Nýtt Helgafell - 01.07.1957, Blaðsíða 39

BÓKMENNTIR
85
eru mikil að vöxtum, en áhrif hans eru þó
hvergi nærri einskorðuð við hið skrifaða
orð. Ég er ekki fær um að hlaða Sigurði
þann lofköst sem ég vildi og vert væri,
enda er hér ekki staður til þess. En í sam-
bandi við hið nýprentaða úrval er ástæða
til að benda á eitt einkenni hans: Enginn
íslenzkur rithöfundur hnitmiðar jafn vand-
lega byggingu verka sinna. Hann hefur
ætíð í huga síðasta orð ritgerðar þegar hann
skrifar hið fyrsta, hann mælir og vegur lengd
og þunga hverrar málsgreinar nákvæmlega
við hæfi efnisins. Það er því ærið áhættu-
samt að hrófla við nokkru riti sem Sigurður
Nordal hefur gengið frá. En styrkur hans
sannast enn á nýstárlegan hátt í þessari
sýnisbók, því verk hans standast fullkom-
lega þá raun sem hér er fyrir þau lögð.
Þau hafa raunar ekki lengur fullan stuðning
frá hinni skarplegu heildarsjón höfundar,
en þau birtast hér í nýju Ijósi, eins og það
leiftrandi brotasilfur sem hann hefur sjálfur
lýst svo fagurlega endur fyrir löngu.
Baugabrot er einkar snotur bók að ytri
gerð: smekklegt brot og kápa, titilblaðið
og upphöf kafla skreytt af Ásgeiri Júlíus-
syni.
Jónas Kristjánsson
Prýðisgott verk
Eyfirðinga sögur. Islenzk fornrit
IX. Jónas Kristjánsson gaf út. I boðs-
bréfi Hins íslenzka fomritafélags (1933) segir
svo um væntalega starfsemi þess: „Islenzk
fornrit eru gefin út af félagi, sem heitir Hið
íslenzka fomritafélag, og er tilgangur þess,
að láta gera vandaða útgáfu allra helztu
íslenzkra fomrita og endumýja hana eftir
þörfum. — Útgáfa þessi á að vera vísinda-
leg alþýðuútgáfa, sem í senn er aðgengileg
hverjum manni, sem vill lesa fomritin sér
til skemmtunar, og veitir þeim kost á skýr-
ingum og leiðsögn, er óska þess að kynnast
þeim til hlítar."
Fyrsta ritið, sem fornritafélagið gaf út,
var Egils saga, sem Sigurður Nordal bjó
forkunnarvel úr garði, enda hafa síðari
útgefendur notað þá útgáfu að fyrirmynd.
Nú eru alls komin út 14 bindi á vegum
fomritafélagsins, þar af eru 11 bindi Islend-
ingasögur og 3 Noregskonungasögur (Heims-
kringla). 1 boðsbréfinu var gert ráð fyrir 35
bindum alls, svo að félagið á enn langt og
mikið starf fyrir höndum. Enginn getur efazt
um mikilvægi þessarar útgáfustarfsemi.
Fomritafélagið hefur á allan hátt vandað til
útgáfimnar, bækurnar eru mjög vel gerðar
að ytri frágangi, vandaður pappír og ágæt
leturgerð. Um ytri gerð bókanna er það
einna helzt til lýta, að sumar myndimar
eru illa heppnaðar. Hitt er þó miklu meira
um vert, að þeir fræðimenn, sem um bæk-
urnar hafa vélt, hafa gert ritin aðgengileg
handa íslenzkri alþýðu með ýtarlegum skýr-
ingum og formálum, og verður það verk
seint fullþakkað. Formálamir eru einkum
mikils verðir, enda má ýkjalaust segja, að
þeir séu fullkomnustu drög að forníslenzkri
bókmenntasögu, sem til er á íslensku. Því
hefur stundum verið haldið fram, að útgáfu
fornritafélagsins miði hægt áleiðis. En þeim,
sem eru óþolimóðir að bíða eftir skápfyllingu,
er rétt að hafa það í huga, að hvert bindi
krefst geysimikils undirbúnings, enda munu
áratugir líða, áður en öll bindin em komin
út.
Útgáfa Jónasar Kristjánssonar á Víga-
Glúms sögu, Svarfdælu, Valla-Ljóts sögu
og eyfirzkum þáttum er prýðisgott verk,
eins og vænta mátti. 1 formálanum ræðir
hann ýtarlega um uppruna þessara sagna,
heimildir, tímatal, varðveizlu og stöðu þeirra
í íslenzkum bókmenntum. Jónas dregur
saman það helzta, sem vitað verður um
þessi rit, og eru niðurstöður hans yfirleitt
sannfærandi, þótt sum atriði hljóti að verða
umdeilanleg. Eins og sjálfsagt er, varast
hann að fullyrða of mikið, en hins vegar
rökstyður hann tilgátur sínar af miklum
lærdómi.
Jónas heldur því fram, að Víga-Glúms saga
sé ekki rituð af klerki, þar sem klerklegra
áhrifa gætir ekki í sögunni. En þessi athuga-
semd hans virðist vera mjög hæpin. Af