Sveitarstjórnarmál

Árgangur

Sveitarstjórnarmál - 01.06.2000, Blaðsíða 44

Sveitarstjórnarmál - 01.06.2000, Blaðsíða 44
FÉLAGSMÁL Heimspekileg sýn á félagsþjónustuna á nýrri öld Páll Skúlason, heimspekingur og háskólarektor Grein þessi er samhljóða erindi, sem höfundur flutti á ráðstefiiunni „Félagsþjónusta á nýrri öld, viðhorf, ábyrgð, framtíðarsýn “ sem Samtök félagsmálastjóra á Islandi og Samband íslenskra sveitaifélaga héldu í Salnum í Tónlistarhúsi Kópavogs föstudaginn 12. nóvember sl. Fundarstjóri, góðir fiindarmenn. Ég þakka fyrir það tækifæri að fá að koma hingað og ræða við ykkur um framtíð félags- þjónustunnar. Erindi minu var gefrnn titillinn „Heimspekileg sýn á félagsþjónustuna á nýrri öld“. Nákvæmari titill heföi verið „Ein heimspekileg sýn á félagsþjónustuna", þvi innan heimspekinnar em mörg sjónarmið og margar kenningar sem styðjast má við til að rökræða þýðingu þessarar mikilvægu þjón- ustu í samfélaginu og hvemig má hugsa sér þróun hennar á næstu áratugum. Sjónarmið þessi og kenningar tengjast hugmyndum um okkur sjálf og þjóð- félagið, að ógleymdum hugsjónum okkar og draumum um hamingju og farsæld. Hvernig skal nálgast þetta viðamikla efni? Ein aðferð er sú að reyna að skilgreina efnið miðað við ríkjandi aðstæður. Þá skiptir máli að nýta heimspek- ina til að sundurliða og greina þau verkefni sem blasa við og em viðráðanleg með hliðsjón af þeim úrræðum sem við höfúm yfir að ráða. Hér skiptir mestu að halda sig við jörðina, setja sér skýr markmið og gera sér ljóst eftir hvaða leiðum þeim verður náð. Önnur aðferð er sú að leitast við að skilgreina með heimspekilegum hætti siðferðilegar, lagalegar og stjóm- málalegar hugmyndir sem liggja „félagsþjónustu“ til gmndvallar eins og hún hefúr þróast og mótast i þjóðfé- laginu á liðnum ámm. Það hugtak sem þá þarf að gegn- umlýsa er sjálft „velferðarþjóðfélagið“ með þeim rétt- indum og skyldum sem því liggja til gmndvallar. Hér skiptir mestu að gera sér grein fyrir því hversu mikið eða lítið við þjóðfélagsþegnamir emm reiðubúin til að leggja í sölumar til að halda upp því „öryggisneti“ sem félags- þjónustan myndar ásamt heilbrigðiskerfmu. Þriðja leiðin gæti verið sú að horfa framhjá ríkjandi aðstæðum og velferðarþjóðfélaginu, en spyija sig þess í stað hvaða merkingu „félagsþjónusta“ hafi í sjálfú sér undir sjónarhomi eilíföarinnar, ef ég má orða það svo. I mínum huga er sú spuming líka afskaplega praktísk og jarðbundin, eins og öll eiginleg heimspeki, sem snýst um það hvaða máli hlutimir skipta. Spumingin er raunar svo eðlileg að við verð- um þess sjaldnast vör að við emm sífellt að glíma við hana og svara henni óbeint með at- höfnum okkar og ákvörðunum. Við víkjum okkur líka iðulega undan henni af því að hún kann að tmfla okkur í vanabundnum störfúm þar sem við göngum að því vísu að allt hafi ákveðna merkingu. Við emm þá rétt eins og tannhjól í risavaxinni vél „mannfélagskerfis- ins“: hvert okkar hefúr sína stöðu, sitt hlutverk, sín verk að vinna, og tilgangur lífsins er sá að „vélin“ haldi áffam að vinna á skilvirkan hátt, hvert tannhjól skili sínu. „Mannfélagskerfinu“ má skipta í tvo meginhluta. Annars vegar „framleiðslu- og neysluhlutann", sem stjómast í höfúðatriðum af lögmálum ffamboðs og eftir- spumar. Hér virðist tilgangurinn vera skýr: Hann er sá að kerfið framleiði æ meira af þeim gæðum sem fólk tel- ur sig þurfa til að lifa eða þráir að öðlast. Þessi gæði em sífellt vegin og metin á mælikvarða peninga sem em ávísanir á önnur gæði sem fólk vill njóta. Hins vegar er „félagsmálahlutinn“, sem ræðst af þvi skipulagi stjóm- unar og þjónustu sem ríkir í samfélaginu. Stjómmál, menntamál og heilbrigðismál mynda, ásamt félagsþjón- ustu, kjarnann í því sem ég kalla „félagsmálahluta“ mannfélagskerfisins. Hér virðist tilgangurinn ekki vera jafn skýr. Hann er ekki einfaldlega sá að framleiða gæði og njóta þeirra, heldur að skapa skilyrði í samfélaginu fyrir alla meðlimi þess til að afla og njóta þeirra gæða sem þeir þurfa til að lifa. Hvemig á að skilgreina gmndvallarskilyrði þess að þjóðfélagsþegnamir fái aflað og notið þeirra gæða sem þeir þurfa til að lifa? Og hver á að skilgreina þau skilyrði og gæði sem hér em í húfi? Tveggja kosta er völ. Annar kosturinn er sá að segja að þetta sé ekki vinn- andi vegur, ekki sé hægt að komast að niðurstöðu um það hver þessi skilyrði og gæði séu og því sé „lausnin" 1 06
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Sveitarstjórnarmál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sveitarstjórnarmál
https://timarit.is/publication/1063

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.