Frúin - 01.06.1963, Blaðsíða 56

UM KONUR
Ég met konuna meira en karlmann-
inn, þær eru hughraustari en við,
þær þola drepsóttir betur en við,
þær bregðast betur við dauðanum
en við, þær hafa meiri meðaumk-
un en við, og þær eru ekki eins hé-
gómlegar og við. Eðlishvöt þeirra er
traustari en okkar, þær gera ekki
eins mörg afglöp og við. Orðið
ást er miklu þýðingarmeira fyrir
konu en karlmann, fyrir konuna gild-
ir það allt.
Girndir holdsins gegna miklu
bandi við fósturbarn sitt. Hún gerði
það með því að gera sérstök merki í
lófa hennar með fingurgómunum, og
eftir skamma hríð veitti hún því at-
hygli, að barnið skildi það, sem hún
„sagði“ með þessum hætti.
Síðar, eftir margra mánaða þolin-
mæðistarf, fór Giuseppina að svara,
og eftir fáein ár þekkti hún ekki að-
eins orð eins og borð, stóll, rúm,
sem hún gat þreifað á — heldur
blóm — það er að segja ýmislegt,
einnig, sem snertu óáþreifanlegar
athafnir eins og að sitja, liggja, ganga
og þar fram eftir götunum.
Það er öllum ljóst, að Giuseppina
er óvenjulega gáfað barn, og fyrir
sex árum sendi frú Banclini hana i
skóla í Milano, sem ætlaður er blind-
um, heyrnarlausum eða mállausum
börnum. Vesalings telpan var þetta
allt, en samt varð hún fljótlega einn
duglegasti nemandi skólans. Hún las
blindskrift ,,reiprennandi“, og skýrði
frá öllum hugsunum sínum með því
að skrifa í lófa. Hún nam nýja náms-
grein á hverju ári, og hún stóð sig
með mikilli prýði í þeim öllum:
Hún kunni að reikna, hún vissi um
öll mikilvæg ártöl og einstaklinga í
Ítalíusögunni, hún skrifaði Ijómandi
ritgerðir á ritvél — og síðustu árin
hefur hún lært latínu og ensku!
Fyrir nokkru gekk Giuseppina
Manenti að prófborðinu til gagn-
fræðaprófs, sem hún stóðst með á-
gætum vitnisburði í öllum náms-
greinum, og nú hefur hún tekið til
við starf, sem hún var fyrir löngu
búin að ráða við sig — að þýða ensk-
ar bækur og sígild latnesk rit á ít-
ölsku — með blindraletri.
minna hlutverki hjá konunni en mað-
urinn fær skilið. Ung kona getur
orðið ástfangin í ljótum karlmanni,
jafnvel gömlum manni, bara ef
hann getur tendrað ímyndunarafl
hennar. Karlmaður verður ekki ást-
fanginn af konu, nema hún hafi á-
hrif á kynhvatir hans. Til allrar ó-
hamingju eru kyngirndir karlmanns-
ins langlífari en kynorka hans, —
þvert á móti náttúrunnar vitru ráð-
stöfun. Þess vegna eru engin aldurs-
takmörk, sem hindra manninn í að
verða ástfanginn í konu. Richelieu
kardínáli var ómótstæðilegur Don
Juan áttatíu ára gamall; Goethe var
yfir sjötugt, þegar hann varð ást-
fanginn í Ulriku von Levetzow.
Ástin er skammlíf eins og blómið
frítt. Því miður deyr ástin oft eðlileg-
um dauða í hjónabandinu hjá karl-
manninum. en ást konunnar lifir all-
ar hennar hugsjónir, breytt í móður-
lega umhyggju fyrir hinni föllnu
draumahetju hennar. Konan getur
ekki skilið það, að maðurinn er fjöl-
kvænis-sinnaður. Ef til vill lætur
hann kúgast til undirokunar í hjóna-
bandinu, sökum siðgæðis og laga, en
eðli hans og náttúra sefur aðeins.
Þegar öllu er á botninn hvolft, þá
er og verður maðurinn ætíð sá sami
og skaparinn hefur gjört hann, allt-
af reiðubúinn til að hlýða kalli nátt-
úrunnar.
Konan er ei síður vel gefin en
mennirnir, þvert á móti er hún
venjulega gáfaðri, en gáfur hennar
eru annars eðlis. Það að heili karl-
mannsins er nokkru þyngri en kon-
unnar, breytir engu um gáfnafar
kynjanna. Einnig það, að öldum
saman var konan kúguð og undir-
okuð, svo og, að karlmenn höfðu
einokun á menntun og lærdómi, hefur
getað haft sín áhrif. f Aþenu til
forna stóð konan jafnfætis mannin-
um, og hafði aðgang að öllum grein-
um menntunar; jónisku og dórisku
ættbálkarnir viðurkenndu alltaf rétt
og frelsi konunnar. Á gullöld Róm-
verja, í 400 ár ásamt hárri menn-
ingu, fékk konan viðurkennt töluvert
frelsi, og réð yfir sínum eigin eign-
um, en það er miklu meira en unnt er
að segja um rétt konunnar hjá öðrum
þjóðum. Á miðöldum var uppeldi
konunnar yfirleitt betra en manns-
ins. Riddararnir lögðu meiri rækt við
sverðið en pennann, og munkarnir
voru að vísu oft lærðir, en það voru
líka til nunnuklaustur með aðgang
að jafngóðum lærdómi fyrir konur.
Ef litið er á störf okkar karlmann-
anna, þá mætti segja, að í sumum
greinum séu konurnar engir nýgræð-
ingar. Þegar við Salerno-háskólann
voru kven-prófessorar, og læknir
Mariu af Medici var kona, sem skrif-
aði bækur um læknisfræðileg efni.
Marguerite la Marche var yfirsetu-
kona í Hotel-Dieu 1677. Madame la
Chapelle og Madam Boivin rituðu
bækur um kvensjúkdóma. Um 1600
og 1700 voru margir kvenprófessor-
ar við hina frægu háskóla í Bologna,
Pavia, Ferrara, og Napoli. En þær
gerðu lítið til fremdar fagi sínu, lækn-
isfræöinni. og vegna þess, að kven-
sjúkdómar og fæðingarhjálp voru
svo lengi undir stjórn kvenna, þá
voru þessar greinar lengi vel kyr-
stæðar, og tóku litlum framförum.
Enn þann dag í dag leita konur frek-
ar ráða hjá læknum sem eru karl-
kyns, ef um heilsu þeirra sjálfra eða
barna þeirra er að ræða.
Athugum tónlistina; á endur-
reisnartímabilinu spiluðu allar kon-
ur á lút, og afkomendur þeirra á
clavecin eða höi'pu. í yfir hundrað
ár var önnur hver kona látin æfa
sig á slaghörpu árum saman, en ekki
þekkist neitt stórbrotið tónverk eða
tónsmíði eftir konu, og sjaldan heyr-
ir maður konu spila Adagio Sosten-
uto Beethovens vel á slaghörpu. Nú
á dögum föndrar næstum önnur hver
stúlka með liti, en á öllum listasöfn-
um Evrópu er ekkert stórbrotið mál-
verk með kvenmannsnafni, kannske
að undantekinni Rósu Bonheur, sem
rakaði sig tvisvar í viku og klæddist
karlmannsfötum.
Ekki má gleyma því, að eitt mesta
skáld allra tíma var kona. Bezt að
hætta þessu konuhjali, og fá sér
kaffisopa á leiðinni heim.
*
56
FRÚIN