Læknablaðið - 15.03.2002, Side 34

FRÆÐIGREINAR / BRENNSLUMEÐFERÐ VIÐ OFANSLEGLAHRAÐTAKTI
neðri holæð (10,11) til að rjúfa ferilinn. Flestir þess-
ara sjúklinga þurfa lyfjameðferð vegna hjartasjúk-
dóms og ekki unnt að dæma um endanlegan árangur
af brennsluaðgerð fyrr en eftir eitt til tvö ár.
Helstu takmarkanir þessarar rannsóknar eru
hversu fáir sjúklingar eru í hverjum sjúkdómsflokki.
Það gerir að verkum að erfiðara er að bera árangur
saman við árangur og fylgikvilla annarra. Þó má segja
að hvað varðar gáttasleglahringsól (AVDRT, 26 sjúk-
lingar) og aukaleiðnibrautir (WPW, CBT, 30 sjúk-
lingar) séu nægilega margir í hverjum flokki til að
gefa nokkum samanburð. Tvær stórar framsæjar rann-
sóknir hafa birst um árangur og fylgikvilla við
brennsluaðgerðir ofansleglahraðtakts (12,13). Saman-
borið við okkar niðurstöður er árangur mjög svipað-
ur. Fylgikvillar brennsluaðgerða eru fátíðir eða 2,2%
(12). Skýra má lága tíðni fylgikvilla í þessari rann-
sókn með takmörkuðum fjölda sjúklinga.
Eins og fram kemur í línuriti 1 verður talsverð
breyting á innbyrðis hlutfalli sjúkdóma á tímabilinu. Á
þessu em einkum tvær skýringar. í fyrsta lagi fækkar
sjúklingum með aukabrautir eftir því sem brennslu-
aðgerðir verða fleiri og nálgast smám saman árlegan
fjölda nýgengi þessara kvilla. I öðru lagi þá leiða tækni-
framfarir og aukin þekking á eðli hjartsláttartruflana til
þess að hægt er að meðhöndla fleiri tegundir þeirra.
Svipaðar breytingar og hér eru sýndar hafa einnig sést í
Osló (Otto Omig 1999 - persónulegar upplýsingar).
Gáttatif (atrial fibrillation) er langalgengasta
hjartsláttartruflunin frá gáttum. Reikna má með að
yfir 3000 íslendingar hafi þann sjúkdóm og með
auknum fjölda roskinna á þessi tala eftir að hækka.
Fram á síðustu ár hefur lyfjameðferð verið eina úr-
ræðið og oft hefur sú meðferð í för með sér verulegar
aukaverkanir. Fyrir allmörgum árum var farið að
beita skurðaðgerðum sem fela í sér að leiðni er rofin
með línum í gáttum sem beini rafstraum í ákveðnar
áttir (MAZE procedure) (14). Síðan var farið að
brenna á svipaðan hátt (15). Þótt allmargir sjúklingar
hafi hlotið bót eru þetta umfangsmiklar aðgerðir og
ekki án aukaverkana.
Um miðjan síðasta áratug kom fram frumleg að-
ferð sem byggir á nýjum hugmyndum. í stað þess að
meðhöndla sjálfar gáttirnar er ráðist á útleysandi
þætti, aukaslögin sem langoftast koma frá lungna-
bláæðum (16-18). Þessi aðgerð hefur reynst mjög vel
við tilfallandi gáttatif (paroxysmal atrial fibrillation),
en mun síður sé gáttatif orðið viðvarandi (chronic
atrial fibrillation). Miklar vonir eru bundnar við að í
framtíðinni verði hægt að lækna verulegan hluta
sjúklinga með tilfallandi gáttatif. Við það mun að-
gerðafjöldi aukast mikið en heildarkostnaður sam-
félagsins minnka þar sem kostnaður við legu og lyf
sparast og vinnutap minnkar.
Lokaorö
Hér er gerð grein fyrir árangri brennsluaðgerða
vegna ofansleglahraðtakts fyrstu árin. Á þessu tíma-
bili hafa orðið miklar framfarir í þekkingu og tækni.
