Læknablaðið - 15.04.2001, Blaðsíða 49

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
SV 01 Blóðhlutanotkun við gerviliðaaðgerðir á mjöðmum. Afturskyggn
rannsókn á tímabilinu 1. júlí 1998 - 1. júlí 1999 á Landspítalanum og
Sjúkrahúsi Reykjavíkur
Katrín María Þormar, Guðrún Bragadóttir, María Sigurðardóttir, Hjörtur
Sigurðsson, Jóhann Valtýsson, Sveinn Guðmundsson, Halldór Jónsson jr.,
Brynjólfur Mogensen
Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna blóðhluta-
notkun við gerviliðaaðgerðir á mjöðmum sem framkvæmdar voru á
eins árs tímabili frá 1. júlí 1998 til 1. júlí 1999 á Landspítalanum og
Sjúkrahúsi Reykjavíkur.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn. Safnað var
gögnum úr sjúkraskrám 129 sjúklinga með slitgigt í mjöðm, sem
gengust undir gerviliðaaðgerð á umræddu tímabili.
Niðurstöðun Eitt hundrað tuttugu og níu sjúklingar, 51 karl og 78
konur tóku þátt í rannsókninni. Meðalaldur var 70 ár. Fimmtíu og
fimm prósent sjúklinga lentu í ASA-flokki II, 23% í ASA I, 21% í
ASA III og 1% í ASA IV. Flestar aðgerðanna eða 9% voru fram-
kvæmdar í mænudeyfingu, 5% í mænu- og utanbastsdeyfingu, 3% í
svæfingu og 2% í mænudeyfingu og svæfingu. Blóðrauðagildi við
innlögn var að meðaltali 137 g/1 og 109 g/1 við útskrift. Meðal-
blæðing í aðgerð var 995 ml. Marktækur munur var á blæðingu eftir
því hvaða gerviliðategund var notuð. Ekki var marktækur munur á
blæðingu eftir því hvort sjúklingar tóku magnýl eða önnur NSAID-
lyf fyrir aðgerð. Sjötíu og fjögur prósent sjúklinganna fengu
blóðgjöf ýmist í aðgerð eða eftir aðgerð, á vöknun eða legudeild.
Að meðaltali voru gefnar 2,0 einingar af rauðkornaþykkni. Eftir því
sem heildarblæðing var meiri voru gefnar fleiri einingar af
rauðkornaþykkni. Kyn og aldur höfðu engin marktæk áhrif á
blóðgjöf. Meðallegutími sjúklinga var 6,9 dagar. Ekki var munur á
legutíma sjúklinga eftir því hvort þeir fengu blóðgjöf eða ekki.
Sjúklingar með hjarta- og æðasjúkdóma lágu að meðaltali einum
degi lengur inni en hinir.
Ályktanir: Sjötíu og fjögur prósent sjúklinga sem fóru í gerviliða-
aðgerð á mjöðm á Landspítalanum og Sjúkrahúsi Reykjavíkur
fengu blóðgjöf. Petta er talsvert hærra hlutfall en sambærilegar
erlendar rannsóknir síðustu ára sýna. I dag er mikil áhersla lögð á
að takmarka notkun blóðhluta við aðgerðir. ítarlegri rannsóknir
eru nauðsynlegar til að ná því markmiði hjá þessum sjúklingahópi.
SV 02 Blóðhlutanotkun við gerviliðaaðgerðir á hnjám. Afturskyggn
rannsókn á tímabilinu 1. júlí 1998 -1. júlí 1999 á Landspítalanum og
Sjúkrahúsi Reykjavíkur
Guðrún Bragadóttir, Katrín María Þormar, María Sigurðardóttir, Hjörtur
Sigurðsson, Jóhann Valtýsson, Sveinn Guðmundsson, Halldór Jónsson jr.,
Brynjólfur Mogensen
Tilgangun Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna blóðhluta-
notkun við gerviliðaaðgerðir á hnjám sem framkvæmdar voru á
eins árs tímabili frá 1. júlí 1998 til 1. júh' 1999 á Landspítalanum og
Sjúkrahúsi Reykjavíkur.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn. Safnað var
gögnum úr sjúkraskrám 116 sjúklinga með slitgigt í hnjám, sem
gengust undir gerviliðaaðgerð á umræddu tímabili.
