Læknablaðið - 15.12.2007, Síða 30

ÆÐIGREINAR
ARTAENDURHÆFIN
G
Tafla 1. Aðalástæða fyrir hjartaendurhæfingu, skipt eftir kynjum. einnig bent til þess að sjúklingar með kvíðarask- anir séu í aukinni hættu á að deyja úr kransæða- sjúkdómi (4,5).
Karlar Konur Samtals Hlutfall af heildarfjölda
Kransæðaaðgerð 78 18 96 48,0 % Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna
Hjartavöðvadrep 24 10 34 17,0 % algengi þunglyndis og kvíða hjá þeim sem koma
Lokuaðgerð 12 6 18 9,0 % til hjartaendurhæfingar á Reykjalundi. Einnig
Langvinnur 12 4 16 8,0 % að kanna samsvörun klínískrar greiningar og
blððþurrðarsjúkdómur niðurstöðu viðurkennds þunglyndis- og kvíða-
Kransæðavíkkun 13 3 16 8,0% kvarða, með það í huga að meta hvort ástæða væri
Hjartabilun 6 2 8 4,0% til að taka upp skimun fyrir þunglyndi og kvíða.
Hjartsláttartruflun 2 1 3 1,5% Þá var ætlunin að skoða áhrif hjartaendurhæf-
Annað 4 5 9 4,5 % ingar á þunglyndi og kvíða með mati við komu
Samtals 151 49 200 100 % og brottför.
þáttur kransæðasjúkdóma (1). Þunglyndi er einn-
ig algengur fylgikvilli kransæðasjúkdóms og þeir
kransæðasjúklingar sem þjást af þunglyndi hafa
umtalsvert meiri líkur á að fá ný hjartaáföll og
dánartíðni þeirra er hærri (2). Algengi þunglyndis
meðal kransæðasjúkra er nokkuð mismunandi
eftir rannsóknum en talið er að allt að þriðjungur
þeirra fái þunglyndi eftir hjartaáfall (3). Það er
einnig vel þekkt að þunglyndir kransæðasjúkling-
ar leita mun oftar til lækna og á bráðamóttökur
og lenda oftar á sjúkradeildum en þeir sem eru
með eðlilegt geðslag (2). Mikilvægt er að greina
þunglyndi hjá kransæðasjúklingum en það er
ekki alltaf heiglum hent. Þunglyndir kransæða-
sjúklingar eru oft mjög uppteknir af líkamlegum
einkennum sínum og ýmis einkenni geta bæði
verið af líkamlegum og sálrænum toga, svo sem
þreyta, úthaldsleysi og framtaksleysi. Það er því
vel þekkt að þunglyndi er vangreint hjá kransæða-
sjúklingum (3). Faraldsfræðilegar rartnsóknir hafa
Mynd 1. Skörun á milli áður greinds þunglyndis/kvíða og greiningar áþunglyndi/ kvíða
samkvæmt HAD við komu.
Efniviður og aðferðir
Skipulögð hjartaendurhæfing hefur farið fram á
Reykjalundi frá árinu 1982. Helstu ástæður fyrir
tilvísun í hjartaendurhæfingu eru þjálfun og
aðlögun, meðal annars eftir kransæðaaðgerðir,
hjartaáföll og kransæðavíkkanir. Einnig koma
sjúklingar sem ekki hafa lent í áföllum en þurfa
að breyta lífsstíl sínum, taka á áhættuþáttum og
bæta þrek. Megináherslur eru á styrk- og þol-
þjálfun, meðferð áhættuþátta og fræðslu. Um
helmingi sjúklinganna er einnig boðin þátttaka í
námskeiði um jafnvægi í daglegu lífi, slökun og
streitustjórnun, sem hluta af endurhæfingunni.
Á námskeiðið er helst boðið yngra fólki sem býr
við streituvandamál og ójafnvægi í daglegu lífi.
Venjulegur meðferðartími er 4-6 vikur.
Við rannsóknina var notaður Hospital Anxiety
and Depression Scale (HAD) (6) spurningalisti
sem sérstaklega er ætlað að skima fyrir þunglyndi
og kvíða hjá sjúklingum með líkamlega sjúkdóma
og hefur hann talsvert verið notaður áður í
hliðstæðum rannsóknum (7-9).
Öllum þeim sem komu til hjartaendurhæfingar
á Reykjalundi frá 1. apríl 2005 til 31. mars 2006 var
kynnt rannsóknin við innritun og þeim boðið að
taka þátt. Alls innrituðust 224 sjúklingar á þessu
tímabili og samþykktu 200 þeirra að taka þátt, eða
89,3%. Af þeim 24 sem féllu úr rannsókninni voru
10 sem fylltu ekki út samþykkisblað, sjö skiluðu
ekki inn svörum, þrír luku ekki meðferðartímann
og fjórir féllu út af öðrum ástæðum. Fengið var
leyfi Vísindasiðanefndar og rannsóknin var
tilkynnt Persónuvernd.
í komuviðtölum mátu læknir og hjúkrunar-
fræðingur hvor í sínu lagi hvort sjúklingurinn
væri klínískt þunglyndur og/eða kvíðinn og þá
hversu alvarlega. Gefnar vof-u einkunnir í þremur
flokkum, ekki - mögulega - þunglyndi/kvíði,
annars vegar fyrir þunglyndi og hins vegar kvíða.
Tekið var mið af stigagjöf HAD kvarðans þar sem
0-7 stig er eðlilegt, 8-10 stig ef til vill og 11 stig
842 LÆKNAblaðið 2007/93