Læknablaðið - 15.04.2001, Blaðsíða 28

FRÆÐIGREINAR / SJÚKRATILFELLI/HEILABLÓÐFALL
Mynd 2. Fjölsýn.
Sjónvarpsskermur
fjötfaldast í sjónsviðinu.
Mynd teiknuð afeinum
höfunda greinurinnar,
Sigurlaugu
Sveinbjörnsdóttur, byggð á
lýsingu fyrrverandi
sjúklings.
Endurofsjónir eru mistíðar allt frá því að koma oft
á dag til þess að koma með vikna eða mánaða
millibili. Þessar sýnir hverfa yfirleitt án þess að
nokkuð sé að gert. Tímamunur á milli þessara sýna
hefur leitt til þess að margir telja að um tvö aðskilin
fyrirbæri sé að ræða þótt aðrir telji sömu ástæður
liggja að baki endurofsjónum sem koma strax í kjöl-
far heilablóðfalls eða síðar. Sjúklingar gera sér alltaf
grein fyrir því að um óraunverulegar sýnir sé að ræða.
Séu heilaskemmdir fyrir hendi eru þær yfirleitt í
sjónheilaberki í hnakkablaði (lobus occipitalis), en
geta einnig náð gagnaugablaði (occipitotemporal
svæði). Flestir hafa sjónsviðsskerðingu. Sú tilgáta
hefur komið fram að sjúklingar sem fá endurofsjónir
hafi oftar skemmd í hægra heilahveli en vinstra (6).
Sé endurofsjón hluti af flogakasti getur heilalínurit
sýnt flogavirkni, en er annars eðlilegt eða sýnir
auknar hægbylgjur yfir skemmdu heilasvæði (8,9).
Palinacusis þýðir á sama hátt endurofheyrn.
Heyra menn þá samtöl eða hluta úr þeim endurtekið
eftir að heyrnaráreiti er horfið. Þetta fyrirbæri getur
einnig komið í kjölfar heilablóðfalls eða fylgt floga-
veiki (12).
I þessari grein lýsum við ofsjónum og ofheyrnum
sem þrír einstaklingar fengu í kjölfar heilablóðfalls.
Sjúkratilfelli I
Sjötíu og sex ára gamall einstaklingur kom á bráða-
móttöku Landspítalans vegna skyndilegrar blindu á
hægra auga sem hafði komið kvöldið áður og varað í
þrjár klukkustundir. Þessu fylgdu þyngsli yfir höfði,
meiri hægra megin. Við komu á bráðamóttöku
kvartaði sjúklingur um viðvarandi stjörnusýn eða
litaglampa sem virtust vera í öllu sjónsviðinu. Hann
átti mjög erfitt með að lýsa þessu frekar, en fannst
ofsjónimar vera óþægilegar. Sjúklingur hafði sögu
um kransæðasjúkdóm, háþrýsting og hafði þekktan
æðagúl á meginslagæð í kvið. Hann hafði hætt að
reykja þremur árum áður og átti að baki 50 pakkaár.
Mynd 3. Heiladrep á hnakkasvœði vinstra ntegin.
Skoðun á auganu leiddi í ljós ský á augasteini, en
augnbotnar voru eðlilegir. Sjón virtist eðlileg svo og
sjónsvið fyrir fingri. Sársauka- og snertiskyn voru
lítillega skert í hægri útlimum og hugsanlega einhver
máttminnkun þeim megin. Iljaviðbrögð voru óeðli-
leg. Blóðrannsóknir og hjartalínurit voru eðlileg.
Tölvusneiðmynd af höfði sýndi merki um heiladrep í
hnakkablaði vinstra megin. Rannsóknin var endur-
tekin sex dögum síðar og sýndi þá að heiladrepið
náði yfir stærra svæði en áður (mynd 3). Omskoðun
af hjarta sýndi vægt þykknaða ósæðarloku. Omun af
hálsæðum sýndi 69-79% þrengsli í báðum hálsslag-
æðum, heldur meiri vinstra megin. Ljóst var því að
sjúklingur hafði talsverðan æðasjúkdóm, þótt háls-
æðaþrengslin væru ekki orsök heilablóðfalls í
hnakkablaði. Heilalínurit var ekki gert.
Litaglamparnir hurfu eftir sólarhring og við
eftirgrennslan þremur mánuðum eftir útskrift var
sjúklingur einkennalaus.
Sjúkratilfelli II
Sextíu og eins árs gamall einstaklingur leitaði í
nóvember 1997 á bráðamóttöku Landspítalans vegna
roða og ertingar í auga. Greindist hann með
adenóveiru slímhimnubólgu. Stuttu fyrir innlögn
hafði hann farið að finna fyrir ofsjónum, sem hann
gerði sér grein fyrir að væru óraunverulegar. Um var
að ræða sýnir sem skutust upp í hægri helming
sjónsviðs á formi uxa með trékerru sem færðist upp á
vegginn. Jafnhliða fannst honum hann lifa á tvennum
tímum, annars vegar í nútímanum vinstra megin, en
hins vegar á gömlum tímum hægra megin og leið
honum líkt og hann væri klofinn í tvennt. Ofsjónimar
komu oft á dag, stóðu yfirleitt stutt og hurfu alveg á
300 Læknablaðið 2001/87