Nýtt Helgafell - 01.07.1957, Blaðsíða 13

FLAGÐ UNDIR FÖGRU SKINNI
59
á hvert stig að ala hana á smjörlíki eða
kindakjöti, en frá tæpum 6 upp í 6,5
miljónir, ef henni er gefin mjólk eða smjör.
Nú mætti ætla, að fórnirnar væru færðar
að mestu eða öllu leyti í saltfiski eða
kartöflum, þar sem það væri heildinni
ódýrast og réttirnir engan veginn óþekktir
á matborði flestra Islendinga. En það
er eins og eimi eftir af þeim gikkshætti,
að þetta sé ófínn matur, því að þrefalt
hærri fjárhæð er eytt til niðurgreiðslu á
smjöri en kartöflum og þrítugfalt hærri
til niðurgreiðslu á mjólk en saltfiski. En
er þetta ekki eintóm vitleysa? spyr sá sem
utan að kemur og ekki þekkir til. Nei,
svara æðstu prestarnir, þarna sýnir þú
aftur skilningsleysið á samhengi efnahags-
lífsins. Það hefir nefnilega verið reiknað út,
að bændur þurfi ákveðið verð fyrir sínar
afurðir. Ef þeir fá það ekki, raskar það
vísitölu framleiðslukostnaðar landbúnaðar-
ins, og sé neytendunum ætlað að greiða
þetta sannvirði úr eigin vasa, verða vörurn-
ar svo dýrar, að enginn kaupir þær.
Þetta er allt tiltölulega einfalt, meðan
við höldum okkur við styrki til innlendrar
framleiðslu. Hitt er miklu erfiðara að sjá,
hvort gefið er með innfluttum vörum eða
ekki. Þegar svo til öll útflutningsfram-
leiðsla er komin á hreppinn og með henni
gefið, og þessa meðgjöf verður að fá með
sköttum af innflutningnum, ætti hag-
fræðingunum þó ekki að vera ofvaxið að
finna „vísitölu" fyrir meðalálagi á innflutn-
inginn til greiðslu á iitflutningsstyrkjunum.
Ég hygg, að reikna megi með a. m. k. þriðj-
ungs meðalálagi sem nauðsynlegu lág-
marki, og þá eru allar þær vörur, sem
greiða lægri innflutningsgjöld í dag, á
opinberu framfæri sem því svarar.
★ ★ ★
Þegar fregnir fara að berast af merkilegri
nýjung, er eðlilegt, að þær veki forvitni og
löngun til að reyna nýmælið. Það var því
engin furða, þótt bændur leggði við hlust-
irnar, þegar þeir fréttu, að nú hefðu þeir
í kaupstaðnum fundið ráð til þess að
vernda menn gegn öllum illum afleiðing-
um verðhækkananna. „So ein Ding muss
Ieh aueh haben“, sagði bóndinn (og talaði
þýzku, til þess að kaupakonan skildi hann).
Þessu var fljótlega komið í kring, eins og
lauslega hefir verið drepið á hér að framan.
Síðan vega bændur og launamenn salt á
verðhækkunarásnum, og við hverja sveiflu
keinst hvor aðili um sig nokkru hærra en
næst á undan. Vísitala framfærslukostn-
aðarins hækkar að vetri og vori, verðlag
landbúnaðarafurðanna fylgir í fótspor
meistarans næsta haust og gefur þar með
tilefni til nýrrar hækkunar vísitölunnar,
og svo koll af kolli. Skylt er þó að geta
þess, að ekki hefir þessum rétti verið fylgt
eftir til fulls hverju sinni, en hinu gleyma
menn þó aldrei, að þarna er dýrmætur
„rét,tur“, sem þeir mega alls ekki glata.
Þarna hafði vísitalan tekið að sér að
bjarga bæði launamönnum og bændum frá
böli verðbólgunnar. En hvað um framleið-
endur fiskiafurða og aðra, sem eru upp
á útflutning komnir með afkomu sína?
Við minnumst þess, að eftir að ófriðnum
lauk sótti æ meira í það horf, að útflutn-
ings-framleiðslan gæti ekki borið hinn inn-
lenda tilkostnað. Það hefði verið eftir öðru
að finna vísitölu útflutningsþarfanna og
greiða umsvifalaust verðbætur í samræmi
við hana. Ekki hefir þetta þó komizt í
framkvæmd skírum stöfum, en ekki munar
það miklu. Menn viðurkenna, sem rétt
er, að varla sé til sá íslenzkur varningur
sem unnt sé að framleiða til útflutnings
með núverandi verðlagi. Eyrst svo er,
segja menn, þá er ekki annað en að bæta
mönnum það upp með styrkjum. Hugsana-
gangurinn er hinn sami og hjá vísitölu-
dýrkendum. Um styrkjastefnuna mun ég
ekki fara fleiri orðum hér, enda hefi ég
fyrir skemmstu reynt að gera því efni
fyllri skil á öðrum vettvangi.
Launamenn, framleiðendur til sveita og
sjávar, öllum er þeim haldið uppi á hinu
falska flotholti. En er þá enginn eftir í