Niðurstöður: Eitt hundrað og sextán sjúklingar, 33 karlar og 83
konur tóku þátt í rannsókninni. Meðalaldur var 70 ár. Sextíu og átta
prósent sjúklinga lentu í ASA-flokki II, 21% í ASA III og 11% í
ASA I. Flestar aðgerðanna eða 62% voru gerðar í mænu- og
utanbastsdeyfingu, 28% einungis í mænudeyfingu, 7% einungis í
utanbastsdeyfingu og 3% í svæfingu. Blóðrauðagildi við innlögn var
að meðaltali 140 g/1 og 108 g/1 við útskrift. Meðalblæðing í aðgerð
var 980 ml. Marktækur munur var á blæðingu eftir því hvaða
gerviliðategund var notuð. Ekki var marktækur munur á blæðingu
eftir því hvort sjúklingar tóku magnýl eða önnur NSAID-lyf fyrir
aðgerð. Sextíu og sex prósent sjúklinganna fengu blóðgjöf ýmist á
vöknun eða legudeild. Að meðaltali voru gefnar 1,6 einingar af
rauðkornaþykkni. Ttlhneiging var til þess að gefa meira rauð-
kornaþykkni eftir því sem blæðing var meiri. Kyn og aldur höfðu
engin marktæk áhrif á blóðgjöf. Meðallegutími sjúklinga var 7,6
dagar. Ekki var munur á legutíma sjúklinga eftir því hvort þeir
fengu blóðgjöf eða ekki.
Ályktun: Sextíu og sex prósent sjúklinga sem fóru í gerviliðaaðgerð
á mjöðm á Landspítalanum og Sjúkrahúsi Reykjavíkur fengu
blóðgjöf. Þetta er talsvert hærra hlutfall en sambærilegar erlendar
rannsóknir síðustu ára sýna. I dag er mikil áhersla lögð á að
takmarka notkun blóðhluta við aðgerðir. ítarlegri rannsóknir eru
nauðsynlegar til að ná því markmiði hjá þessum sjúklingahópi
SV 03 Tíðni draumfara við notkun sevóflúrans við dagdeildaraðgerðir
Gísli Vigfússon, Guðmundur Már Stefánsson
Domus Medica
Inngangur: Draumar við svæfingar hafa þekkst um áratuga skeið.
Tíðni þessara draumfara er háð tegund svæfingalyfja sem notuð
eru. Þekkt er að ketamín veldur martraðardraumum í og eftir
svæfingu og takmarkar það verulega notkun þess við svæfingar
fullorðinna. Með tilkomu própófóls sem innleiðslu- og svæfingar-
lyfs jókst mjög tíðni ánægjulegra drauma. Á síðari árum hafa komið
fram innöndunarlyf með minni fituleysanleika en fyrri kynslóðir
þeirra. Þau eru því skjótvirkari og sjúklingar vakna fyrr úr svæfingu
en áður var. Eitt þessara lyfja er sevóflúran. Könnuð var tíðni
draumfara og efni þeirra við sevóflúransvæfingu hjá dagdeildar-
sjúklingum.
Efniviður og aðfcrðir: Þrjú hundruð og átta sjúklingar voru með í
rannsókninni, 305 konur og þrír karlar. Allir voru meðhöndlaðir
fyrir svæfingu með verkja- og ógleðistflum. Svæfing var innleidd
með própófóli 2 mg/kg, fentanýli l-2pg/kg. Svæfingu var síðan
viðhaldið með súrefni/glaðlofti og sevóflúrani 1,5-3%. Notaður var
kokmaski og hringrásarkerfi með COz-eyði. Þegar sjúklingur
vaknaði úr svæfingu var hann spurður um draumfarir. Væri svarið
jákvætt var hann spurður hvort draumurinn hefði verið ánægju-
legur, martröð eða hvorugt. Spurninginn var síðan endurtekin við
útskrift.
Niðurstöður: Eitt hundrað og sjö sjúklinga (35%) dreymdi í
svæfingunni. í 87 tilvikum (81%) var um ánægjudrauma að ræða. f
17 tilvikum (16%) var um hvorugt að ræða en þrír (3%) sögðust
hafa haft martröð meðan á svæfingu stóð. Við útskrift einni til
þremur klukkustundum eftir vöknun minntust 43 sjúklingar (14%)
þess að hafa dreymt meðan á svæfingu stóð, en fæstir gátu kallað
fram drauminn. Enginn munur var á aldri, tegund aðgerða eða
aðgerðarlengd milli þeirra sem dreymdi og hinna sem ekki
dreymdi.
Læknablaðið 2001/87 321