Læknablaðið - 15.09.2002, Síða 61

UMRÆÐA & FRÉTTIR / REGLUR UM LYF
Til Læknablaðsins
Reglur um lyfseðla vegna
tilkynningaskyldra sjúkdóma
Eg ætla að vekja athygli á undarlegum reglum
varðandi lyfseðla sem skrifaðir eru út vegna tilkynn-
ingaskyldra sjúkdóma (til dæmis klamydíu) en þær
eru þrjá vegu. í fyrsta lagi: ef lyfseðill er skrifaður út
af göngudeild húð- og kynsjúkdóma þá fær sjúkling-
ur lyfið frítt og reikningur er skrifaður út á Heilsu-
verndarstöðina til rukkunar. I öðru lagi: ef lyfseðill er
gefinn út af heimilislæknum borgar Tryggingastofn-
un ríkisins lyfið að fullu. I þriðja lagi: ef lyfseðill er
skrifaður út af sérfræðingum þá verður sjúklingur að
borga lyfið að fullu. Þannig að til dæmis sérfræðingar
í húð- og kynsjúkdómum þurfa að vísa sjúklingum
sínum á heilsugæslustöðvar til þess að þeir fái lyfin
sín frí. Mér finnst að læknar (sérfræðingar) þurfi að
beita áhrifum sínum og fá þessum lögum breytt.
Með kveðju,
Bergþór Haraldsson, lyfjafræðingur
Tílkynningaskyldír sjúkdómar
barnaveiki
berklar
blóðkreppusótt
bótúlismi
Creutzfeldt Jacob-veiki
og afbrigði hennar
enterohemorrhagisk E. coli sýking
gulusótt
HlV-sýking
holdsveiki
hundaæði
kampýlóbaktersýking
klamydíusýking
kólera
legíónellusýking
lekandi
lifrarbólga A
lifrarbólga B
lifrarbólga C
lifrarbólga E
lifrarbólga vegna
annarra veira
linsæri
listeríusýking
lömunarveiki
meningókokkasjúkdómur
miltisbrandur
salmonellusýking
sárasótt
svarti dauði
Symbicort Turbuhaler
INNÖNDUNARDUFT, R 03 AK (Sérlyfjaskrártexti)
Innihaldslýsing: Hver skammtur inniheldur: Budesonidum INN 160 míkróg og Formoterolum INN, fúmarat tvíhýdrat, samsvarandi Formoterolum INN 4,5 míkróg og Lactosum. Ábendingar: Til reglulegrar meðferðar á astma þegar samsett
lyfjameðferð (barksteri til innöndunar og langvirkur betaörvi) á við þegar ekki næst full stjóm á sjúkdómnum með barkstera til innöndunar og stuttverkandi beta2-örva til innöndunar eftir þörfum, eða þegar full stjóm hefur náðst á sjúkdómnum með
bæði barkstera til innðndunar og langverkandi beta2-örva. Skammtar og lyfjagjöf: Lyfið er ekki ætlaö til upphafsmeðferðar á astma. Skömmtun virku efnanna (lyfinu er einstaklingsbundin og henni á að breyta til samræmis við alvarleika sjúkdómsins.
