Sagnir - 01.06.1994, Side 92

I grein Arnar Hrafnkelssonar er svið-
sett mynd notuð á annan hátt og sagn-
fræðilegri ef svo má að orði komast.
Grein hans fjallar um Hegningarhúsið
við Skólavörðustíg og breytingarnar sem
urðu á réttarfari við stofnun þess. Margs
konar myndefni frá síðustu öld er prent-
að með greininni, en auk þess sviðsett
ein mynd af „fanga“ við spólurokk, en
rokkurinn fannst á háalofti Hegningar-
hússins. Tilgangur myndarinnar er að
sýna verkfæri sem notað var í Hegning-
arhúsinu og tengist beinlínis efni greinar-
innar, því hvað fangarnir gerðu meðan
þeir sátu inni. Hugsanlegt hefði verið að
birta mynd af rokknum i geymslu eða úti
á tröppum, en með því að sviðsetja
myndina með höfundi á sauðskinnsskóm
með steinhlaðinn vegg í baksýn eru les-
endur færðir nær fangavinnunni. Það er
einnig skýrt tekið fram í myndatextanum
að myndin sé sviðsett. Þetta tel ég vel
heppnaða tilraun til að sviðsetja fortið-
ina, sérstaklega þar sem þetta er aðeins
ein af mörgum annars mjög góðurn sam-
tímamyndun frá 19. öld sem fýlgja grein-
inni. Aðferðin ber ekki efnið ofurliði.
Hér hefur mest verið staðnæmst við
þær greinar sem að mestu eða öllu leyti
eru prýddar nýju myndefni sem sérstak-
lega hefur verið gert fyrir Sagnir, en það
er rúmlega helmingur allra greinanna.
Myndir af öðru tagi og hefðbundnara er
við hinar átta greinarnar sem eftir standa.
Þar ber af myndaval Sigríðar Matthías-
dóttur við greinina Hvað er þjóð? Tekst
þar að nota myndirnar sem verulega við-
bót við textann og varpa ljósi á marga
þætti í íslenskri þjóðarsál, m.a. fjallajepp-
ana, fjallkonuna og strákana okkar.
Myndefni við grein Ragnhildar Helga-
dóttur „Selur þú þig I kvöld?“ er líka gott
með tilliti til efnis greinarinnar. Tekst vel
að varpa ljósi á tíðarandann og þá hreyf-
ingu kvenna sem fór af stað um 1970,
bæði með ljósmyndum, auglýsingum og
teikningum.
Myndir og skýringarmyndir hafa
einnig tekist með ágætum í grein Agústu
Bárðardóttur um Einar Brandsson og af-
rek hans í Reynisdröngum og grein
Sverris Jakobssonar Heimsókn hirðstjórans.
Myndir tengjast vel efni greinanna og
skýringarmyndir sem Landkostir hafa ver-
ið fengnir til að teikna eru látlausar og
vel unnar.
Leikhúsmyndir prýða grein Einars
Hreinssonar Skraddarinn og seiðmennirnir
sem fjallar urn Þorleif Kortsson og
galdramál 17. aldar. Allar myndirnar við
greinina eru úr sýningu Alþýðuleikhúss-
ins á Skollaleik eftir Böðvar Guðmunds-
son árið 1976, níu myndir alls. Höfundi
tekst vel að tengja myndirnar eða
leiksýninguna við þá söguskoðun sem
verið hefur á Þorleifi og greinin fjallar
um. Þannig verða myndirnar af hinum
grimmúðlega Þorleifi hluti af viðfangs-
efninu í stað þess að verða ódýr lausn á
myndefni af einni af persónum fortiðar-
innar. Spurning er þó hvort þörf hefði
verið á þeim öllum.
Grein Láru Magnúsardóttur Hvers
vegna var þrælaliald afnumið í Bandarikjun-
um? hefur sérstöðu hvað myndefni varð-
ar þar sem hún fjallar um erlent efni.
Flestar myndirnar eru teknar upp úr
bókurn og kemur það sums staðar niður
á myndgæðunum. Myndefnið er hins
vegar ágætt og sýnir ýmsar hliðar á vinnu
og aðstæðum blökkumanna í Ameríku,
90 SAGNIR