Alþýðuhelgin - 24.12.1949, Qupperneq 45

JÓLAHELGIN
43
smiðjan prentaði, fyrst um sinn ein-
göngu fyrir aðra, en ekki á eigin for-
lagi. Voru kennslubækur þar í
meirihluta, en einnig var allmikil
vinna við prentun nokkurs hluta
Alþingis- og Stjórnartíðindanna,
auk annarrar vinnu fyrir hið opin-
bera.
fengið þar vængi og orðið flevgar.
Þar var framan af árum aðalvígi
sálarrannsóknahreyfingarinnar hér
á landi, enda voru báðir ritstjórar
ísafoldar, Björn Jónsson og Einar
Hjörleifsson, meðal helztu forvígis-
manna þeirrar hreyfingar. Oddfell-
owreglan hér skaut þar fyrstu frjó-
öngunum. Goodtemplárareglan átti
þar einn af sínum sterkustu og
gunnreifustu fylgismönnum, enda
hefur Isafoldarprentsmiðja bæði
fyrr og síðar prentað rit og blöð fyr-
ir regluna. Hjálpræðisherinn leitaði
þangað fyrst með málgagn
sitt, Herópið, þegar hann hóf
starfsemi sína hér á landi, og
naut þar jafnan skilnings og
stuðnings, þá er aðkastið var
mest og dómarnir um liann
harðastir. Þegar ungmenna-
félagsskapurinn hóf göngu
sína hér í Reykjavík, voru
sumir af starfsmönnum ísa-
foldarprentsmiðju meðal öfl-
ugustu frumherja og baráttu-
manna þeirrar hreyfingar. Og
ekki var mönnum grunlaust
um, þegar jafnaðarmanna-
hreyfingin var að festa hér
rætyr, að „slagplanið“ væri
að einhverju leyti sett í
króknum hjá Ágústi Jósefs-
syni í ísafoldarprentsmiðju.
Með nokkrum rétti má einn-
ig telja ísafoldarprentsmiðju
vöggu íþróttahreyfingarinnar
hér á landi, því að Ferguson,
hinn skozki prentari, sem réð-
ist hingað til vinnu í ísa-
Starfsfólk ísafoldarprentsmiðju 1917.
Ýmsar sögur mætti rifja upp frá
þessum gömlu og góðu dögum, sum-
ar kátlegar, enda var að þeim bros-
að á sínum tíma. Hér kemur ein
sem sýnishorn.
Salernið var úti í porti og var
aðeins eitt fyrir allt starfsfólkið.
Stóð það á heljarmikilli safnþró,
sem var eftirlegukind frá gömlum
dögum. Á salernishurðinni var fer-
kantað op, og var það bæði gluggi
og loftrás. Einu sinni lá við slysi á
þessum stað. Lærlingarnir höfðu
eignazt boga, sem búinn var til úr
gildri tunnugjörð, — sennilega af
brennivínstunnu frá Hótel Island.
Og að sjálfsögðu þurfti að reyna
þetta vopn. Æfingasvæðið var úti í
porti og skotmarkið opið á kamars-
hurðinni. Dag nokkurn, um það leyti
sem vinnu lauk í prentsmiðjunni,
skruppu strákar út að reyna bog-
ann. Einn þeirra greip vopnið, hand-
lék það af mikilli list, — hefur
sennilega hugsað á meðan um Einar
þambaskelfi, og skotið reið af á
hurðina. Heyrðist þá óp mikið og
Við setj-
arakass-
ana (um
1915).
ámátlegt innan frá kamrinum. Þar
var þá maður, sem hafði gleymt sér
við lestur eða annað dundur, en
vaknaði nú við vondan draum, þeg-
ar örin skall í vegginn rétt ofan við
höfuð hans. Þá komst upp um strák-
inn Tuma, og allar skotæfingar voru
bannaðar eftir þetta.
STOÐ FÉLAGSLÍFSINS.
Það mun ekki ofmælt, þótt fullyrt
sé, að margar hreyfingar í íslenzku
þjóðlífi hafi ýmist fæðst innan
veggja ísafoldarprentsmiðju eða
n