Skammti skal breyta að lægsta skammti sem heldur einkennum sjúkdómsins niðri. Skammtastærðir handa fullorðnum: 1-2 innandanir tvisvar sinnum á sólarhring. Venjulega þegar stjóm á einkennum hefur náðst með gjöf lyfsins tvisvar sinnum
á sólarhring, getur skammtaminnkun að lægsta virka skammti leitt til þess að unnt verði að gefa lyfiö einu sinni á sólarhring. Skammtastærðir handa bömum (yngrl en 12 ára): Lyfið er ekki ráölagt bömum yngri en 12 ára. Sérstakir sjúklingahópar:
Ekki þarf að breyta skömmtum hjá öldruðum. Frábendingar: Ofnæmi fyrir búdesóníði, formóteróli eða innönduðum mjólkursykri. Varnaðarorð og varúöarreglur: Ráðlagt er að minnka skammta smám saman þegar meöferð er hætt. Ef sjúklingur
telur að meðferð skili ekki viðunandi árangri eða að hann þurfi meira en núverandi skömmtun samsetts lyfs, verður hann að leita læknis. Aukin notkun berkjuvíkkandi lyfs (bráðatilvikum (rescue bronichodilatores) bendir til elnunar á undirliggjandi
ástandi og krefst endurmats á astmameöferöinni. Skyndileg og áframhaldandi elnun á stjóm astma getur verið lífshættuleg og brýnt er að endurmeta meðferðina. í slíkum tilvikum skal hafa í huga þörf á aukinni meöferö með barksterum eða
hvort gefa þurfi að auki bólgueyöandi lyf til inntöku, eins og kúr með barksterum eða sýklalyfjameöferð ef sýking er til staöar. Engar upplýsingar eru fyrirliggjandi um notkun lyfsins við meöferð á bráðu astmakasti. Sjúklingum skal leiöbeina um að
hafa lyf viö bráöaástandi ávallt meðferðis. Meöferð skal ekki hefja á meöan astmi fer versnandi. Eins og við á um önnur lyf til innöndunar getur komið fram berkjusamdráttur með auknum öndunarerfiðleikum strax eftir lyfjagjöf, sem er ( þversögn
við verkunarhátt lyfsins. Ef alvarteg einkenni koma fram, ætti að endurmeta meðferð og veita annars konar meðferð ef nauðsyn krefur. Almenn einkenni geta komiö fram við notkun hvaða barkstera til innðndunar sem er, sórstaklega við stóra
skammta sem eru gefnir til langs tíma. Þessar verkanir koma miklu síður fram við meöferö til innöndunar heldur en þegar barksterar eru teknir inn. Hugsanlegar almennar verkanir eru m.a. bæling nýrnahettna, seinkun á vexti hjá bömum og
unglingum, minnkun á beinþéttni, vagl á auga og gláka. Það er þess vegna mikilvægt að skammtur af innönduðum barksterum só sá minnsti sem heldur einkennum niöri. Læknar ættu að fylgjast náið með vexti bama og unglinga sem fá barkstera
óháð íkomuleiö og meta ávinning barksterameðferðar á móti hugsanlegri vaxtarbælingu. Ef minnsta ástæða er til að ætla að starfsemi nýmahettna sé skert eftir fyrri meðferðir með stera til inntðku, skal gæta varúðar þegar meðferð er breytt og
notkun lyfsins er hafin. Ávinningur meðferðar með búdesónlði til innöndunar er venjulega að lágmarka þörf á sterum til inntöku, en hjá sjúklingum sem eru að hætta að nota stera til inntðku getur hættan á skertri starfsemi nýrnahettna varað í
tðluveröan t(ma. Sjúklingar sem áður hafa þurft á stórum skömmtum af barksterum ( bráöatilvikum að halda geta einnig verið I hættu. Þessa hugsanlegu vanstarfsemi nýrnahettna til lengri tíma ætti ávallt að hafa ( huga við bráöaaðstæöur og
aöstæður sem Kklegar eru til að geta valdiö streitu og hafa veröur í huga viöeigandi meðferð meö barksterum. Ef umfang skertrar nýrnahettnastarfsemi er mikiö getur verið nauðsynlegt aö fá ráðleggingar hjá sérfræðingi viö aðstæður sem líklegar
