Læknablaðið - 15.04.2001, Blaðsíða 46

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
Niðurstöður: Hlutfallsleg áhætta á magakrabbameini var marktækt
aukin á meðal 2846 fyrsta stigs (áhættuhlutfall =2,2; 95% öryggis-
mörk =1,6-3,0) karlkynsættingja en féll síðan marktækt á milli fyrsta
og annars stigs (áhættuhlutfall =1,3; 95% öryggismörk =1,0-1,7;
N=8658) karlkynsættingja. Áhættan var einnig aukin á meðal fyrsta
stigs kvenkynsættingja (áhættuhlutfall =1,6; 95% öryggismörk =1,1-
2,6; N=2764). Á meðal fyrsta stigs ættingja beggja kynja þeirra
ættvísa sem greinst höfðu með magakrabbamein fyrir 50 ára aldur
var áhættan enn aukin (konur áhættuhlutfall =3,2; 95% öryggis-
mörk =1,2-8,7; karlar áhættuhlutfall 2,4; 95% öryggismörk =1,3-
4,4). Enginn munur fannst á áhættu ættingja þeirra ættvísa sem
sjúkdómsgreindir voru með ‘intestinal' magakrabbamein (Lauren
1) og þeirra sem sjúkdómsgreindir voru með dreift (diffuse) maga-
krabbamein (Lauren 2). Ekki fannst fylgni á milli áhættu á
magakrabbameini og aukinni áhættu á öðrum algengum krabba-
meinum til dæmis ristilskrabbameini, endaþarmskrabbamein eða
brjóstakrabbameini. í rannsókninni greindust 58 fjölskyldur með
tvo eða fleiri einstaklinga með magakrabbamein og í 26 fjölskyldum
voru þrír eða fleiri einstaklingar með magakrabbamein.
Ályktanir: Ættingjar sjúklinga með magakrabbamein hafa rösklega
tvöfalda áhættu á að fá magakrabbamein. Áhættan er mest fyrir
nánustu ættingja sjúklinganna og eykst með lækkandi aldri ættvísis.
SK 28 Lífsgæði sjúklinga með vélindabakflæði fyrir og eftir aðgerð
Sigríður Ása Maack', Kristinn Tómasson2, Margrét Oddsdóttir3
‘Læknadeild HÍ, 2Vinnueftirlit ríkisins , 3handlækningadeild
Landspítala Hringbraut
Inngangur: Talið er að um 7-10% fólks hafi það mikil einkenni frá
vélindabakflæði að það hái því verulega í daglegu lífi. Erlendar
rannsóknir sýna að lífsgæði þessa fólks eru skert. Lífsgæðakannanir
eru taldar góð leið til að meta árangur meðferðar út frá sjónarhóli
sjúklingsins sem viðbót við hin hefðbundnu klínísku viðmið.
Efniviður og aðferðir: Tveir spurningalistar, HL=Heilsutengd
lífsgæði og GSRS=Gastrointestinal Symptom Rating Scale voru
lagðir fyrir alla sjúklinga fyrir og eftir aðgerð vegna vélindabak-
flæðis á Landspítala Hringbraut á tímabilinu 10. janúar-12. apríl
2000 (n=31). Öllum sjúklingum á biðlista eftir vélindabakflæðisað-
gerð voru sendir listarnir í pósti (n=210).
Niðurstöður: Þrjátíu sjúklingar svöruðu spurningalistunum fyrir og
eftir aðgerð. Svörun fólks á biðlista var 76%. Heilsutengd lífsgæði
sjúklinga með vélindabakflæði eru marktækt lakari en almennings.
Á biðlista kom yngra fólk verr út en eldra en ekki mældist munur á
lífsgæðum kvenna og karla. Meðalgildi almennings á kvarða yfir
heilsutengd lífsgæði er 50, en sjúklingar fyrir aðgerð voru með 42,3
og eftir aðgerð 49,7 (p<0,0003). Verstu gildin fyrir aðgerð voru fyrir
heilsufar, líkamsheilsu og verki, auk lífsgæða í heild. Gildi fyrir
fjárhag og sjálfsstjórn voru nánast eðlileg bæði fyrir og eftir aðgerð.
GSRS stig lækkuðu úr 46,5 fyrir aðgerð í 35,9 eftir aðgerð
(p<0,00008). Marktæk lækkun varð á kvörðum fyrir bakflæði,
kviðverki og niðurgang.
