Sveitarstjórnarmál - 01.06.1996, Síða 48

HEILBRIGÐISMÁL
Auka vilja og möguleika almenn-
ings til að lifa heilsusamlegu lífi.
Samhæfa starfskrafta og við-
fangsefni eins og kostur er.
Það má því Ijóst vera að heilsuefl-
ing er samfélagslegt verkefni þótt
það miði fyrst og fremst að bættu
heilbrigði einstaklinganna.
Áhrif heilsubæja
Ein leiðin til að vekja almenning
til ábyrgðar og umhugsunar um
heilbrigða lífshætti með stoð í
heilsueflingarverkefninu er að gera
ákveðin sveitarfélög að heilsubæj-
um þar sem heilsuefling er áberandi
í bæjarlífinu.
Að sjálfsögðu verða fbúar í slík-
um heilsubæjum fyrst og fremst
varir við heilsueflingarverkefnið. En
takist vel til með verkefni tengd
heilsueflingu hljóta heilsubæir að
vekja athygli almennings vítt og
breitt um landið og geta þannig haft
heilsusamleg áhrif langt út fyrir
bæjarmörkin. Því er mikilvægt að
vel takist til um heilsueflingu í
heilsubæjum.
Ábyrgö sveitarstjórnar
í heilsubæ
í ljósi þeirra áhrifa sem vel
heppnað heilsueflingarverkefni í
heilsubæ getur haft í þá átt að auka
vitund almennings um mikilvægi
heilbrigðra lífshátta er ljóst að sveit-
arstjórn, sem tekur ákvörðun um að
gera sveitarfélagið sitt að heilsubæ,
tekur á sig töluverða ábyrgð.
Með slíkri skuldbindingu hlýtur
sveitarstjórnin því að gera sitt til
þess að tryggja að heilsueflingar-
verkefnið takist sem best. Reyndar
ber sveitarstjórnin siðferðislega
ábyrgð á því að heilsueflingin takist
vel í bænum. Sú ábyrgð beinist ekki
einungis að íbúum heilsubæjarins
heldur einnig að almenningi utan
heilsubæjarins.
Hlutverk sveitarstjórnar
í heilsubæ
Hlutverk sveitarstjórnar í heilsu-
bæ er að skapa íbúum heilsubæjar-
ins og samtökum þeirra sem best
skilyrði til heilsueflingar því það eru
einstaklingarnir sjálfir sem skapa
hina raunverulegu heilsueflingu.
Heilsuefling án virkrar þátttöku hins
almenna íbúa heilsubæjarins verður
aldrei nein heilsuefling.
Sameiginlegur vettvangur
Til að tryggja framgang heilsuefl-
ingar í heilsubæ hlýtur það að vera
hlutverk sveitarstjórnar að skapa
sameiginlegan vettvang þar sem
fulltrúar heilbrigðisþjónustu, ýmissa
stofnana og félagasamtaka geta
unnið í sameiningu að framgangi
sem víðtækastrar heilsueflingar.
Sveitarstjórnin er sá aðili í heilsu-
bæ sem best getur á formlegan hátt
kallað til fulltrúa hinna ýmsu aðila
sem að heilsueflingu koma og skap-
að þeim starfsvettvang.
Þessir aðilar geta t.d. verið:
Heilbrigðis- og öldrunarþjónusta
sveitarfélagsins
íþróttafélög
Skólar, leikskólar
Félög aldraðra
Verkalýðsfélög
Ferðafélög
Starfsmannafélög
Allt eftir aðstæðum í hverjum
heilsubæ um sig.
Sem dæmi um það er Homafjarð-
arbær nú í ljósi reynslunnar að end-
urskipuleggja framkvæmdahóp
heilsueflingarinnar á Hornafirði.
Hópinn munu skipa fulltrúi frá
heilsugæslu, sem á Hornafirði er nú
rekin á ábyrgð sveitarfélagsins og í
beinum tengslum við öldrunarþjón-
ustu sveitarfélagsins, fulltrúi kenn-
ara grunnskólans, fulltrúi frá félagi
aldraðra, fulltrúi frá ungmennafé-
lögunum og fulltrúi frá verkalýðs-
og sjómannafélaginu, auk félags-
málastjóra, sem er fulltrúi sveitarfé-
lagsins í framkvæmdahópnum.
Stuöningur viö frjáls
félagasamtök
Sveitarstjórn í heilsubæ, sem
reyndar í öllum sveitarfélögum,
hlýtur að bera skyldu til að styðja
við bakið á þeim frjálsu félagasam-
tökum sem hafa heilbrigða lífsháttu
að leiðarljósi.
Þegar slíkur stuðningur er veittur
í heilsubæ ætti sveitarstjórn að
leggja áherslu á að m.a. sé verið að
umbuna félagasamtökum fyrir starf
þeirra að almennri heilsueflingu í
heilsubænum.
Þessi félagasamtök geta t.d. verið:
íþróttafélög
Ferðafélög
Skátar
Bindindisfélög
Starf hinna frjálsu félagasamtaka
í anda heilsueflingar er eitt af lykil-
atriðunum í vel heppnaðri heilsuefl-
ingu í heilsubæ. Öfiugt starf frjálsra
félagasamtaka, þar sem einstakling-
ar vinna í sameiningu að markmið-
um heilsueflingarinnar og tileinka
sér hana í frjálsu félagastarfi, hlýtur
að vera árangursríkara þegar til
lengri tíma er litið en hvatning
sveitarstjórnar eða heilsugæslu. Þó
er ekki verið að gera lítið úr því
starfi.
Ytra umhverfi
Með ýmiss konar framkvæmdum
getur sveitarstjóm lagt sitt af mörk-
um til að bæta skilyrði fyrir holla
hreyfingu innan bæjarmarkanna.
Lagning göngu- og hlaupastíga
um heilsubæinn skiptir miklu máli
til að hvetja fólk til hollrar hreyfing-
ar. Þá getur góð íþróttaaðstaða,
þ.m.t. góð sundlaug, golfvöllur og
útiaðstaða til líkamsæfinga, gert
gæfumuninn. Þá má ekki gleyma
aðstöðu fyrir hestamenn og lagn-
ingu reiðstíga þar sem það á við og
uppbyggingu skíðaaðstöðu í
námunda heilsubæja þar sem því
verður við komið.
Ef framangreind aðstaða er ekki
fyrir hendi í heilsubæ hlýtur upp-
bygging slíkrar aðstöðu að vera
áberandi liður í framkvæmdaáætl-
unum sveitarstjómarinnar.
Umh verfismál
Umhverfismál hafa ekki verið
1 I 0