eru til að valda streitu. Til þess aö lágmarka hættu á sveppasýkingu ( koki og hálsi ætti aö leiðbeina sjúklingum um aö skola munn meö vatni eftir hverja lyfjagjöf. Samtímis meðferð með ketókónazóli og öðrum öflugum CP3A4 hemlum á að varast
(sjá Milliverkanir). Ef þaö er ekki mögulegt ætti tími á milli lyfjagjafa þessara lyfja að vera eins langur og unnt er. Lyfið á að gefa með varúö sjúklingum með ofstarfsemi skjaldkirtils, krómfíklaæxli (phaeochromocytoma), sykursýki, ómeöhöndlaðan
kalíumskort, hjartavöövakvilla með þrengingum og hjartavöðvastækkun (hypertrophic obstructive cardiomyopathy), sjálfvakin neðanósæðarþrengsli (idiopathic subvalvular aortic stenosis), alvarlegan háþrýsting, slagæðagúlp eða aðra alvariega
hjarta- og æðasjúkdóma, eins og blóðþurrðarhjartasjúkdóm, hraðsláttartnjflanir eða alvarlega hjartabilun. Varúöar skal gæta við meöferð sjúklinga með lengingu á QTc-bili. Formóteról getur valdið lengingu á QTc-bili. Hætta á alvariegum kalíumskorti
er hugsanleg eftir stóra skammta af beta2*ðrvum. Samtímis meðferð með lyfjum sem geta valdið kalíumskorti getur aukið möguleikann á blóðkalíumlækkandi verkun við gjöf stórra skammta af beta2-örvum. Sérstök varúð er ráðlögð við bráðan
alvarlegan astma þar sem vefildisskortur getur aukið hættuna. BlóðkaKumlækkandi áhrif geta aukist við samtímis gjöf xantín-afleiða, stera og þvagræsilyfja. Ráðlagt er að fylgjast með þéttni kalíums ( sermi við meðferö á bráðum alvarlegum
astma. Eins og við á um alla beta2-örva, ætti að hafa í huga aö auka tíðni blóösykursmælinga hjá sykursjúkum. Lyfið inniheldur mjólkursykur (<1 mg/innöndun). Þetta magn hefur venjulega ekki vandamál (för með sér hjá einstaklingum með
mjólkursykuróþol. Milliverkanir við lyf og annað: Milliverkanir vegna lyfjahvarfa: Ketókónazól 200 mg einu sinni á dag sexfaldaði að meöaltali plasmagildi búdesóníðs (einn 3 mg skammtur) sem gefið var samtímis. Milliverkanir vegna lyfhrifa:
Betablokkar geta dregiö úr eða hamlað verkun formóteróls. Lyfið skal því ekki gefa samtímis betablokka (þ.m.t. augndropum) nema brýna nauðsyn beri til. Meðganga og brjóstagjöf: Engar klínískar upplýsingar liggja fyrir um notkun lyfsins eöa
samtlmis meöferöar með formóteróli og búdesóníði á meðgöngu. Fullnægjandi upplýsingar um notkun formóteróls hjá þunguöum konum liggja ekki fyrir. Upplýsingar benda ekki til aukinnar hættu á vansköpun vegna notkunar búdesóníðs til
innöndunar. Á meðgöngu ætti einungis að nota lyfiö þegar væntanlegur ávinningur vegur þyngra en hugsanleg hætta. Nota ætti lægsta skammt af búdesóníöi sem gefur viðunandi stjóm á astma. Ekki er vitaö hvort formóteról og búdesóníð berast
í brjóstamjólk. Eingöngu ætti að gefa konum með bam á brjósti lyfið ef væntanlegur ávinningur móður er talinn meiri en hugsanleg hætta fyrir bamið. Aukaverkanir: Þar sem lyfið inniheldur bæði búdesóníö og formóteról, getur sama mynstur
aukaverkana komið fram og greint hefur verið frá við notkun þessara efna. Ekki hefur sést aukin tíöni aukaverkanatilvika eftir að þessi tvö efni hafa veriö gefin samtímis. Algengustu aukaverkanir lyfsins eru þekktar aukaverkanir vegna lyfhrifa
beta2-örva, eins og skjálfti og hjartsláttarköst. Þær eru yfirleitt vægar og hverfa venjulega innan nokkurra daga. Aukaverkanir sem hafa verið tengdar búdesóníði eða formóteróli eru taldar upp hér á eftir. Algengar (>1%): Miðtaugakerfi: Höfuöverkur.
