Sveitarstjórnarmál - 01.06.1998, Blaðsíða 20

SVEITARSTJÓRNARKOSNINGAR
Ný lög um kosningar
til sveitarstjórna
Sesselja Arnadóttir deildarstjóri, félagsmálaráðuneytinu
Hinn 13. mars öðluðust gildi ný lög um kosningar til
sveitarstjórna nr. 5/1998. Leysa þau af hólmi flest
ákvæði III. kafla sveitarstjómarlaga nr. 8/1986 og þau
ákvæði laga um kosningar til Alþingis nr. 80/1987 sem
einnig áttu við um kosningar til sveitarstjóma. Þar með
er löggjöf um sveitarstjómarkosningar nú að finna á ein-
um stað. Tilgangurinn með þessu er sá að auðvelda kjör-
stjórnarmönnum og öðrum er koma að framkvæmd
kosninga verk sitt.
í tilefni af gildistöku hinna nýju laga er rétt að greina
hér í stuttu máli frá helstu efnislegum breytingum sem
orðið haí’a á lagaákvæðum um sveitarstjómarkosningar:
• Kjördagur er nú einn og hinn sami í öllum sveitar-
félögum og ekki er hægt að sækja um frestun á kosn-
ingum.
• í sveitarfélögum skal almennt kjósa bundinni hlut-
fallskosningu, þ.e. listakosningu. Obundin kosning
(nafnakosning) fer einungis fram ef enginn fram-
boðslisti berst fyrir lok framboðsfrests.
• Framboðsfrestur er nú þrjár vikur í stað fjögurra.
• Þeir sem vilja skorast undan endurkjöri við óbundnar
kosningar skulu tilkynna það yfirkjörstjóm fyrir lok
framboðsfrests.
• Viðmiðunardagur kjörskrár er færður úr fimm vikum
í þrjár vikur og er því sá sami og við alþingiskosn-
ingar.
• Sá sem sæti á í kjörstjóm skal ætíð víkja sæti ef hann
er í kjöri til sveitarstjómar í bundnum hlutfallskosn-
ingum.
• Sveitarstjómir skulu láta yfirkjörstjómum í té gerða-
bækur. Yfirkjörstjórnir láta undirkjörstjórnum og
hverfiskjörstjórnum í té gerðabækur, nema þeim
kjörstjómum séu lögð til sérstök eyðublöð er komi í
stað gerðabókar. Hér er því felld brott skylda um að
gerðabækur kjörstjóma skuli vera gegnumdregnar og
löggiltar af hlutaðeigandi lögbókanda.
• Breytt er ákvæðum um fjölda meðmælenda. Lág-
marksfjöldi meðmælenda skal vera:
a. í sveitarfélagi með færri en 500 íbúa 10 meðmæl-
endur,
b. í sveitarfélagi með 501-2.000 íbúa 20 meðmæl-
endur,
c. í sveitarfélagi með 2.001-10.000 íbúa 40 meðmæl-
endur,
d. í sveitarfélagi með 10.001-50.000 íbúa 80 með-
mælendur,
e. í sveitarfélagi með 50.001 og fleiri íbúa 160 með-
mælendur.
• Yfirkjörstjóm skal halda fund strax næsta dag eftir að
framboðsfrestur er liðinn til að fjalla um framkomin
framboð.
• Sveitarstjóm ber að fjalla um og staðfesta kjörskrá á
sveitarstjómarfundi. Hins vegar nægir að oddviti eða
framkvæmdastjóri sveitarfélagsins undirriti kjör-
skrána.
• Sveitarstjórn skal ætíð auglýsa framlagningarstað
kjörskrár.
• Orðalagi um upphaf kjörfundar er breytt á þá leið að
kjörfund skal setja á kjörstað kl. 9 árdegis en yfirkjör-
stjóm getur þó ákveðið að kjörfundur hefjist síðar, þó
eigi síðar en kl. 12 á hádegi.
• í 55. gr. laganna segir að kjósandi skuli gera kjör-
stjóm grein fyrir sér á kjörstað með því að framvísa
kennivottorði eða nafnskírteini eða á annan fullnægj-
andi hátt að mati kjörstjómar. Með kennivottorði hér
er átt við önnur persónuskilríki svo sem ökuskírteini,
vegabréf og greiðslukort með mynd.
• Gert er ráð fyrir í 83. gr. laganna að yfirkjörstjóm
setji alla notaða kjörseðla undir innsigli að talningu
lokinni og varðveiti þá. Skal gildum og ógildum kjör-
seðlum haldið aðgreindum. Að kæmfresti loknum eða
82