Ályktanir: Vélindabakflæði er sjúkdómur sem skerðir lífsgæði
sjúklinga og er aðgerð góð meðferð sem bætir heilsutengd lífsgæði
verulega. Skerðing heilsutengdra lífsgæða er meiri hjá yngra fólki.
Af þessu mætti álykta að löng bið eftir aðgerð sé óæskileg fyrir
sjúklinga með vélindabakflæði.
SK 29 Bandvefsæxli við vélinda-magamótin - brottnám án brottnáms
líffæris
Margrét Oddsdóttir1, Jón Gunnlaugur Jónasson2, Sigurður Blönda!,
Höskuldur Kristvinsson’, Jónas Magnússon'
'Handlækningadeild Landspítala Hringbraut, 2Rannsóknastofa
Háskólans í líffærameinafræði
Góðkynja æxli í á vélinda-magamótunum tilheyra flest GIST
æxlum eða eru frá sléttum vöðvafrumum. Æxli þessi þarf yfirleitt að
fjarlægja vegna einkenna og til að útiloka illkynja vöxt. Til þessa
hafa aðgerðir á æxlum á þessu svæði oftast þýtt brottnám á neðri
hluta vélindans og efsta hluta magans um annað hvort
brjóstholsskurð eða brjósthols- og kviðarholsskurð. Með tilkomu
vídeó-holsjáraðgerða hafa aðgerðir orðið mun minna inngrip fyrir
sjúklinginn.
Frá mars 2000 til febrúar 2001 hafa fimm sjúklingar komið á skurð-
deild Landspítala Hringbraut með fyrirferð við vélinda-magamótin.
Einkenni þeirra voru kyngingartruflanir, verkir og hjartsláttarköst.
Einkennin höfðu varað frá fjórum mánuðum og upp í meira en 10
ár. Stærð æxlanna voru á bilinu 3-10 cm. Eitt æxlanna var vaxið
hringinn í kringum vélindað og náði niður á magann. Tvö voru
aðallega í neðri hluta vélindans en náðu niður á cardia magans, en
eitt var að mestu í cardia magans en teygði sig upp á vélinda-
magamótin. Öll voru æxlin fjarlægð um kviðsjá án brottnáms á
vélinda eða maga. í einni aðgerðinni kom 1 cm. gat á vélinda-
magamótin sem var yfirsaumað. Engin aðgerðartengd vandamál
komu upp eftir aðgerð. Sjúklingarnir útskrifuðust heim á öðrum til
sjöunda degi eftir aðgerð. Einn er á H^-hemjara vegna vægs
bakflæðis.
Brottnám góðkynja æxla á vélinda-magamótum hefur orðið mun
einfaldara fyrir sjúklinginn eftir tilkomu kviðsjártækninnar. Maga-
vélindamótin og neðri hluti vélindans eru aðgengileg með þessari
tækni. Einnig leiðir stækkun á skjánum til þess að tiltölulega
auðvelt er að greina til dæmis vöðvaþræði og slímu (mucosa).
SK 30 Brottnám legs. Afturskyggn samanburðarrannsókn á
kviðsjáraðgerðum og kviðskurðaraðgerðum
Lovísa Leifsdóttir', Jens A. Guðmundsson2
'Læknadeild HÍ, 2kvennadeild Landspítala Hringbraut
Inngangur: Brottnám legs er algeng aðgerð og eru um 4-500 slíkar
aðgerðir framkvæmdar árlega á Islandi. Harry Reich í New York
framkvæmdi fyrstu legnámsaðgerðina í New York 1989, en á
kvennadeild Landspítalans var það fyrst gert af Auðólfi
Gunnarssyni árið 1993. Markmið með kviðsjáraðgerðum er minni
áverki og skjótari bati eftir aðgerð.
Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna hvort kviðsjár-
aðgerðartæknin hefði kosti fram yfir kviðskurð við brottnám á legi,
með tilliti til aðgerðartíma, notkunar verkjalyfja eftir aðgerð,
fylgikvilla, legutíma og lengdar veikindaleyfis eftir aðgerð.
Efniviður og aðferðir: Sjúkraskrár kvenna, sem fóru í brottnáms-
aðgerð á legi með kviðsjá (hópur LH) á tímabilinu 1. janúar 1997 til
10. mars 2000 á kvennadeild Landspítalans, voru kannaðar.
Viðmiðunarhóp (hópur AH) mynduðu konur sem farið höfði í
legnámsaðgerð með kviðskurði á sama tímabili og voru þær valdar

318 Læknablaðið 2001/87