Hjarta- og æðakerfi: Hjartsláttarköst. Stoðkerfi: Skjálfti. Öndunarvegur: Sveppasýkingar I munni og koki, væg erting (hálsi, hósti, hæsi. Sjaldgæfar (0,1-1%): Hjarta- og æðakerfi: Hraður hjartsláttur. Stoðkerfi: Vöðvakrampar. Miðtaugakerfi: Æsingur,
eirðarleysi, taugaveiklun, ógleði, sundl, svefntruflanir. Mjög sjaldgæfar (<0,1%): Húð: Útbrot, ofsakláöi, kláði. öndunarvegur: Berkjukrampi. Afar sjaldgæfar aukaverkanir, þar af geta sumar verið alvarlegar eru m.a.: Búdesóníð: Geðræn einkenni
eins og depurð, hegðunartruflanir (aðallega hjá bömum), merki og einkenni um almenna barkstera verkun (þ.m.t. vanstarfsemi nýmahettna), snemm- eða síðkomið ofnæmi (þ.m.t. húöbólga, ofsabjúgur og berkjukrampi), marblettir. Formóteról:
Hjartaöng, blóðsykurshækkun, truflanir á bragðskyni, breytingar á blóðþrýstingi. Eins og við á um önnur innöndunariyf, getur í einstaka tilvikum komið fram berkjusamdráttur, sem er í þversögn við verkunarhátt lyfsins (sjá Varnaðarorð). Greint
hefur verið frá hjartsláttartruflunum eins og gáttatitringi, ofansleglahraðtakti og aukaslögum við notkun annarra betæ-ön/a. Ofskömmtun: Ofskömmtun formóteróls myndi líklega valda verkunum sem eru einkennandi fyrir beta2-adrenvirka örva:
skjálfti, höfuðverkur, hjartsláttarköst og hraöur hjartsláttur. Lágþrýstingur, efnaskiptablóðsýring, kalíumskortur og blóðsykurshækkun geta einnig komið fram. Bráð ofskömmtun með búdesóníði, jafnvel í stórum skömmtum, er ekki taliö klínískt
vandamál. Lyfhrif: Lyfiö inniheldur formóteról og búdesóníð. Verkunarmáti þessara efna er mismunandi, en þau hafa samleggjandi verkun við að draga úr versnun astma. Upplýsingar um verkunarhátt hvors lyfjaefnis um sig eru hér á eftir. Búdesóníö:
Búdesóníð gefið til innðndunar í ráðlögðum skömmtum hefur barkstera bólgueyðandi verkun (lungum sem dregur úr einkennum og versnun astma og hefur minni aukaverkanir (för með sér en þegar barksterar eru gefnir óstaðbundið. Nákvæmur
verkunarháttur þessara bólgueyöandi áhrifa er óþekktur. Formóteról: Formóteról er sértækur beta2-adrenvirkur örvi sem veldur slökun á sléttum vöðvum í berkjum hjá sjúklingum með tímabundna teppu (ðndunarvegum. Berkjuvtkkun hefst fljótt,
innan 1-3 mín. eftir innðndun og verkunarlengd er 12 klst. eftir einn skammt. Pakkningar: Symbicort Turbuhaler: Innöndunarduft 160/4,5 míkróg/innöndun: 120 skammtar: 9.612 kr. 360 skammtar (3 x 120): 25.624 kr. Afgreiöslumáti: R.
Greiðsluþátttaka: B. Ma( 2002.
Markaðsleyfishafi: AstraZeneca A/S, Albertslund, Danmark. Umboð á íslandi: Pharmaco hf., Hörgatúni 2, Garðabæ. Nánari upplýsingar er að finna í Sérlyfjaskrá
Læknablaðið 2002/88 673