Sveitarstjórnarmál - 01.03.2000, Blaðsíða 42

ALMENNINGSBÓKASÖFN
Amtsbókasafnið í Stykkishólmi.
þaðan víðsýni mikið. Mikil flagg-
stöng var reist upp úr vörðunni og
blakti þar ávallt fáni er kaupskip
komu til Stykkishólms. Að njóta út-
sýnis úr vörðunni kostaði 25 aura og
hafði þannig safnast þetta fé.“ Það
var upplyfting fyrir safnið að kom-
ast í nýja húsið og því fylgdi nokk-
urt blómaskeið. Nefna má að árið
1910 heimsótti bresk kona, íslands-
vinurinn Bertha Phillpotts, safnið og
leist vel á. Að henni látinni barst
safninu hluti bóka hennar að gjöf.
Árið 1905 gerðist Baldvin Berg-
vinsson Bárðdal bókavörður í hinni
nýju bókhlöðu. Ýmis gögn hafa
varðveist um störf Baldvins. Hann
ritaði t.d. athugasemdir í reikninga-
bók safnsins sem segja sína sögu
um notkun á því.
Oft kvartar hann yfir því að bæj-
arbúar sniðgangi þann andans auð
sem safnið geymir en í árslok 1911
segir hann þó að „lestrarfýsn al-
mennings virðist stórum vaxa“. Um
áramótin 1907-1908 er honum þetta
efst í huga: „Það er stór blygðun
fyrir bæjarbúa, að eiga annan eins
andans sjóð og þann sem þeir eiga í
bænum, og kunna ekki að hagnýta
sér hann. Hversu mikill munur væri
það fyrir unga menn, að hagnýta
sjer vel safnið, og nota vel góðan
lestrarsal, eða hitt að eyða timanum
í rangl og spil og fleira óuppbyggi-
legt.“ Jón Runólfsson sýsluskrifari
gegndi starfi bókavarðar árin
1920-1928. Þá tók við Jósep Hjalta-
lín Jónsson. Árið 1941 kom að safn-
inu Þorleifúr Jóhannesson og 1950
kom til starfa Jóhann Rafnsson.
Sinnti hann starfmu við erfiðar að-
stæður og beitti sér fyrir umbótum í
safnamálum.
Gamla bókhlaðan var aflögð árið
1949 og undirbúningur hafinn að
byggingu nýrrar. Safnið var í bráða-
birgðahúsnæði í meira en áratug.
Ný bókhlaða var tekin í notkun árið
1965. Camilla Kristjánsdóttir
gegndi þá starfi bókavarðar allt til
ársins 1976. Þá tók Víkingur Jó-
hannsson við og starfaði til 1985, en
hann lést á því ári.
Tvíþætt hlutverk
Amtsbókasafnið í Stykkishólmi
er talsvert stærra en bókasöfn í hlið-
stæðum sveitarfélögum. Ástæðan
fyrir því er bæði aldur safnsins og
það að allt til ársins 1975 naut safn-
ið prentskila. Eitt eintak af öllu
prentuðu máli barst saffiinu. Aldrei
tókst að vinna úr öllu því efni né
ganga frá því til geymslu enda
hvorki til þess nægur vinnukraftur
né húsnæði. Margt bíður enn frá-
gangs. Safnið á þvi við sérstakan
vanda að glíma og segja má að það
sé í raun tviþætt. Annars vegar er
gamli safnkosturinn sem þarf sér-
stakan aðbúnað og varðveislu og
hins vegar almenningsbókasafn,
sem auðvitað lýtur allt öðrum lög-
málum og á að hafa nútímalegan og
hreyfanlegan safnkost. Átök eru á
milli þessarra þátta um peninga,
pláss og vinnukraft. Ljóst er að
gamla safnið verður í framtíðinni að
skoðast sem sérdeild með eigin fjár-
veitingu.
Safnkostur
Ekki er hægt að nefna marktækar
tölur um safnkost. Safnkostur í út-
lánasal er tölvuskráður en eldra efhi
er enn á spjaldskrá. Elstu bækur
safnsins svo og geymsluefni er að
hluta til skráð einfaldri skráningu.
Hluti geymsluefnis á heima á
skjalasafni og er það brýnt að stofn-
að verði skjalasafn fyrir Stykkis-
hólm og nágrenni hið fyrsta. Fyrir-
spurnir um skjalagögn eru mjög
margar og ekki hægt að svara þeim
við núverandi aðstæður.
Starfsemi
Við safnið vinna nú tveir starfs-
menn í 1,5 stöðugildum. Opið er 20
tíma á viku, nema mánuðina júni -
ágúst, þá er aðeins opið 8 tima á
36