Helgafell - 01.09.1942, Síða 27

EFTIRMÆLI BÓKASAFNS
255
af skrifum samtíðarinnar, og flest hið þekktasta af eldri verkum sígildum.
Og ég hef ævinlega kunnað því bezt að eiga sjálfur það, sem ég las, það
eykur stórum ánægjuna af lestrinum. Einstöku fágæta bók útlenda eignaðist
ég þá, af tilviljun, svo sem fyrstu útgáfu af ljóðmælum Welhavens, er ég
keypti á nokkur groschen niðri í Vínarborg. Og nokkrar góðar íslenzkar
bækur komust á sama hátt í eigu mína, án þess að ég safnaði þeim sérstak-
lega. Ágætt eintak af Biskupasögunum keypti ég á tíu krónur í Osló, Ævi-
sögu Jóns Indíafara á þrjár, báðar í bandi. Á Signubökkum keypti ég fimm
íslenzkar bækur á tvo franka: Sögu Natans Ketilssonar og Skáld-Rósu,
Söguna af Mera-Eiríki, Hálfa skósóla, o. fl. allar hreinar og í óskemmdri
kápu. En eins og kunnugt er, eykur það mjög verðmæti bóka í augum safn-
arans, að kápa fylgi þeim og sé sem heillegust. — í Búdapest keypti ég af
hreinni rælni bækling eftir Amalie Schram, á fimmtíu filler (tuttugu og fjóra
aura í norskum peningum). Síðar komst ég að því að gott þótti að klófesta
bækling þenna í Osló á 50—60 krónur. En litlu síðar náði ég í annað eintak
af honum í Höfn, á krónu, og átti það til skamms tíma; var það í dýrindis
bandi. Um þessar mundir eignaðist ég talsvert af bókavinaútgáfum norskra
rita, þar á meðal Kristin Lavransdatter, skrautlega mjög og dýra, og á ég
hana enn.
Þar kom, að að mér dreif miklu meira af bókum en svo að viðlit væri
að eiga þær allar. Mjög mikið fékk ég ókeypis frá útgefendum og höfund-
um víðs vegar um lönd, og obbinn af skáldskap þeim, er út kom á Norður-
löndum, hafnaði í hillum mínum. Hafði ég þá þann sið að selja árlega allt
það, er mér var ekki á einhvern hátt kært eða nytsamt, og lét venjulega
fornsala hafa það í skiptum fyrir aðrar bækur, er mér lék hugur á. Fékk
ég jafnan miklu minna, að fyrirferðinni, hjá þeim körlum en ég lét, og hélt
safninu þannig nokkurn veginn í skefjum, svo að það fyllti ekki íbúð mína.
Valdi ég til eignar, auk fræðibóka, — einkum í sögu og sálarfræði, — þær
skáldsögur, ljóðasyrpur og essays, sem mig langaði til að lesa oftar en einu
sinni. Ekki get ég neitað því, að mér þótti gaman að skrautlegum bókum,
þó því aðeins, að innihald þeirra veitti mér ánægju. Ég safnaði bókum til
lestrar, og margar þeirra urðu góðir vinir mínir, sem ég leitaði til aftur og
aftur, því í rauninni getur maður verið að lesa góða bók alla sína ævi, ef
nokkur ár eru látin líða á milli hvers lesturs. Og það hygg ég að sé heil-
brigðasta söfnunin fyrir allan almenning að eignast það, sem hann les
sífellt og fræðist af. Með þessu vil ég þó engan veginn sagt hafa, að
hvers konar söfnunarhættir aðrir eigi ekki fullan rétt á sér. Mér er til dæmis,
sem rithöfundi, vel við þá borgara, er kaupa bækur mínar, láta binda þær
fallega inn og hafa þær til skrauts í skápum sínum, þótt þeir lesi þær aldrei.
Einkennilega oft rakst ég á bæklinga um bókasöfnun, og það flökraði
ósjaldan að mér, að ég skyldi nú byrja að safna fágætum íslenzkum bókum.