Stígandi - 01.10.1943, Blaðsíða 17

STÍGANDI
GRÓIÐ LAND
79
skógsvarðarins. Á Vestfjörðum þekja oft breiður af hinum undur-
fagra burkna, þrílaufungnum, skógsvörðinn. Þar sem kjarr er
raklent, eru oft hin fegurstu blómstóð, og þar sem skógur er all-
hár og grisjaður, er skógsvörður oft þakinn blómskrýddum vall-
lendisgróðri. Algengust grös í skóglendi eru ilmreyr, bugðupunt-
ur, runnasveifgras og hálíngresi. Það mun naumast þurfa að geta
þess, hversu viðkvæmt kjarrið er fyrir illri meðferð af hendi
mannanna. Svo örðug er lífsbarátta skóganna hér á landi, að mjög
á skógurinn torvelt með að endurnýja sig, ef hann hefir á annað
borð verið felldur. En ekki má gleyma því, að iðin liefir sauð-
kindin verið að bana nýgræðingi þeim, sem vaxið liefir upp af
hinum stráfelldu skógarsvæðum. Ljósust vitni þessa eru víðlendar
góðsveitir, sem nú eru skóglausar með öllu, en liafa til forna verið
alklæddar skógarskrúða.
Þá skal að lokum rætt um örœfa- og melagróðurinn. Sumum
mundi liafa þótt eðlilegast, að fyrst hefði verið gerð grein fyrir
lionum, því að í fyrndinni, þegar gróðurinn hóf að nema landið,
hefir öræfa- og melagróðurinn verið fyrsta gróðurstigið. En líta
má einnig á hitt, að verði lífsskilyrði óhagstæð liinu gróna landi,
svo að uppblástur og ofþurrkur fái unnið sín skemmdarverk, þá
verður endirinn sá, að gróðurlendið breytist í blásinn mel. Sjást
þess víða skýrust merkin í liinum fornu skógahéruðum. Þegar
mennirnir höfðu svipt landið skógarklæðunum, tók uppblástur-
inn við og fletti brott skógsverðinum, svo að blágrár melurinn
stendur nakinn eftir. Fái hann notið friðar, fer að vísu svo, að
hann klæðist gróðri, og má sjá þess ljósust merki á sumum sand-
græðslusvæðum landsins.
Eitt fyrsta stig öræfagróðursins má telja klappir og steina. Þótt
þau sýnist nakin, eru þau oftast klædd lagi af mislitum skófum,
en mjög er því misskipt, hverjum þroska sá gróður nær. Oft skefst
hann brott af sandfoki eða skrælnar í þurrki, og góðum þroska
nær skófnagróðurinn ekki nema jrar, sem nokkur raki er í lofti
og allúrkomusamt.
Einhver mesta ördeyða lands vors önnur en jöklarnir eru fok-
sandarnir. Ein er þó sú tegund plantna, sem hvergi nær veruleg-
um þroska nema í roksandi. Það er melurinn. Hann vex á víð-
lendum flesjum á söndum, bæði úti við sjó og inni á öræfum. Með
rótum sínum og stönglum heftir melurinn sandfokið, og hleðst
sandurinn utan um melskúfana, svo að þar skapast allháir hólar.
Eru melalöndin því lengstum allóslétt yfirferðar. En mikil hvíld