Alþýðuhelgin - 24.12.1949, Blaðsíða 40

38
JÖLAHELGIN
heild, efla og auka áhrif þessarar
helgi- og sorgarstundar. Magni
myndarjnnar og dulúð verður ekki
með orðum lýst. Hún hefur heillað
alla dáendur sannrar og háleitrar
listar. Þótt ítalskra áhrifa þyki gæta
í byggingu myndarinnar og notkun
myndflatarins, er alhir blær hennar
óneitarílega spænskur. Þarna getur
að líta spænska jarðarför. Andlit
myndarinar, mögur, toginleit og al-
vörugefin, eru andlit spænskra
manna. — Þetta snilldarlega mál-
verk er geymt í Santo l^oré dóm-
kirkjunni í Toledo.
Stormur yfir Tolcdo. Svo nefnist
ein frægasta mynd snillingsins, Hún
sýnir hluta af borginni Toledo, ^em
stendur á klettabelti, rauðbrúríum
grunni, en borgarturnarnir teygja
sig mót himni, þar sem skýin hrann-
ast og hrekjast til fyrir óveðrinu.
Þessi stormur er líkastur gerninga-
veðri. Mynd þessi er svo skáldleg
og stórkóstleg, að henni hefur helzt
verið hkt við stormþáttinn fræga í
Lear konungi eftir Shakespeare.
Litir þessarar myndar eru óviðjafn-
anlegir og hið hrannaþa loft svo frá-
bærlega málað, að jfiar kemst fátt
að til samjafnaðar. Myndin er stór-
fengleg og dularfull í senn, svo að
því er líkast, sem umhverfið sé
fremur úr heimi töfrasýna en jarð-
neskt. Og þó birtast þar fyrst og
fremst sérkenni spænsks landslags.
Margar hir.na smáu mynda, sem
E1 Greco málaði, eru afburða lista-
verk. Hann var mjög vel að sér í
líffærafræði og hafði varið löngum
tíma til að kanna stærðarhlutföll
mannslíkamans. En þá er hann mál-
aði myndir af mönnum, eigi sízt síð-
ari hluta ævinnar, hikaði hann eigi
við að ýkja lengd línanna og raska
hinum hefðbundnu hlutföllum, ef
hann taldi það þjóna betur eðli
myndarinar. Andlitið og hendurnar
voru þeir líkamshlutar, sem hann
taldi bezt gefa til kynna og túlka
það, sem inni fyrir byggi. Þó lagði
hann sig sérstaklega fram við hend-
urnar. Um hendur þær, sem E1
Greco rnálaði í myndum sínum, hef-
ur svo verið að orði kveðið, að þær
„séu í beinu sambandi og snertingu
við heilann, speglanir tilfinninga og
hughrifa“.
Lítum á nokkrar þessara mynda:
María og Jósef mcð barnið, Kristur
ber grossinn, Guðspjallamaðurinn,
Hinn licilagi Jakob, María Magda-
lcna og María guðsmóðir. Hver þess-
ara mynda hefur sín ákveðnu sér-
kenni og alls staðar eru hendurn-
ar einn mikilvægasti þáttur mynd-
arinnar, spegill sálarinnar.
Sagan um E1 Greco og myndir
hans, er ævintýrið um snillinginn,
sem endurfæddist, eftir að hafa leg-
ið þrjár eldir í gleymdri gröf, og
talar nú máli sínu til nýrrar kyn-
slóðar, máttugri í list sinni en
nokkru sinni áður.
(Lauslega þýtt og endursagt
úr ensku).
Læknir (við lítinn snáða): — Nú
ætla ég að binda um veika handlegg-
inn, svo drengirnir í skólanum láti
hann ekki verða fyrir neinu hnjaski.
Snáðinn: — Viljið þér ekki gera
svo vel og binda líka um hinn
handlegginn? Þér þekkið ekki dreng-
ina í mínum bekk.
frá
Kjólabííðhini, Bergpórugólu 2.
Áva]lt eitthvað af
vefnaðarvörum og barnafatnaði.
Daglega teknir fram
dömukjólar.
Kjólabúðin, Bergpórugötu 2.