Félagsbréf - 01.01.1957, Blaðsíða 38

36
FÉLAGSBRÉF
enda var hann sjálfur bóndi um langt
skeið. Carl Sandburg, „talsmaður véla-
aldarinnar“, er af sænskum ættum. Við-
fangsefni hans eru einkum iðnaðar-
borgirnar og atvinnulífið. í formi er
liann undir sterkum áhrifum frá Whit-
man, en hefur verið djarfari í ljóðhátt-
um og orðvali en eldri skáldbræður
hans. Vachel Lindsay hefur fyrst og
fremst sótt innblástur sinn í þjóðkvæði
og negrakveðskap, en tekst ekki alltaf
að gæða ljóð sín
lífi.
Pound og Eliot
áttu mestan þátt í
formbyltingunni
meðal banda-
rískra ljóðskálda.
Áhrif þeirra hafa
náð til svo að
segja allra yngri
skálda, þótt þau
liafi stundum
verið óbein. Báð-
ir þessir menn
sömdu stórverk, sem bera öll ein-
kenni nýja tímans: gerbreytt form,
vonbrigði yfir nútímanum þegar hann
er borinn sainan við fyrri menn-
ingarskeið, svartsýni og hálfgerðan lífs-
leiða. Þetta er meistaralega gert í „The
Waste Land“ eftir Eliot, en Pound hef-
ur reynt hið sama með umdeildum ár-
angri I „Cantos“, kvæðabálki sem hann
hefur verið að semja síðasta aldarfjórð-
ung. Eliot hefur verið í vexti síðan
liann samdi „The Waste Land“, og síð-
asta ljóðabók hans „Four Quartets“ er
eitt af afrekum aldarinnar. Jafnframt
hefur hann samið nokkra stórbrotna
sjónleiki í bundnu máli.
Sá maður, sem af mestum móði reyndi
að skapa mótvægi gegn svartsýninni,
er kom fram í fyrstu verkum Pounds
og Eliots, var Hart Crane. Hann ákvað
að yrkja ódauðlegan óð um vélaöldina
og vcrklegt framtak, um hina fram-
sæknu Ameríku nútímans. Hann nefndi
þennan lofsöng „The Bridge“, og skyldi
hann verða svar við „Tlie Waste Land“.
Margt í þessu verki er stórvel gert, en
það rís ekki undir fyrirætlunum skap-
ara síns. Crane tókst ekki að gæða hin
dauðu tákn, brúna, vélina, því lífi, sem
gæfi kvæðinu mannlegt gildi. Yélin er
manngerð og getur aldrei orðið liluti
af náttúrunni. Það var kannski í vit-
und þessa, sem þetta stórefnilega skáld
drekkti sér aðeins 32 ára að aldri.
Af þeim Ijóðskáldum, sem lengst liafa
gengið í tilraunum sínum með ný
form eftir Pound og Eliot, má nefna
E. E. Cummings, Robinson Jeffers, Willi-
am Carlos Williams og Marianne Moore,
sem nú er orðin ókrýnd drottning banda-
rískrar ljóðagerðar. Wallace Stevens hef-
ur og mjög farið sínar eigin leiðir og
er eitt sérkennilegasta og bezta ljóð-
skáld samtúnans, eins konar Steinn
Steinarr Bandaríkjanna. Nefna ber
einnig Archibald McLeish, sem er hik-
laust meðal glæsilegustu formsnillinga
og hefur haft víðtæk áhrif. Hann hefur
líka skrifað leikrit. Árið 1935 var sýnt
eftir hann leikritið „Panic“, sem telja
iná, að sé upphafið á þeirri endurvakn-
ingu sjónlcika í bundnu máli, sem hin
síðari ár hefur sett svip sinn á enska
leikritagerð (Eliot, Fry, Jeffers o. fl.).
Suðurríkin hafa löngum verið frjósam-
ur bókmennta-akur, og gildir hið sama
um ljóðlist sem aðrar greinir skáld-
skapar. Þetta á m. a. rætur að rekja
til þess, að Suðurrikin ciga eldri og
rótgrónari hefðir en aðrir lilutar Banda-
ríkjanna; þau eiga fortíð og drauma