Félagsbréf - 01.01.1957, Blaðsíða 17

FÉLAGSBEÉF
15
Sigurður hefur ritað um nýrri bókmenntir og höfimda. Ef til vill er
ekki minnst um vert það, sem hann hefur til þessara mála lagt og
aldrei verður á bækur skráð. Það er á margra manna vitorði, að um
áratugi stóð Sigurður í nánu sambandi við img og upprennandi skáld,
rithöfunda og listamenn, sem sóttu hann að ráðum, leituðu til hans
með verk sín og vandkvæði. Slíkt trúnaðarstarf hefur vafalaust ekki
verið auðvelt, krafizt mikils tíma og enn meiri nærfærni, ekki alltaf
þakklátt, en að líkindum hefur það stimdum verið nógu skemmti-
legt. Hér hefur Sigurði að góðu lialdi komið, að hann hefur alla tíð
vel kunnað að vera með ungum mönnum og setja sig í þeirra spor,
sjálfur manna yngstur í anda, þótt árum f jölgaði, hugkvæmur, smekk-
vís og laus við fordóma flestum mönnum fremur.
Ég vék að því nær upphafi þessa máls, að fyrir um 40 árum síðan
hefði þjóðlíf vort verið í daufara lagi og viðbrigði mikil að koma
beint frá vettvangi hinna stórkostlegustu og örlagaríkustu viðburða
inn á lygnu fásinnisins heima á íslandi. Okkur, sem vön erum því
frá síðari ánmi að sofna frá ærnum skarkala og vakna að morgni
við gnýjandi dyn alls konar véla, hættir sumum fulloft til þess að
rugla saman sjálfu lífinu og hávaða þeim, sem því vill fylgja, taka
jafnvel hávaðann í misgripum fyrir lífið sjálft. Skarkali og fyrir-
gangur eru gangslaus mælikvarði á fyllingu tilverunnar, raunveru-
legt gildi hennar. Ef við af alúð reynum að gera okkur grein fyrir
þjóðlífi voru um og eftir 1918, dylst ekki, að furðumikill gróandi
leyndist með þessu tilbreytingarsnauða, lágkúrulega og hljóðláta lífi,
gróandi í sjórnmálum og atvinnuefnum, í skáldskap og menntun.
Á þessu ári, 1918, varð Island sjálfstætt ríki, svo að segja öllum á
óvænt. Mér er nær að ætla, að enginn atburður í liinni nýrri sögu
vorri hafi orkað jafnkröftuglega á þjóð vora. Næstu 12 árin voru
svo sem engin veltiár. En ef við setjum okkur fyrir sjónir hina fá-
tæklegu athöfn við Lækjartorg 1. des. 1918 og alþingishátíðina á
Þingvöllmn 1930, þá dylst ekki, að hér hafði ærið miklu fram þokað.
Fámenn þjóð og lítilla úrkosta þarfnast umfram allt virðingar fyrir
sjálfri sér, trúar á hlutverk sitt í framtíð, fyrirlieits, sem við blasir
ofar og utar daglegri önn. Sú viðreisn, sem hér varð á þessum árum,
á sér mikla sögu og þar koma margir ágætir menn við atburði. Einn
þeirra er Sigurður Nordal. Ég hef þegar nefnt ýmis verk hans, þar
sem hann á áhrifamikinn hátt freistaði þess að gera menningarleg
afrek liðinna kynslóða og alda að leiðarljósi í sókn fram til nýs