Læknablaðið - 15.02.2005, Blaðsíða 33

FRÆÐIGREINAR / RAFEYÐING Á HVEKK
Niðurstöður
Um var að ræða 36 sjúklinga og eru helstu þýðisupp-
lýsingar og aðgerðarþættir sýndir í töflu I. Fjórtán
(38,9%) sjúklingar voru yfir áttrætt og meðalaldur
þeirra 86,4 ár (81-94; vikmörk ±2,3). Ábendingar
aðgerða eru sýndar í töflu II, en þar sést að 44,5%
sjúklinga hafa bráða þvagteppu án annarra fylgikvilla
fyrir aðgerð, en 58,4% ef hinir eru teknir með sem
reyndust hafa fylgikvilla samfara þvagteppunni. Sex
(16,7%) sjúklingar höfðu áður undirgengist hvekk-
aðgerð (fimm hvekkúrnám um þvagrás, einn opið
hvekkúrnám) og tólf (33,3%) höfðu áður verið á lyfja-
meðferð sökum þvaglátaeinkenna.
Enginn sjúklingur dó í aðgerð eða fyrstu 30 dag-
ana í kjölfarið og allir útskrifuðust. Engir skurðað-
gerðar- eða tæknilegir fylgikvillar urðu í aðgerð. Eng-
inn þurfti á blóðgjöf að halda í aðgerð eða legunni.
Enginn fékk einkenni um heilkenni hvekkúrnáms um
þvagrás (TUR-syndrome). Hjá 18 sjúklingum þar sem
vefur var einnig skorinn á hefðbundinn hátt, reyndist
þyngd hvekkvefjarins vera að meðaltali 9,lg (2,5-21;
vikmörk ±2,4). Hjá tveimur 84 ára gömlum sjúkling-
um kom í ljós illkynja æxlisvöxtur eftir aðgerð, en hjá
hvorugum hefur það Ieitt til annarrar sértækrar með-
ferðar. Engir aðrir hafa greinst með illkynja æxlisvöxt
á eftirlitstímanum.
Þrír (8,3%) sjúklingar fengu fylgikvilla <30 daga
frá aðgerð (blóðmiga, þvaggraftarsótt og þvagteppa)
og þurftu allir á innlögn að halda sökum þessa. Allir
svöruðu vel viðeigandi meðferð og voru útskrifaðir.
Einn (2,7%) sjúklingur hefur þurft að undirgangast
enduraðgerð sökum þvagteppu sjö mánuðum eftir
aðgerð, en hann reyndist hafa blöðruhálsþrengsli og
gerður var blöðruhálsskurður um þvagrás með góð-
um árangri. Engir aðrir hafa þurft á annarri meðferð
að halda 8-60 mánuðum eftir aðgerð. 32 (89%) sjúk-
linganna útskrifuðust án þvagleggs, en fjórir (11%)
útskrifuðust með ofanklyfta þvaglegg og af þeim
losnuðu þrír við legginn eftir 2-3 vikur, en einn sjúk-
lingur losnaði ekki við legginn. Allir sjúklingarnir
með þvagteppu við útskrift höfðu þvagteppu fyrir að-
gerð. Við mat á árangri aðgerðar reyndust 33 (91,7%)
vera sáttir, tveir (5,5%) með óbreytt einkenni og einn
hafði ekki losnað við legg ofanklyfta. Enginn reyndist
verri.
Umræða
Nýjungar í meðferð hvekkauka, aðrar en lyfjameð-
ferð, hafa verið afar margar í rúman áratug (3, 4) en
fæstar hafa verið bornar saman við hvekkúrnám um
þvagrás í framsæjum rannsóknum. Rafeyðing á hvekk
um þvagrás er ein hinna nýju aðferða (1) sem beitt
hefur verið til þess að meðhöndla sjúklinga er hafa
þvaglátaeinkenni frá neðri þvagfærum og þá sökum
hvekkauka. Kostir hennar eru meðal annars þeir að
Tafla 1. Helstu þýðisupplýsingar og aðgerðarþættir.
Meðaltal (bil) ±95% vikmörk meöaltals
Aldur (ár) 77,2 (56-94) 3,2
Áhættuflokkur (ASA) 2,4 (1-4) 0,22
Legutími fyrir aðgerö (dagar) 1,8 (1-9) 0,5
Legutími eftir aðgerð (dagar) 3,5 (1-12) 0,7
Heildarlegutími (dagar) 5,3 (2-14) 0,9
Aðgerðartími (mínútur) 27,6 (15-42) 2,5
Tafla II. Ábendingar aðgerða.
Ábending Fjöldi sjúklinga (%)
Bráð þvagteppa án fylgikvilla 16 (44,5)
Þvagteppa ásamt fylgikvillum1 5 (13,9)
Aukin þvagleif (>250 ml þvags) 3(8,3)
Blóðmiga ásamt þvaglátaeinkennum 4 (11,1)
Þvaglátaeinkenni 7 (19,4)
Nýrnabilun 1(2,8)
1 Nýrnabilun = tveir sjúklingar, blóðmiga = tveir sjúklingar og einn með þvagfærasýkingar.
unnt er að notast við sömu speglunartæki og notuð
eru við hefðbundið hvekkúrnám um þvagrás, þann-
ig að tækjakostnaður eykst ekki af hennar völdum.
Einnig er mikilvægt að annað starfsfólk er þegar vel
kunnugt helstu þáttum for- og eftirmeðferðar sjúk-
linga er undirgangast hvekkaðgerðir um þvagrás.
Mikilvægt var talið að kynna íslenskum læknum að-
ferðina og mögulega kosti fram yfir fyrri aðgerðir,
þar sem hugsanlega er um ákveðna framför að ræða
samanborið við hefðbundnar aðgerðir áður og mikil-
vægt að árangur og fylgikvillar séu bæði sjúklingum
og læknum þeirra kunnir.
Rannsókn þessi er sú fyrsta sinnar tegundar sem
birtist hérlendis, þar sem sjúklingum er undirgangast
skurðaðgerð á hvekk um þvagrás er fylgt eftir á fram-
sæjan hátt fyrstu 4-8 vikurnar frá aðgerð þannig að
niðurstöðurnar eiga að gefa raunsæja mynd af helstu
þáttum er tengjast slíkum aðgerðum auk fylgikvilla.
Þrátt fyrir að sjúklingunum væri ekki fylgt reglubund-
ið eftir í framhaldinu, nema sérstakar ástæður gæfu
tilefni til, verður að áætla að fiestir þeir sjúklingar er
einhverja fylgikvilla hlytu síðar eða þyrftu að undir-
gangast aðgerðir að nýju sökum þvaglátaeinkenna og
fylgikvilla, myndu leita á sama sjúkrahús eða gegnum
heimilislækni, þar sem flestum sjúklingum á upptöku-
svæðinu er vísað frá heimilislæknum. I annan stað er
venja að senda læknabréf hérlendis til viðkontandi
sérfræðinga sem meðhöndlað hafa sjúklinginn áður,
þannig að ólíklegt verður að teljast að aðferð sú að
yfirfara allar sjúkraskrár á ákveðnum tímapunkti gefi
ekki réttláta mynd af síðkomnum fylgikvillum eða
frekari aðgerðum.
Aðalástæða þess að rafeyðing á hvekk um þvag-
rás var tekin upp á deildinni var sú hvort unnt væri
að bæta enn frekar öryggi, fylgikvilla og árangur að-
Læknablaðið 2005/91 173