Árbók skálda - 01.12.1956, Side 71

69
Hann var slyttislegur í göngulagi og snemma álútur, eins og hann væri
að þrjózkast við að detta — það var alstaðar sama djöfulsins þrjózkan —
pottlokið niðri í augum, sem leituðu hvors annars gegnum nefbeinið; sokk-
arnir í fellingum um leggina, skórnir skældir á bífunum, gat á hnénu. Hann
hafði enga þekkingu á að skemmta sér, virtist heldur ekki hafa sérlega
löngun til þess. Hann var síeinn. Hann hefði að öllum líkindum ekki getað
lært að dansa. Og þó hann kynni að hafa reynzt skarpari í fótunum en
höfðinu — hvaða stúlka hefði þá lækkað sig á því að dansa við hann? En
sem sagt: hann lærði ekki að dansa og bar ekki skynbragð á að skemmta
sér. Hann þekkti ekki æsku, gleði var honum framandi hugtak. Menn sögðu
hann hefði vonda vessa í blóðinu.
Þessi drengur — hann kunni heldur ekki mun á sumri og vetri, sólskini
og svartahríð. Hann fékk stundum nýja vettlinga á haustin, eins og annað
fólk; en hann týndi þeim einatt og gekk berhentur á vetrum án þess að
kveinka sér. En hann tók heldur ekki af sér trefilinn á vorin. Hann er eitthvað
bilaður, sögðu menn.
Hann var talinn vel að manni, en hirti aldrei um að staðfesta það. Hann
lét sér í léttu rúmi liggja, þó jafnaldrarnir ragmönuðu hann að berjast við
sig, kölluðu hann vesaling og ræfil og aumingja ef hann tæki ekki áskorun-
inni. Honum var blátt áfram alveg sama. Enginn hlutur fékk á hann. Hann
gekk á braut, einn og hljóður.
Hann óx upp úr bernsku sinni, eltist frá þeirri æsku, sem hann hafði
aldrei skilið; og þegar hann var um tvítugt, var honum falin fjárgeymsla.
En hann gekk um heystæði eins og eldur, rölti um heiðarnar eins og blind-
ingi, æmar komu lamblausar undan vetrinum; — þá var honum ekki feng-
inn oftar sá starfi. Menn sögðu hann væri eitthvað bilaður á efri hæðinni.
Náttúran var honum lokuð bók. Áin flæddi um dalinn, mikilfengleg og
heillandi; en augu hans sáu hana ekki. Fuglamir sungu í bláu heiði, en
eyru hans voru dauf. Blómin ilmuðu á vellinum, en nasir hans voru luktar.
Líf hans var sem villa í myrkum göngum, þar sem ekki sjást handa skil:
það kostaði minnsta áreynslu að hafa vit sín lokuð. Svefngengill.
Sá dagur kom að hann flæmdist úr sveitinni til strandar. Þar var hann
öllum ókunnur — og fékk skipsrúm, því handleggur hans var styrkur og
brún hans hörð. Hann braut ekki heilann um það hvort þeir veiddu mikið
eða lítið, því að hann skildi ekki lífsbaráttuna. En þar sem honum var sól-
skinið engu mætara en fyrr, stóð honum á sama hverju viðraði, hvort veðr-
ið var gott eða vont; frost eða blíða, rok eða logn. — það lét hann sig engu
varða. En hann var of svefnugur til að sækja sjó til langframa.
Hann tók poka sinn, og fór þvínæst að mylja grjót.
Og þá bar það til nýlundu einn dag að steinhnullungur hrapaði úr námu-
veggnum og hafnaði á mjóhryggnum á söguhetju okkar. Maðurinn lyppað-
ist niður eins og heyvisk, lá síðan þar sem hann var kominn. Félagar hans
reistu hann við, en fæturnir sögðu hingað og ekki lengra. Það kom á daginn
að mænan hafði skaddazt, og maðurinn var máttlaus upp að mitti — það