Læknablaðið - 15.10.2005, Blaðsíða 40

UMRÆÐA & FRÉTTIR / AF SJÓNARHÓLI STJÓRNAR LÍ
A ég að
gæta bróður míns?
Birna Jónsdótdr
Höfundur cr gjaldkeri LÍ.
I pistlunum Af sjúnarhóli
st jórnar birta stjórnarmenn
LI sínar eigin skoðanir
en ekki félagsins.
Nú hef ég setið í stjórn Læknafélags íslands í
fjögur ár og eins og hendir hugsar maður farinn
veg. Ég er búin að velta því talsvert fyrir mér hvað
svona selskap eins og læknafélag eiginlega er.
Kannski er það flókið því við erum bæði stétt-
arfélag og fagfélag. Stéttarfélagshlutinn snýst fyrst
og fremst um samningagerð við vinnuveitendur og
þjónustukaupa. Við erum flókið stéttarfélag því
læknar eru bæði launþegar hjá rfki, borg, sveitar-
félögum og sjálfum sér. Margir læknar eru ein-
yrkjar en fjöldi tekur þátt í rekstri hlutafélaga og
sameignafélaga. Samningsgerð fyrir lækna hefur
lengi verið aðallega tvíþætt, þ.e. samninganefnd
LI semur við ríkið um laun sjúkrahússlækna og
samninganefnd LR við Tryggingastofnun ríkis-
ins um þjónustu sérfræðilækna utan sjúkrahúsa.
Heimilislæknar hafa verið undir kjaradómi sem
er að breytast í komandi samningum, þeir eru
komnir í samninganefnd LI en blikur eru á lofti
um hvort skurðlæknar semji sér. Sérsamningar
einstakra hópa hafa lengi viðgengist, svo sem eins
og við í Röntgen Domus höfum haft eigin samning
frá upphafi og viljum hafa þann háttinn á (lesist
„treystum engum betur en okkur sjálfum“).
Fagfélag, jú það erum við vissulega og blóm-
legir Læknadagar sem árlega lýsa upp svartasta
janúarmyrkur eru til sóma fyrir Fræðslustofnun LI.
Ég get samt ekki á mér setið að segja að bjartara
væri yfir fræðslunni ef hún væri ekki niðurgreidd
af lyfjaiðnaðinum. Mér persónulega finnst líka að
fleiri heilbrigðisstéttir gætu átt aðgang. Símenntun
er algerlega nauðsynlegur þáttur og á alþjóða-
vettvangi tíðkast í minni sérgrein að saman komi
læknar, geislafræðingar, verkfræðingar, eðlisfræð-
ingar og fleiri. Einu sinni í heimsku minni spurði
ég hvort fleiri heilbrigðisstéttir en læknar gætu nýtt
sér fræðslu á læknadögum en fékk svar frá gömlum
jálki: „Nei það viljum við ekki því við þurfum að fá
að vera útaf fyrir okkur.“ Útaf fyrir okkur með lyf-
sölum? Allir hinir starfsfélagarnir okkar sem eru
með BS, MS og doktorspróf í heilbrigðisvísindum
eru útilokaðir frá „okkar“ heilbrigðis/vísinda-
fræðslu. Svarið stendur ennþá í mér, reyndar hafa
verið gerðar undanþágur í sérstökum tilvikum
fyrir afmarkaða hópa, svo sem þegar ljósmæðrum
bauðst að heyra um ómskoðanir fóstra í móður-
kviði enda framkvæma þær flestar skoðanirnar á
Islandi. Ekki bara það heldur stendur líka í mér
hvaða reglur eiga að gilda almennt um samskipti
lækna og lyfsala, reyndar vil ég útvíkka fyrirbærið
í lækna og lyfjaiðnaðar/lækningarannsóknartækja.
Þetta er auðvitað litað af þeim samskiptum sem ég
á við lyfjabirgja. Stærsti hluti þeirra peninga sem
fyrirtæki mitt notar til framleiðslu sjúkdómsgrein-
inga fer í launakostnað til lifandi fólks en næst-
stærsti hlutinn til lækningarannsóknartækja.
Hvernig bræðrafélag erum við? Jú við höfum
sameiginlegar siðareglur. Væntanlega eru þær á
einhvern hátt sértækar fyrir lækna og þannig að
sérstaklega eru tilgreind þau tilvik sem læknasiðir
eiga við um. Nú liggja fyrir komandi aðalfundi
drög að endurskoðun á Codex Ethicus. Stjórn
LÍ fékk sérstakri nefnd það verk að endurskoða
núgildandi siðareglur og var unnið undanfarin
tvö ár auk þess sem Siðfræðiráð LI fjallaði um
breytingartillögur nefndarinnar. Stjórnin hefur
fyrir sitt leyti samþykkt þessar breytingartillögur
með smávægilegum viðbótum. Bæði gömlu regl-
urnar og nýju tillögurnar held ég að væru full-
nægjandi rammi um samskipti lækna við sjúklinga,
sín á milli og við aðra aðila í heilbrigðisgeiranum
sem og ríkið bara ef farið væri eftir þeim. Þar
er stóra málið finnst mér og gildir það sama um
samskipti lækna og birgja, hvort sem þeir selja lyf
eða rannsóknartæki. Þar er til samningur um sam-
skiptareglur sem er að flestra mati ágætur, ef eftir
honum væri farið. Fyrsta vers til að svona reglur
séu viðmið í umgengni er auðvitað að þekkja til
þeirra. Codex Ethicus nægði svo sem sennilega
en samskiptasamningur lækna og birgja á að vera
ennþá nákvæmari, þrengri og meira leiðandi og
beina okkur á réttar brautir. Hvað þarf til að kynna
hann enn meir en gert hefur verið? Illt umtal um
þessi samskipti virðist varla duga því ef samning-
urinn kemur upp í þeirri umræðu er bara rétt tæpt
á honum. Ég tel að ef Codex Ethicus er eins og
við viljum hafa hann væri það stéttinni til sóma að
sýna það í verki.
756 Læknablaðið 2005/91