Læknablaðið - 15.09.2001, Blaðsíða 33

FRÆÐIGREINAR / LÝSI OG BAKTERÍUVÖXTUR
Increase in CFU thigh
(log^Q CFU time x - loglO CFU time 0)
Time (hours) after infection
Figure 1. Bacterial growth in the thigh shown as a loga-
rithm ofthe increasing number of colony forming units
(difference in growth (Alogj0) at times 4, 8, 12 or 24 hours
compared to bacterial count at time 0). All three experi-
ments are pooled. Number ofmice in each group: time 0:
10 mice, time 4:14 mice, time 8:18 mice, time 12:18 mice
and time 24:14 mice. Standard deviation in parenthesis.
lýst in vitro (16). A hinn bóginn hefur komið í ljós að
fjöldi Listeria monocytogenes er meiri í milta sýktra
músa sem fengu lýsisríkt fæði samanborið við við-
miðunarhóp (17). Ekki liggja fyrir niðurstöður um
áhrif lýsis á vöxt Klebsiella pneumoniae í músum in
vivo.
Niðurstöður rannsókna okkar nú benda til að
vöxtur Klebsiella pneumoniae í músum sem aldar
hafa verið á lýsisbættu fæði annars vegar og kornolíu-
bættu fæði hins vegar sé sambærilegur þó vöxturinn
hafi verið örlítið meiri í músum sem aldar voru á
kornolíubættu fæði. Því teljum við að draga megi þá
ályktun að áhrif lýsis á lifun sem rannsóknarhópur-
inn hefur þegar sýnt fram á (9) stafi ekki af beinum
hindrandi áhrifum lýsis á bakteríuvöxtinn in vivo.
Til að meta hvort bakteríumagn sem sýkt var með
hefði áhrif á vaxtarhraðann var rannsóknin fram-
kvæmd þrisvar sinnum og var sýkt með mismunandi
fjölda baktería í hvert skipti. Niðurstöðumar voru
hins vegar þær sömu í öllum tilraununum. Því má
álykta að upphafsfjöldi bakteríanna sem sýkt var
með hafi ekki áhrif á bakteríuvöxtinn í lærunum í
tilrauninni en samsvörun er á milli fjölda baktería í
lærum og fjöldanum í blóði.
Verndandi áhrif lýsis í sýkingum sem fram hafa
komið í fyrri tilraunum (9) virðist því ekki vera vegna
beinna hamlandi áhrifa á bakteríuvöxt. Hvernig er
virkninni þá háttað? Nokkrar hugmyndir verðskulda
nánari umfjöllun. Rannsóknir okkar nú staðfesta að
sýkingin er ekki staðbundin eins og blóðsýkingin
sýnir fram á. Ræsing ónæmiskerfisins er því væntan-
lega öflug og framleiðsla frumuboðefna verður mikil.
Við þessar aðstæður verður aukin framleiðsla á
afleiðum af arakídónsýru og eikósapentaensýru, það
er eikósanóíðum, próstaglandínum, þromboxani,
leukótríenum og prostacýklíni. Neysla co-3 fitsýra
leiðir almennt til myndunar minna virkra eikó-
sanóíða. Þetta leiðir til breytinga á sjúkdómsástandi
vegna vægara ónæmissvars. Loks má nefna að eikó-
sanóíðar koma víða við sögu í myndun frumuboð-
efna (18-20). Neysla lýsis hefur því áhrif á framleiðslu
frumuboðefna sem einnig breytir ónæmissvarinu.
Þessar hugmyndir verðskulda frekari rannsóknir.
Einnig er mögulegt að áhrif lýsisins á lifun dýr-
anna megi rekja til oxunaráhrifa þess. Rannsóknir
hafa sýnt fram á aukna lifun músa sem fengið hafa
lýsisbætt fæði eftir sýkingu með malaríusýklinum
Plasmodium yoelii (21,22) en hægt var að snúa þess-
um jákvæðu áhrifum lýsis við með því að gefa músum
E-vítamín samhliða lýsinu. E-vítamín er öflugur and-
oxari og því gætu jákvæð áhrif lýsisins verið vegna
oxunar þess. Fjölómettaðar fitsýrur eru mjög við-
kvæmar fyrir oxun og geta því myndast ýmis skaðleg
efni, svo sem frjáls sindurefni sem mögulega gætu
hindrað vöxt bakteríanna. Þessi lilgáta þarfnast nán-
ari rannsókna.
Það kann að skjóta skökku við að hvatt sé til
aukningar á neyslu co-3 fitsýra sem ef til vill leiðir til
bælingar ónæmiskerfisins. Astæðan fyrir þessu er að í
mörgum tilvikum er það ekki sýkingin sem veldur
mestum sjúkdómseinkennum eða dregur sjúklinginn
til dauða heldur ónæmissvarið sjálft. Minni ræsing
ónæmiskerfisins og þar með minni losun þátta er
örva meðal annars bólgu, æðavíkkun og æðaleka
kunna þannig að vera dýrinu til gagns.
Niðurstöður okkar benda til að áhrif lýsis á betri
lifun músa eftir sýkingu með Klebsiella pneumoniae
sé ekki vegna beinna hamlandi áhrifa þess á
bakteríuvöxt in vivo. Þetta er í samræmi við fyrri til-
gátur okkar og annarra að áhrif lýsis séu vegna áhrifa
þess á ónæmissvarið sem einnig kemur heim og
saman við jákvæð áhrif lýsis á ýmsa sjálfnæmissjúk-
Figure 2. Number of
colony forming units of
Klebsiella pneumoniae in
blood (CFU/ml blood).
The lines indicate the two
experiments with different
number ofbacteria in the
inoculum. Number ofmice
in each group in experi-
ment 2: time 8: four mice,
time 12: four mice and
time 24: ftve mice. Number
ofmice in each group in
experiment 3: time 4: four
mice, time 8: eight mice,
time 12: eight mice and
time 24: three mice.
Læknablaðið 2001/87 717