Sveitarstjórnarmál - 01.02.2001, Blaðsíða 59

UMHVERFISMÁL
starfmu er að gera áætlun um mikil-
væg mál í starfsemi sveitarfélagsins,
svo sem frárennsli, sorphreinsun,
orkumál, umferð, skipulag og inn-
kaup. Umhverfísstjómun er einnig
aðferð til að breyta starfsemi sveit-
arfélaganna.
Sveitarfélögin hafa mörg hver
reynt að skilgreina helstu vanda-
málin, sem að sumu leyti eru alls
staðar þau sömu og að sumu leyti
staðbundin:
Gróðurhúsaáhrifm, önnur meng-
un frá umferð, líffræðileg fjöl-
breytni, dreifing eiturefna, mengun
frá áburði og notkun jarðnæðis em
nokkur stór vandamál sem algengt
er að takast þurfi á við i Suður-Sví-
þjóð. Gróðurhúsaáhrifm hafa meðal
annars leitt til þess að náttúmvemd-
arsamtökin hafa fengið nokkur
sveitarfélög til að skuldbinda sig til
samvinnu um að minnka koltvísýr-
ingsmengun. Eitt sveitarfélag,
Váxjö, hefur sem yfirlýsta stefnu að
verða „fossilbránslefri kommun",
þ.e.a.s. „jarðefnaeldsneytislaust
sveitarfélag".
Umferöin
Umferð bifreiða er eitt aðalvanda-
málið í umhverfismálum Vestur-
landa. Ein af leiðunum til að
minnka gróðurhúsaáhrifm er að fá
fólk til að draga úr akstri biffeiða og
þá sérstaklega á styttri vegalengd-
um. Sérfræðingar em sammála um
að tæknilegar aðgerðir einar og sér
leysi ekki vandann. Mikið af þeim
tæknilegu úrbótum, sem gerðar hafa
verið, hefur orðið að engu vegna
aukinnar bílaumferðar. I Lands-
krona höfum við reynt ýmislegt,
meðal annars að fá fyrirtækin til að
flytja vömr með lest i stað vömbíla,
sem minnkar mengunina næstum
tífalt. Við höfúm reynt að fá starfs-
fólk til að fara með lest í stað þess
að fara með flugi til Stokkhólms,
Umeá og fleiri staða.
Tvær tilraunir ætla ég að nefna í
viðbót frá Landskrona. Önnur er
þegar hafin, og hana ffamkvæmum
við með starfsfólki menningarstofh-
unar sveitarfélagsins sem er 56 að
Ja*
Eyjan Ven í Eyrarsundi. Hún er í Landskrona sveitarfélaginu. © Turistbyrán Landskrona
Kommun.
tölu. Þeir sem fara í vinnuna eða
geta farið í vinnuna með almenn-
ingsfarartækjum (lest, áætlunarbíl
eða strætisvagni) fá 250 sænskar
krónur í afslátt af fargjöldunum á
mánuði. Það samsvarar mánaðarfar-
gjaldi með strætisvagni innanbæjar.
Þeir sem ganga eða hjóla í vinnuna í
stað þess að aka bíl fá 250 sænskar
krónur í kaupbæti á launin á mán-
uði. Þetta er einnig gert til þess að
bæta heilsufar starfsfólksins og til
að minnka fjarveru vegna veikinda.
Hin tilraunin er ekki hafin enn,
þar sem ákvörðun bæjarráðs vantar.
Tillagan er sú að sérhver stofnun
sveitarfélagsins greiði koltvísýrings-
gjald í sérstakan sjóð fyrir hvert kíló
af koltvísýringi sem berst frá starf-
semi stofnunarinnar. Gjaldið er lágt
fyrsta árið en tvöfaldast á ári hveiju.
Sjóðinn á síðan að nota til að greiða
fjárfestingu sem leiðir til minnkandi
koltvísýringsmengunar.
Skólar og dagheimili
Staðardagskrárstarfið í Sviþjóð
hefur gengið hvað best á dag-
heimilum og í skólum. Skólamir em
með eigið kerfi fyrir um-
hverfisstjómun, sem í Svíþjóð geng-
ur undir nafninu Grön flagg (sjá
heimasíðumar http://www.hsr.se og
http://www.eco-schools.org). Bæði
starfsmenn og nemendur taka þátt í
umhverfisstjórnuninni. Innkaupin
eru mjög mikilvæg og hafa mikil
áhrif á umhverfið. Það skiptir miklu
máli fyrir umhverfisáhrifm hvaða
vörur eru keyptar. Sveitarfélögin
reyna að setja upp reglur um inn-
kaup á matvælum, tölvum, pappír,
hreingerningarefnum og einnig
þjónustu. Umhverfisáhrifin við
framleiðslu vörunnar eða þegar
þjónustan er innt af hendi skipta
máli við val á vöm og þjónustu. Við
biðjum alltaf um skýrslu um um-
hverfisstefnu þeirra sem selja okkur
vömr eða þjónustu. Ferðastefna er
líka mikilvæg eins og áður hefur
verið vikið að.
Þátttaka almennings
Þátttaka almennings er eitt af
aðalatriðum við gerð Staðardagskrár
21.1 Landskrona höfúm við nokkra
reynslu af þessu. Þegar á árinu 1984
reyndum við að fá almenning með í
starfið að umhverfismálum. Við
skrifúðum bók um umhverfismál í
Landskrona sem var lesin í les-
hringjum. Við fengum margar til-
lögur frá almenningi um hvað gera
ætti til úrbóta. Rúmlega 600 ein-
staklingar tóku þátt í leshringjunum.
Fyrsta skrefið i Landskrona eftir
að samþykkt var í bæjarstjórn að