Læknablaðið - 15.02.2011, Side 31

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
fjögurra ára var 71% í hópi þeirra með neikvæða
ræktun en 34% í hópi þeirra með jákvæða ræktun.
í erlendum rannsóknum er miðtala aldurstilfella
K. kingae sýkinga 1,2-1,5 ár og greinast 96-98%
þeirra fyrir fjögurra ára aldur.8- 9-11 Rannsóknir
sem snúa að nýgengi þeirra sem bera K. kingae í
öndunarvegi sýna jafnframt að hæsta beratíðni
er á aldrinum sex mánaða til fjögurra ára.19
Aldur einstaklinga með neikvæða ræktun í okkar
rannsókn samrýmist aldri K. kingae sýkinga. Af
öllum tilfellum liða- og beinasýkinga þar sem
ræktanir voru neikvæðar greindust 41% á haustin,
af öllum tilfellum þar sem ræktanir voru jákvæðar
voru hins vegar 32% greind á haustin. Þetta er
ekki marktækur munur en þó athyglisvert í ljósi
þess að í rannsóknum hefur komið fram að 51%
allra K. kingae sýkinga greinast á haustin.11 Þessi
tilhneiging var enn sterkari í okkar rannsókn því
um 67% K. kingae sýkinga greindust á haustin.
Aldursdreifing beina- og liðasýkinga í okk-
ar rannsókn samrýmist niðurstöðum erlendra
rannsókna.6 Flestar liðasýkingar (66%) greindust
fyrir þriggja ára aldur en einungis 40%
beinasýkinga greinist á sama aldursbili. Munurinn
á aldursdreifingu beinasýkinga og liðasýkinga er
að beinasýkingar toppa á tveimur aldursbilum
og er seinni toppurinn á aldrinum 9-12 ára. Þetta
má útskýra með vexti beina því að vöxturinn er
mestur á fyrstu aldursárunum og síðan á árunum
9-12 ára.20 Kynjahlutfall er 1,2 drengir á móti
hverri stúlku, sem er sambærilegt við það sem
finnst í erlendum rannsóknum.6'9
Algengustu einkenni beina- og liðasýkinga
í rannsókninni voru verkir og starfsbilun
(functio laesa). Bólga var einnig algengt einkenni.
Athyglisvert er að einungis helmingur barna
var með hita (38°C) fyrir greiningu og telst hiti
því vart gott greiningarmerki. Talning hvítra
blóðkorna og mælingar á CRP skýra og sökki voru
ekki sérlega gagnlegar rannsóknir til greiningar
á beina- og liðasýkingum þar sem þær eru ekki
afgerandi. Blóðrannsóknargildi voru í samræmi
við niðurstöður erlendra rannsókna.6-11
Algengasti orsakavaldur beinasýkinga var
S. aureus sem greindist hjá 65% tilfella. S.
aureus var einnig algengasta orsök liðasýkinga
(22%). Þetta er í samræmi við sambærilegar
erlendar rannsóknir.1- 6 Enn sem komið er hafa
MÓSA ekki greinst í beina- og liðasýkingum á
íslandi eins og raunin er víða erlendis.6-17 Næst
algengasta baktería, bæði beina- og liðasýkinga,
var K. kingae, sem verður að teljast athyglisvert
þar sem hún greindist fyrst á íslandi árið 1995.12
Myndrannsóknir eru afar gagnlegar til greiningar
á beina- og liðasýkingum og var notkun þeirra
að mestu leyti sambærileg við niðurstöður
erlendra rannsókna.21-22 Röntgenmyndir eru mikið
notaðar en þrátt fyrir lítið næmi við greiningu á
beina- og liðasýkingu eru þær mjög gagnlegar til
útilokunar annarra greininga. ísótóparannsókn er
mun næmari rannsókn og hentar vel til að leita
að sjúkdómshreiðrum. Segulómun er næmasta
myndrannsóknin fyrir beinasýkingar en í okkar
rannsókn var hún einungis framkvæmd í 25%
tilfella. Erfitt er að meta næmi segulómana í
liðasýkingum þar sem sú rannsókn var gerð á
fáum einstaklingum. Fjöldi segulómana óx til
muna yfir tímabilið (gögn ekki sýnd).
Rannsóknin hefur sýnt að nýgengi liða- og
beinasýkinga bama vex í yngsta aldurshópnum,
ef til vill af völdum sýkla sem ræktast illa eins
og K. kingae. Færa má rök fyrir því að þörf sé á
næmari sýklafræðilegum rannsóknum hér á landi
hjá einstaklingum með einkenni um beina- eða
liðasýkingar en neikvæðar hefðbundnar ræktanir.
Þakkir
Andrea Andrésdóttir, yfirlæknir barnadeildar
Sjúkrahúss Akureyrar, aðstoðaði við öflun gagna
á Akureyri. Ritarar Bamaspítala Hringsins og
starfsfólk skjalasafns Landspítala við Vesturhlíð
aðstoðuðu við skjalasöfnun.
Heimildir
1. Kao HC, Huang YC, Chiu CH, et al. Acute hematogenous
osteomyelitis and septic arthritis in children. J Microbiol
Immunol Infect 2003; 36: 260-5.
2. Elasri MO, Thomas JR, Skinner RA, et al. Staphylococcus
aureus collagen adhesin contributes to the pathogenesis of
osteomyelitis. Bone 2002; 30: 275-80.
3. Mandell GL, Bennett JE, Dolin R, editors. Principles and
Practice of Infectious Diseases. 6th ed. Elsevier, Philadelphia
2005.
4. Morrissy RT, Haynes DW. Acute hematogenous
osteomyelitis: a model with trauma as an etiology. J Pediatr
Orthop 1989; 9:447-56.
5. Axford JS. Joint and bone infections. Medicine 2006; 34: 405-
12.
6. Goergens ED, McEvoy A, Watson M, Barrett IR. Acute
osteomyelitis and septic arthritis in children. J Paediatr Child
Health 2005; 41: 59-62.
7. Feigin RD, Cherry JD, editors. Textbook of Pediatric
Infectious Diseases. 4th ed. W.B. Saunders Company,
Philadelpia 1998.
8. Verdier I, Gayet-Ageron A, Ploton C, et al. Contribution of
a broad range polymerase chain reaction to the diagnosis
of osteoarticular infections caused by Kingella kingae:
description of twenty-four recent pediatric diagnoses.
Pediatr Infect Dis J 2005; 24: 692-6.
9. Moumile K, Merckx J, Glorion C, Pouliquen JC, Berche
P, Ferroni A. Bacterial aetiology of acute osteoarticular
infections in children. Acta Paediatr 2005; 94: 419-22.
10. Yagupsky P. Kingella kingae: from medical rarity to an
emerging paediatric pathogen. Lancet Infect Dis 2004; 4: 358-
67.
11. Chometon S, Benito Y, Chaker M, et al. Specific real-time
polymerase chain reaction places Kingella kingae as the most
common cause of osteoarticular infections in young children.
Pediatr Infect Dis J 2007; 26: 377-81.
12. Birgisson H, Steingrímsson Ó, Guðnason. Kingella kingae
beina- og liðsýkingar í bömum: Sex sjúkratilfelli af
Bamaspítala Hringsins. Læknablaðið 2000; 86: 516-9.
LÆKNAblaðið 2011/97 95