Sveitarstjórnarmál - 01.06.1998, Page 17

HÚSNÆÐISMÁL
Húsaleigubætur um allt land
Ingi Valur Jóhannsson, deildarstjóri ífélagsmálaráðuneytinu
Um síðustu áramót öðluðust gildi
ný lög nr. 138/1997 um húsaleigu-
bætur. Þá voru liðin þrjú ár frá því
að húsaleigubætur voru fyrst greidd-
ar hér á landi. Með nýju lögunum
hefur orðið sú breyting að nú er öll-
um sveitarfélögum gert skylt að
greiða húsaleigubætur og jafnframt
hafa leigjendur félagslegra íbúða í
eigu sveitarfélaga öðlast rétt til
húsaleigubóta. Markmið laganna er
að lækka húsnæðiskostnað tekju-
lágra leigjenda og draga úr að-
stöðumun á húsnæðismarkaðnum.
Árdagar húsaleigubóta -
reynslan
Fyrstu lög um húsaleigubætur
öðluðust gildi í ársbyrjun 1995.
Lögin gerðu ráð fyrir að sveitarfé-
lögum væri í sjálfsvald sett hvort
þau greiddu húsaleigubætur eður ei.
Jafnframt voru félagslegar íbúðir
sveitarfélaga undanskildar og íbúðir
í eigu ríkisins. Fyrsta árið tóku 28
sveitarfélög upp húsaleigubætur,
árið 1996 voru sveitarfélögin 35
talsins og síðan 39 árið 1997. Aætl-
að er að árið 1997 hafi húsaleigu-
bótakerfið náð til 80% leigumarkað-
ar. Heildarfjöldi bótaþega í mars
það árið var 2434. Lætur nærri að
16 - 18% leigjenda hafi fengið
húsaleigubætur árið 1997.
Húsaleigubætur voru nýtt úrræði í
húsnæðismálum og því var gert ráð
fyrir því að árangur yrði metinn inn-
an tveggja ára frá gildistöku lag-
anna. Nefnd sem falið var þetta
verkefni skilaði skýrslu í nóvember
1995. Reynslan af framkvæmd laga
nr. 100/1995 um húsaleigubætur var
í meginatriðum góð. Lagt var til að
komið yrði á einu samræmdu fyrir-
komulagi fyrir alla leigjendur óháð
leigusala og því hvar þeir búa á
landinu. Þá var skattlagning talin
óréttmæt og erfið í framkvæmd.
Útborgun húsalelgubóta 1995 - 1997
A föstu verðlagi 1997 í millj. kr.
1995 1996 1997
208 317 342
Útborgun bóta fór hægt af stað en
jókst í samræmi við aukið umfang á
þessum þremur árum. Skipting
kostnaðar var með þeim hætti að
ríkið greiddi 60% en sveitarfélögin
40%. Á árinu 1996 var hlutur húsa-
leigubóta í stuðningi hins opinbera
við öflun íbúðarhúsnæðis 4% en
vaxtabætur voru umfangsmestar eða
64%. Samkvæmt útreikningum
Þjóðhagsstofnunar námu bætur að
meðaltali 33,2% af leigu á fyrri
helmingi árs 1996 hjá bótaþegum í
Reykjavík. Á árinu 1997 var meðal-
fjárhæð greiddra bóta á landinu öllu
10.200 kr á mánuði en af þeirri fjár-
hæð reiknast síðan skattur.
Eins og sést á 1. mynd er þriðj-
ungur bótaþega nemar og næstum
jafn stór hópur í vinnu. Ef bótaþegar
eru flokkaðir eftir fjölskyldugerð
kemur í ljós að rúmlega helmingur
er einhleypur.
Þá er einnig athyglisvert að skoða
aldursdreifingu þeirra sem fengu
húsaleigubætur í Reykjavik á árinu
1. mynd
Staða bótaþega 1997
Öryrkjar
í vinnu
32%
Heimild: félagsmálaráöuneytið
79