Læknablaðið - 15.12.2012, Blaðsíða 66

Læknablaðið kallar eftir pistlum frá formönnum sér-
greinafélaga og undirdeilda Læknafélags íslands og
Reykjavíkur til þess að raddir fleiri liðsmanna heyrist.
Blóðfræðifélag íslands
Hlíf Steingrímsdóttir
Yfirlæknir blóölækningadeildar
hlifst@landspitali.is
í lok síðustu aldar, eða árið 1999, tóku
þeir blóðfræðingar sem þá voru starfandi
á Islandi sig saman og stofnuðu Félag ís-
lenskra blóðlækna, sem var skammstafað
FIBL. Þar sem nokkurs ruglings gætti
því margir héldu að allir blóðfræðingar
væru virkir félagar í FÍFL (Félag íslenskra
fjallalækna) var ákveðið að breyta nafni
félagsins í Blóðfræðifélag íslands. Stofn-
félagar voru Sigmundur Magnússon,
Guðmundur Ingi Eyjólfsson, Guðmundur
M. Jóhannesson, Páll Torfi Önundarson,
Jóhanna Björnsdóttir, Vilhelmína Haralds-
dóttir og Sigrún Reykdal. Aðrir áhuga-
samir um blóðfræði, sem voru þó nokkuð
margir, voru aukafélagar og sóttu fundi.
Félagið var stofnað sem hagsmunafélag
fyrir blóðfræðinga og áhugafélag um
framgang og þróun blóðfræðinnar.
I árdaga félagsins var blóðfræði
stunduð á Landspítala með nokkrum
plássum á legudeild krabbameinslækn-
inga og á Borgarspítalanum á sameigin-
legri legudeild með smitsjúkdómum og
krabbameinslækningum. Á þessum tíma
var nokkur dagdeildarstarfsemi þó hún
hafi ekki verið neitt í líkingu við það sem
hún er í dag. Mikil og blómleg starfsemi
fór fram á læknastofum blóðfræðinga
utan spítalans en göngudeildarstarfsemi á
spítölunum var illa skilgreind og fór gjarn-
an fram með óformlegum hætti á göngum
legudeildanna. Jafnframt sáu blóðfræð-
ingar um mikla starfsemi á rannsóknar-
stofum spítalanna og rannsóknarstofunni
á Læknasetrinu í Mjódd.
Á þeim rúma áratug sem félagið hefur
verið starfandi hefur margt breyst. Við
sameiningu spítalanna árið 2001 var stofn-
uð legudeild blóðlækninga á Landspítala
við Hringbraut með 14 leguplássum og
dagdeild sem fluttist í núverandi húsnæði
á 11 B árið 2004. Göngudeildarstarfsemi
spítalans er vel skipulögð og hefur eflst
og vaxið gífurlega á undanförnum árum.
Á sameinuðu sjúkrahúsi var blóðfræðinni
skipt í klínískar blóðlækningar sem sinnir
legudeilda, dag- og göngudeildarstarfsemi
blóðlækninga og blóðmeinafræði sem
sinnir rannsóknarhluta greinarinnar,
blæðurum og storkumeinum. Mikil sam-
vinna og skörun er skiljanlega þarna á
milli og ráðgjöf fyrir spítalann og landið
allt er sameiginleg.
Á árunum 2006-2011 hefur komum til
blóðlækna á dagdeild fjölgað um helming,
eða úr 2000 komum á ári í 4200. Helstu
ástæður þessa má rekja til aukins fjölda
þungra krabbameinslyfjameðferða sem
áður kröfðust innlagnar en nú eru gefnar á
dagdeild, nýrra lyfja sem auðveldara er að
gefa á dagdeild, betri árangurs meðferðar
og lengri lifunar, hækkandi aldurs og
aukinnar tíðni blóðsjúkdóma. Sjúklingar
sem áður lágu langdvölum á legudeild
eftir aðgangsharða krabbameinslyfjameð-
ferð og langvarandi mergbælingu eru nú í
meira mæli heima með miklum stuðningi
á dagdeiid. Þetta fyrirkomulag er auð-
vitað miklu hagkvæmara fyrir þjóðfélagið
og að öllu leyti betra fyrir sjúklinginn.
Þetta krefst þó þess að bráðaþjónusta fyrir
þennan viðkvæma sjúklingahóp sé góð og
skilvirk.
Árið 2004 var farið að framkvæma
háskammtakrabbameinsmeðferðir með
eigin stofnfrumuígræðslu hér á íslandi. í
upphafi var áætlað að þær meðferðir yrðu
um það bil 7-10 á ári í samræmi við þann
fjölda sjúklinga sem hafði verið sendur
erlendis í slíka meðferð árin á undan.
Þessir sjúklingar eru nú þrefalt fleiri en
áður og í ár er útlit fyrir að 26 sjúklingar
ljúki slíkri meðferð. Helstu ástæður þess-
arar fjölgunar eru hærri aldur sjúklinga
sem fara í meðferðina og aukin tíðni eitil-
frumukrabbameina og mergæxla.
Þegar undirrituð var að huga að sér-
námi árið 1994 var haft á orði að blóðfræði
væri algerlega mettuð sérgrein og vonlaust
ef ætlunin væri að koma heim og starfa
við fagið. Á þeim tíma voru fjórir læknar í
sérnámi. Eg var þá deildarlæknir á Borgar-
spítalanum og undir miklum áhrifum frá
Guðmundi Inga Eyjólfssyni sem kynnti
mig fyrir faginu og vakti áhuga minn.
Hann sannfærði mig um að fagið væri
fjölbreytt, bæði mikil bráðalyflæknisfræði
sem og langvinnir sjúkdómar og krefjandi
greiningar og rannsóknarstofuvinna. Eg
lét því úrtöluraddir ekki hafa áhrif á mig
og fór í blóðfræði. Allir blóðfræðingar sem
þá voru í sérnámi fengu vinnu á Islandi
og voru verkefnin strax ærin. Stórt skarð
var höggvið í hóp blóðfræðinga árið 2006
við skyndileg fráföll Guðmundar M. Jó-
hannessonar og Jóhönnu Björnsdóttur og
hefur hópurinn vart borið sitt barr síðan.
Á árunum 2003-2008 fóru engir læknar
í sérgreinina blóðfræði vegna þeirrar
háværu umræðu að fagið væri mettað,
en á sama tíma fækkaði starfandi blóð-
fræðingum í klínísku starfi úr 8 í fjóra en
verkefnin fóru stigvaxandi. Það voru því
góð ráð dýr og mikilvægt að leggja snörur
fyrir unga lækna. Var þá gott að hugsa til
gamalla tíma með Guðmundi Inga og rifja
upp þá hluti sem heilluðu mann mest við
fagið og hefur borið vel í veiði þar sem
nú eru fimm læknar í sérnámi í blóðfræði
erlendis.
I framtíðinni mun Blóðfræðifélagið
leggja áherslu á aukna norræna og al-
þjóðlega samvinnu, meiri fræðslu fyrir
heilbrigðisstarfsfólk og sjúklinga, sem og
að standa vörð um faglega þætti blóðfræð-
innar og hagsmuni blóðfræðinga.
Þegar á heildina er litið álít ég því að
Blóðfræðifélagið eigi sér bjarta framtíð.
694 LÆKNAblaðið 2012/98