Læknablaðið - 15.04.2001, Blaðsíða 62

UMRÆÐA & FRÉTTIR / A F SJÓNARHÓLI STJÓRNAR
Verður settur kvóti á fjölda sérfræðínga?
Hulda
Hjartardóttir
Höfundur er sérfríeðingur í
kvenlækningum og ritari LÍ.
Sjónarmið þau er fram koma í
pistlunum Af sjónurhóli
stjórnar eru höfundar hverju
sinni og ber ekki að taka sem
samþykktir stjórnar LÍ.
NÚ Á DÖGUNUM ÁKVAÐ ÉG AÐ HEFJA EINKAREKSTUR
á stofu ásamt starfssystur minni sem hefur ásamt
fleirum rekið stofu til margra ára. Höfðu á tímabili
verið fjórir kvensjúkdómalæknar á þessari stofu en
hafði fækkað um tvo fyrir þremur árum og nú nýlega
ákvað önnur af starfandi læknum á stofunni að hætta
þar rekstri. Ákvað ég þá að ganga inn í rekstur
stofunnar þar sem eftirspurn eftir viðtölum við
kvensjúkdómalækna er geysilega mikil og framboðið
engan veginn nægilegt.
Hafði ég samband við TR um miðjan febrúar til
að fá upplýsingar um hvað þyrfti að fylgja umsókn
um aðild að samningi en fékk strax svar um að beiðni
mín yrði sennilega ekki tekin til greina þar sem ég
hefði þurft að sækja um aðild að samningnum fyrir
30. nóvember síðastliðinn. Var vísað í tilkynningu frá
tryggingayfirlækni í októberhefti Læknablaðsins þar
sem segir að þeir sem sæki um aðild á fullnægjandi
hátt frá 1.10. til 30.11.2000 geti hafið störf 1.1.2001 en
þeir sem sæki um eftir þessa dagsetningu til loka
nóvember 2001 muni ekki geta hafið störf fyrr en
1.1.2002. Skrifaði ég strax bréf til TR þar sem ég sótti
um aðild og rökstuddi beiðni mína með því að ég
væri í raun og veru aðeins að ganga inn í rekstur
læknis sem væri að hætta störfum og læknirinn sem
ég tók við af skrifaði sömuleiðis bréf og báðar lýstum
við þörfinni fyrir kvensjúkdómalækna í Reykjavík.
Nú hefur mér borist bréf þar sem beiðni minni er
synjað og mun ég ekki fá aðild að samningi við TR
fyrr en um næstu áramót. Konur þær sem leita til mín
þurfa því að greiða fullt gjald fyrir viðtal og skoðun
og TR kemst hjá því að taka þátt í kostnaðinum.
Rökstuðningur TR er að þar á bæ þurfi þeir að vita
fyrirfram hversu margir sérfræðingar muni starfa
samkvæmt samningi við stofnunina svo hægt sé að
leggja fram raunhæfa fjárhagsáætlun fyrir árið. Þykir
mér afar ólíklegt að fjárhagsáætlun TR sé svo
nákvæm að ekki sé hægt að gera ráð fyrir því að nýir
sérfræðingar hefji störf eins og hefur verið áður og
skyldi maður ætla að hægt væri að gera ráð fyrir slíku
með því að skoða þróun undanfarinna ára. Þykir mér
sennilegra að þetta sé byrjun á ferli þar sem settur
verður kvóti á fjölda sérfræðinga og samningum
skammtað rétt eins og sett hefur verið þak á aðgerðir
og reikninga sjálfstætt starfandi lækna af TR. Eftir
nokkur ár gætum við verið komin í svipaða aðstöðu
og heimilislæknar eru nú, en þeim er algerlega synjað
um samninga við TR.
Eg hef grun um að það hafi ekki margir áttað sig á
þessari tilkynningu og þýðingu hennar. Fyrir mig
breytir þetta kannski ekki miklu nú en þýðir tals-
verðan kostnaðarauka fyrir konurnar sem til mín
leita, sérstaklega þær sem einhverra hluta vegna eiga
rétt á afslætti hjá TR. Þarna er því fyrst og fremst
verið að mismuna sjúklingum eftir fjárhag, eftirspurn
eftir tímum er það mikil að ég get starfað sjálfstætt án
þess að þurfa að hafa áhyggjur af samningum við TR,
en ég er ósátt við að þurfa að starfa á þennan hátt, ég
vil að konur geti notið starfskrafta minna án tillits til
efnahags.
Hér á landi er engin einkasjúkratrygging til og er
sjúklingum þannig ekki mismunað eftir greiðslugetu
hvað varðar biðtíma eftir þjónustu, skurðaðgerðum
eða hvað snertir þægindi og einrými þegar kemur til
innlagna á sjúkrahús eins og margir kannast við eftir
störf erlendis. Flestir eru sennilega sáttir við þetta
fyrirkomulag, íslendingar hafa aldrei verið upp-
veðraðir af tiginleik eða ríkidæmi annarra og hafa
viljað að allir sætu við sama borð þegar kemur að því
að sinna því sem er flestum kærast, heilsunni. Mis-
munandi rekstrarform þau sem eru til staðar í
íslenska heilbrigðiskerfinu byggjast því öll á því
sama: að heilbrigðisyfirvöld séu fáanleg til að greiða
fyrir þá þjónustu sem boðin er.
Á stórum ríkisreknum stofnunum er oft erfitt að
koma í kring nýjungum í rekstri og læknisþjónustu.
Því hefur vaxtarbroddurinn í lækningum oft verið í
minni einingunum, þeim einkareknu, þar sem einn
eða fleiri læknar geta komið sér saman um að stefna
að nýrri þjónustu án þess að þurfa að halda um það
marga fundi, skrifa greinargerðir eða finna húsnæði
sem hentar innan sjúkrahúsanna sem öll eru þjökuð
af plássleysi.
Afar fáir þættir heilbrigðisþjónustunnar eru
algerlega ókeypis, þó get ég nefnt mæðravernd og
ungbarnavernd. Þessi þjónusta hefur um áratuga
skeið verið öllum að kostnaðarlausu sem á henni
þurfa að halda. Ekki hefur læknum tekist að fá neitt
svigrúm til að starfa við þessa þjónustu á annan hátt
en innan ríkisrekinna heilsugæslustöðva eða
sjúkrahúsa. Tvær nýjungar eru þó komnar fram sem
vert er að benda á. Þessar nýjungar hafa komið frá
stétt ljósmæðra. Annars vegar er um að ræða
heimaþjónustu við nýorðnar mæður. Þessi þjónusta
er veitt ef konur útskrifast af sjúkrahúsi innan 36
klukkustunda frá fæðingu. Ljósmæður hafa gert
samning við TR um greiðslu fyrir þessa þjónustu sem
sjálfstæðir verktakar. Hins vegar er hið nýlega MFS
kerfi þar sem ljósmæður taka sig saman um að veita
samfellda þjónustu við þungaðar konur, í fæðingu og
í sængurlegu. Þessi þjónusta er mjög vinsæl og stefnir
í aukningu á starfseminni. Greiðslur fyrir vinnu
334 Læknablaðið 2001/87