Helgafell - 01.09.1942, Qupperneq 37

HEILSUFAR OG HINDURVITNI
265
varlegur hlutur. En einnig þetta er
hinn mesti misskilningur og hinn
háskalegasti fyrir sálarfriðinn, því að
hvernig mundi það enda, ef blóðið
rynni öfugt eða tæki öfuga rás, eins
og það er líka orðað ? Blóðið getur
aldrei runnið öfugt í nokkrum lifandi
manni, ekki einu sinni brot úr sek-
úndu. Náttúran sér um það. Blóðrás-
inni er svo hagað, að hjartað daelir
blóðinu um slagæðarnar út um allan
líkamann, þá fer það um háræðarnar
inn í bláæðar og eftir þeim til hjart-
ans á ný.
Ef það rynni öfugt, ætti það að fara
frá hjartanu út í bláæðarnar, eða þver-
öfugt við það, sem það gerir. En þetta
er engin lifandi leið. Bláæðarnar eru
þannig gerðar, þegar út um líkamann
kemur, að í þeim eru lokur, líkt og
vasar innan í æðaveggnum með stutt-
um millibilum. Þegar blóðið rennur
sína eðlilegu rás, stefnir straumruinn
á botninn á þessum vösum, ekkert blóð
kemst því inn í þá, og þeir leggjast
tómir að æðaveggnum og hleypa blóð-
inu áfram eðlilega leið.
Ef blóðið fyndi hins vegar upp á
þeirri óhæfu, að ætla að renna öfugt,
stendur blóðstraumurinn í æðunum
beint ofan í vasana, þeir mundu fyll-
ast á augabragði og fylla æðarholið að
innan, þannig, að blóðið kemst alls
ekki þá leiðina. Náttúran hefur hagað
öllu þessu svo vísdómslega, að blóðið
getur alls ekki runnið um líkamann
nema í hina einu eðlilegu átt, og því er
ekkert að óttast í þessu efni. Enda
þótt um lokugalla kunni að vera að
ræða í hjartanu sjálfu, eru ótal örygg-
islokur í æðunum, er bjarga öllu í
höfn hvað þetta snertir.
Þá skal ég loks drepa á þá algengu
trú, að fólk fái lungnabólgu og aðra
hitasjúkdóma vegna þess, að því hafi
orðið mjög kalt, eða ofkælzt.
Lungnabólga og aðrir hitasjúkdóm-
ar stafa fyrst og fremst ávallt af sýkl-
um, er halda til í líkamanum eða kom-
ast inn í hann. Hvort maður Veik.ist af
slíkum sjúkdómi, er mest komið und-
ir því, hvernig varnarkraftar líkamans
standa að vígi gagnvart sjúkdómun-
um, sem og því, hvort maður er næm-
ur fyrir sjúkdómnum.
Allt, sem miðar að því að lama eða
draga úr varnarkröftunum, getur átt
sinn þátt í að sjúkdómur brjótist út, og
meðal þessa getur ofkæling eða inn-
kuls komið til greina sem hjálparorsök
aðeins, en sýklar eru frumorsökin.
Þá má einnig benda á það, að fjöl-
margir hitasjúkdómar byrja með köldu
og hrolli og jafnvel sjálfta, t. d. tak-
lungnabólga, og er það aðeins eitt byrj-
unareinkenna sjúkdómsins, er stafar
af því, að líkamshitinn er ört að
hækka, en ekki af ofkælingu.
Hins vegar lítur almenningur oft svo
á, að þessi hrollur eða skjálfti sé ein-
kenni um ofkælingu, og að lungna-
bólga stafi af henni, en hið rétta er
oftar, að lungnabólgan eða hitasóttin
er þegar byrjuð, en skjálftinn aðeins
einkenni þessa.
Hér er ekki rúm til að drepa á fleiri
atriði af öllu því, er leiðrétta þyrfti af
röngum hugmyndum fólks um sjúk-
dóma og skyld efni. Ástæða er til að
vara fólk við að trúa öllu, sem því er
sagt eða það býr til sjálft, til skýring-
ar sjúkdómum. Oruggast er að leita
fræðslu um þessi efni hjá öfgalausum,
en dómbærum mönnum.
Jóhann Sœmundsson.