Félagsbréf - 01.01.1957, Blaðsíða 16

14
FÉLAGSBRÉF
rannsókna, sem ég ætla að seint muni þoka aftur úr röðum þeirra
manna, er fremst vinna að þessum efnum. Með ritverkum þessum
hefst nýtt tímabií í rannsókn og túlkun íslenzkra fomrita, að þeim
öllum ólöstuðum, sem um þessi efni höfðu fjallað fyrr. Að baki þess-
ara verka liggur löng saga um nám og starf helgað þessum fræðum,
allt frá stúdentsárunum í Kaupmannahöfn. En hér reyndi ekki að-
eins á lærdóminn í fornum fræðum íslenzkum. Vísindaverk Sigurðar
Nordals stendur miklu víðar djúpum rótum: í klassískum fræðum
og fræðum miðalda, í bókmenntum, heimspeki og sálarfræði vorra
daga. 1 beinu framhaldi af þessu kemur svo útgáfa Fornritafélags-
ins af Islendingasögum og Heimskringlu, sem Sigurður hóf með útgáfu
Egils sögu og stjórnaði síðan með atbeina ýmsra góðra lærisveina
og samstarfsmanna. Þessum þætti lýkur með miklu riti um Islend-
ingasögur, sem prentað var í safnritinu Nordisk Kultur. Með þessu
er samt engan veginn allt talið, sem Sigurður hefur um þessi efni
ritað. Hér mætti nefna hinar ágætu greinar hans um Bjöm úr Mörk,
átrúnað Egils Skalla-Grímssonar, um Sturlu Þórðarson og Grettis
sögu, Hrafnkötlu o. s. frv. Og síðast en ekki sízt upphafsbindið að
ritinu Islenzk menning, en úr því fáum við að heyra stuttan kafla
hér á eftir. Hér er um að ræða inngangsbindi að ritverki, er myndi
hafa inni að halda meginniðurstöðumar af fræðistarfi Sigurðar Nor-
dals um áratuga skeið — dregnar saman á einn stað.
Ég hef í fáorðu yfirliti getið nokkurra helztu ritverka Sigurðar
Nordals varðandi fornar bókmenntir Islendinga. En hitt er líka mik-
ilsvert, sem hann hefur ritað mn hinar nýrri bókmenntir og höfuð-
skáld á 19. og 20. öld. Vil ég hér fyrst nefna ritgerð hans „Matthías
við Dettifoss“ frá 1921. Ég ætla að sú ritgerð hafi átt mikinn þátt
í því að hefja skáldið Mattliías Jocliumsson til þess vegs meðal þjóð-
arinnar, sem lionum að vísu bar, en skipaði naumast lengur í vit-
und yngri kynslóðar. Ég ætla, að fáum mönnum hafi ljósara verið
en Sigurði Nordal, að vér Islendingar megum allra þjóða sízt við
því að missa sjónar af nokkru því, sem af snilld og hárri andagift
hefur hugsað verið, ort og ritað í landi voru, hversu sem tímar breyt-
ast og tízkum skiptir. Af líkum toga spunnar em ritgerðir hans um
Grím Thomsen, Bjarna Thorarensen og Einar Benediktsson. Síðast
en ekki sízt nefni ég hér hina miklu ritgerð hans um Stephan G.
Stephansson, en hún er að mínu viti eitt liið frábærasta verk í sinni
röð. Þetta, sem nú var talið, er samt aðeins nokkur hluti af því, sem