Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2004, Side 46

KRISTJÁN MÍMISSON
fram að áströlsku frumbyggjamix hafi skapað sér goðsögu sem er út ffá
ffæðilegu sjónarmiði röng? Lucas kemst að þeirri niðurstöðu að ekki sé
hægt að draga ffam sannleiksgildi annars sjónarmiðsins umfram hitt þar
sem aðferðin sé spillt. Aðferðin er gildishlaðin og huglæg og getur þess
vegna ekki gert upp á milli sjónarmiðanna. Vandamáhð liggur hjá okkur
þar sem við verðum að spyrja okkur hvorri söguskoðuninni við rdljum
trúa.44
Mýmörg dæmi eru til þar sem finna má shka togstreitu á milli skoðana
vísindamanna og „leikmanna“ á fomminjum. Stonehenge er einn þessara
staða sem ýmsir trúarhópar hafa dregið inn í heimsmynd sína og þannig
gefið staðnum sína eigin túlkun - staðsett hann í eigin söguskoðun.
Annar heimsffægur minjastaður sem um langt skeið hefur verið deilt mn
út ffá „vísindalegum“ og „óvísindalegum“ kenningum em jarðmjndirnar
(„geoglýfumar“) í Nasca-eyðimörkinni í Perú. Jarðmyndimar í Nasca
samanstanda af línum, geometrískum formum auk ýmiss konar dýra-
mynda aðallega, sem „teiknaðar“ hafa verið í jörðina með því að fjarlægja
dökk yfirborðslög svo að ljós grunnur eyðimerkurinnar kemur fram.
Aldur jarðmyndanna er óljós en gengið er út ffá því að þær séu ffá
tímabilinu 200 f.Kr. til 600 e.Kr.45 Flestar mjmdanna em ristar í flat-
lendið og geta þær verið nokkur hundmð fermetra að flatarmáli -
línurnar teygja sig allt að 20 km þráðbeint eftir eyðimörkinni.
Jarðmyndimar í Nasca em því langflestar eingöngu sjáanlegar úr lofti.
Svisslendingurinn Erich von Daniken hefur mildð fjallað um línurnar
í Nasca - þær em reyndar einn af mikilvægustu stöðummi í hugmjndum
hans um að guðimir séu geimverur.461 verkum sínum hefúr von Dániken
sett fram þá kenningu að mannleg greind sé ekki affakstur þrótmar
síðustu ármilljóna heldur hafi „guðimir“ fært okkur hana utan úr geinm-
um þaðan sem þeir em ættaðir. Nasca er í kenningum von Dániken lend-
ingarstaður fyrir geimför.47 Línurnar em hluti lendingabrauta sem geim-
vemrnar lögðu. Seinna urðu sögur af geimverunum að goðsögnum en
þjóðir Nasca-svæðisins héldu áffam að útbúa lendingarbrautir að
44 Sama rit, bls. 40-41.
4’ Markus Reindel, „Spurensuche im Wustensand". Archaohgie in Deutschland 1/2001,
bls. 18.
44 Erich von Dániken, Voru guðimir geimfarar: ráðgátur fortíðarinnar í Ijósi
nútímatækni. Þýðing Lofts Guðmundssonar. Om og Orlygur, Reykjatok 1972.
47 Erich von Dániken, 1 geimfari til goðheima. Þýðing Dags Þorleifssonar. Om og
Örlygur, Reykjavík 1973, bls. 91.
44