Brennslumeðferð hófst hér á landi á svipuðum tíma
og á öðrum Norðurlöndum og árangur er mjög hlið-
stæður því sem best gerist erlendis. Á þessum tíma
hafa orðið verulegar breytingar á innbyrðis hlutfalli
mismunandi sjúklingahópa og í sjónmáli er meðferð
á gáttatifi (atrial fibrillation) sem mun stórauka um-
fang og fjölda brennsluaðgerða.
Þakkir
Höfundur þakkar Árna Kristinssyni yfirlestur og góð
ráð. Kærar þakkir til Elísabetar Snorradóttur fyrir
innslátt greinarinnar og aðstoð við enskan texta. Þá
er Kristjáni Steingrímssyni í tölvuveri Landspítala og
Þórði Helgasyni verkfræðingi þökkuð þeirra hjálp.
Heimildir
1. Scheinmann MM, Norady F, Hess DS, Gonzales R. Catheter-
induced ablation of the atrioventricular function to control
refractory supraventricular arrhythmias. JAMA 1982; 248:851-5.
2. Gallagher JJ, Svenson RH, Kasell JH, German LD, Bardy
GH, Broughton A, et al. Catheter technique for closed-chest
ablation of the atrioventricular conduction system: a therapeu-
tic alternative for the treatment of refractory supraventricular
arrhythmias. N Engl J Med 1982; 306:194-200.
3. Borggrefe M, Hindricks G, Haverkamp W, Breithardt G.
Catheter ablation using radiofrequency energy. Clin Cardiol
1990; 2:127-31.
4. Gottskálksson G. Brennsluaðgeröir á hjarta. Læknaneminn
1997; 1:17-20.
5. Jackmann WM, Beckman, McClelland JH, Wang X, Friday KJ,
Roman CA, et al. Treatment of supraventricular tachycardia
due to atrioventricular nodal reentry by radiofrequency
catheter ablation of slow pathway conduction. N Engl J Med
1992; 327: 313-8.
6. Haissaguerre M, Gaita F, Fischer B, Commenges D, Mont-
serrat P, d' Ivernois C, et al. Elimination of atrioventricular
nodal reentrant tachycardia using discrete slow potentials to
guide application of radiofrequency energy. Circulation 1992;
85:2162-75.
7. Jentzer JH, Goyal R, Williamson BD, Man KC, Niebauer M,
Daoud E, et al. Analysis of junctional ectopy during radio-
frequency ablation of the slow pathway in patients with atrio-
ventricular nodal reentrant tachycardia. Circulation 1994; 90:
2820-6.
8. Josephson ME. Clinical cardiac electrophysiology, techniques
and interpretation. 2nd ed. Lea & Febiger, Philadelphia/
London 1993: 736
9. Tracy CM, Swartz DF, Fletcher RD, Hoops HG, Solomon AJ,
Karasi PE, et al. Radiofrequency catheter ablation of ectopic
atrial tachycardia using paced activation sequence mapping. J
Am Coll Cardiol 1993; 21: 910-7.
10. Feld GK, Fleck RP, Chen PS, Boyce K, Bahnson TD, Stein JB,
et al. Radiofrequency catheter ablation for the treatment of
human type I atrial flutter: identification of a critical zone in
the reentrant circuit by endocordial mapping techniques.
Circulation 1992; 86:1233-40.
11. Cosio FG, Lopez-Gil M, Goicolea A, Aosibas F, Barroso JL.
Radiofrequency ablation of the inferior vena cava- tricuspid
valve isthmus in common atrial flutter. Am J Cardiol 1993; 71:
705-9.
12. Scheinman MM, Huang S. The 1998 NASPE prospective
catheter ablation registry. Pacing Clin Electrophysiology 2000;
6:1020-8.
13. Hindricks G. on behalf of the Investigators of the Working
Group on Arrhythmias of the European Society of Cardio-
logy. The Multicenter European Radiofrequency Survey
(MERFS). Complications of radiofrequency catheter ablation
of arrhythmias. Eur Soc Cardiol 1993; 14:1644-53.
14. Cox JL, Boineau JP, Schuessler RB, Kater KM, Lappas DG.
Five year experience with the maze procedure for atrial
fibrillation. Ann Thorac Surg 1993; 56: 814-24.
210 Læknablaðið 2002/88