með
ánægju sjá mér fyrir húsnæði gegn
vinsemd þeirri er ég hafði sýnt Olafi.
En í raun var hann fátækur járnsmiður
í þjónustu Jósúa Þórarinsson [Vigfús
Þórarinsson] og átti ekki til hús í þess-
ari veröld. Hann fór þess á leit við mig
að ég færi með Olaf burt, og bauð
mér, grátklökkur, handfylli af silfur-
peningum fyrir greiðann. Viðmót
Olafs og sá mikli mótþrói sem hann
sýndi því að heimsækja hús föður sins,
Faðir Ólafs þrábað Englcndingana að taka Ólaf með sér aftur, og bauð þeim handfylli silfurpeninga
fyrir vikið.
SAGNIR 75