Sveitarstjórnarmál - 01.06.1996, Page 31

ALMENNINGSBÓKASÖFN
Sófinn I hnokkadeild Bókasafns Reykjanesbæjar er mikiö notaöur og vinsæll af öllum
aldurshópum unga fólksins. Greinarhöfundur tók Ijósmyndirnar.
greiða 130 kr. á hvern íbúa og
stendur sveitarsjóður skil á þess-
ari greiðslu
c) Til héraðsbókasafns greiðir sveit-
arsjóður þar sem safnið er 1302
kr. á hvern íbúa hreppsfélagsins.
Önnur sveitaifélög í umdœminu
greiða til safnsins 130 kr. á
hvern íbúa og stendur sveitar-
sjóður skil á þessari greiðslu
d) Til hreppsbókasafns greiðir við-
komandi hreppssjóður (hrepps-
sjóðir) 1002 kr. á hvern íbúa
hreppsins (lireppanna).
Samkvæmt þessu ætti Bókasafn
Reykjanesbæjar að fá 13,4 millj. frá
bæjarsjóði og um 240.000 frá þeim
tveim sveitarfélögum á svæðinu,
sem eru ekki orðin kaupstaðir. Fjár-
veiting til safnsins árið 1995 var
27,6 millj., þar af fóru 4,2 millj. til
bóka- og tímaritakaupa, launakostn-
aður var 10,7 millj., húsaleiga 7,4
millj. og gjaldfærð fjárfesting
550.000 krónur.
Ekki er mér kunnugt um við hvað
var miðað í upphafi þegar þessar
reglur voru settar, en það er nokkuð
ljóst að það viðmið hlýtur að vera
löngu úrelt. Það væri nær að miða
við meðalverð bóka á hverjum tíma
þannig að söfnin geti að minnsta
kosti keypt eina bók á hvem íbúa ár
hvert. Einnig væri hugsanlegt að
taka útlánatölur safnanna með í
reikninginn, búa til „vísitölu" bóka-
safna.
A Bókasafni Reykjanesbæjar er
ekki til nein rituð innkaupastefna.
Keflavíkurbær veitti á sínum tíma
ríflega til vörukaupa safnsins og
virðist hafa verið hægt að kaupa vel
inn af nýju og eldra efni. Nú þegar
safnið er komið í nýtt húsnæði og
allur rekstrarkostnaður miklu meiri
en áður var þá hafa fjárframlög til
vörukaupa staðið í stað síðustu fjög-
ur ár. A sama tíma hafa útlán aukist
um 75% og lánþegum fjölgað um
130%. Þetta kallar á markvissari
innkaupastefnu og nákvæmari skil-
greiningu á hlutverki safnsins. Eg
tel að svipuð þróun eigi sér stað hjá
flestum öðrunt stærri almennings-
bókasöfnum landsins.
Staöa bókasafna á íslandi
Mikil breyting hefur orðið í mál-
efnum bókasafna í landinu síðan
lögin voru sett árið 1976. Nú eru
skólasöfn í flestum skólum landsins,
bæði á grunn- og framhaldsskóla-
stigi, og ýmsar stofnanir hafa komið
á fót sérfræðibókasöfnum á sínu
sviði. Þjónustu er því víðar að fá en
á almenningsbókasöfnum. Það eru
ekki bara fræðimenn sem vilja nýta
sér lesaðstöðu á söfnunum, skóla-
nemar sækja einnig í þá aðstöðu þar
sem hún er í boði. Breyttir kennslu-
hættir í skólum í formi meiri rit-
gerða- og heimildavinnu kalla á
meiri notkun bókasafna en áður.
Skólasöfnin eru flest ung að árum
og vanbúin að taka við öllum þess-
um straumi, því leita nemendur í æ
ríkari mæli til almenningsbóka-
safna. Þar er einnig yfirleitt lengri
afgreiðslutími en á skólasöfnunum.
Starfsfólk almenningsbókasafnanna
er ekki alltaf í stakk búið að sinna
þessum nýja hópi lánþega. Þá vakna
ótal spumingar og ný vandamál að
glíma við. Okkur vantar tilfinnan-
lega skilgreiningu á hvað er ,,al-
menningur". Telst t.d. framhalds-
skólanemi sem er að leita að heim-
ildum um festi fyrir verkefnavinnu í
FÉL103 til almennings? Almenn-
ingsbókasöfn hafa reynt eftir mætti
að sinna þessum þörfum en eru oft
að drukkna í fyrirspurnum af þess-
um toga á álagstímum.
Ný tækni með tölvur í broddi
fylkingar, nýir miðlunarmöguleikar
og upplýsingahraðbrautir á Intemeti
eru gull í greipum upplýsingabóka-
varðarins, en keppinautar við bók-
ina þegar deila þarf niður of fáum
krónum á marga staði. Allir þessir
þættir kalla á endurskoðun á hlut-
verki almenningsbókasafna og skil-
greiningu á þjónustusviði þeirra.
Innkaupastefna Bóka-
safns Reykjanesbæjar
Á Bókasafni Reykjanesbæjar hafa
á síðustu árum orðið til nokkrar
óskráðar vinnureglur um innkaup.
Þær byggja á þeirri skoðun minni að
almenningsbókasöfn séu fyrst og
fremst þjónustustofnanir fyrir þá
sem vilja nota þau. Þau eru rekin
fyrir almannafé, því eigum við að