Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2004, Page 146

GUÐNIELISSON
hyggindin, þau er í hag mega koma.“23 Sögusýn af þessu tagi er afskap-
lega varhugaverð og spurning hvort ofbeldi \dldngaaldar séu þau hreysti-
verk atorkusamra og frjálsborinna manna sem við viljum horfa til? Morð,
nauðganir og misþyrmingar eru aðeins menningarauður þegar öllu hefur
verið snúið á haús, þegar tdllimennska kallast manngöfgi og hrottaskapur
fær einkunnina hugprýði.
A heimasíðu Þjóðminjasafnsins segir: „Ein forsenda lifandi íslenskrar
menningar er að landsmenn glími sífellt við spurninguna: Hvernig
verður þjóð til? Hvað getum við lært af gengnum kynslóðum? Þjóð-
minjasafnið gegnir veigamiklu hlutverki í þessu sambandi. Asamt bók-
menntaarfinum og sögunni auðveldar safnið okkur að skilja hver við
erum og hvaðan við komum.“24 Nú vaknar sú spurning hvað 7,5 metra
granítsverð frá Kína hefði sagt um þjóðerni okkar og þær kynslóðir sem
drógu fram lífið í þessu landi? Lágkúrulegur mannskilningur sverðsins
má hér ekki byrgja okkur sýn. Og sem meira er: Hvaða lærdóm urn
okkur sjálf hefðum við dregið af þeirri eggjárnafagurfræði sem kynn-
ingarfulltrúar safnsins sáu sig knúna til að klína upp á þjóð sína síðast-
liðið vor?
Að leggja niður skotthnífima
Þó að umræðurnar um risasverðið á Melatorgi vikju smám saman fýrir
öðrum og djúpstæðari samfélagságreiningi sumarið 2004 var átökunum
um menningararfinn langt í frá lokið. A opnunardegi Þjóðminjasafhsins
1. september síðastliðinn birtust myndir af Þorgerði Katrínu Gunnars-
dóttur, menntamálaráðherra, og ónefndum starfsmanni safhsins. Mynd-
irnar vöktu töluverð viðbrögð og sýndu að jafn hart mátti takast á um
miðlun kvenlegrar menningararfleifðar og táknbúning íslenskrar
ofurkarlmennsku. Við opnunina var Þorgerður Katrín í skotthúfulausum
þjóðbúningi, en starfsmaður safnsins klæddist upphlut yfir kjól sem var
með nútímalegu sniði. Konurnar þóttu vanvirða íslenska þjóðbúninginn
með þessari ákvörðun og í Ijósi opinberrar stöðu þeirra var vart hægt að
afsaka afbrotið með þekkingarleysi. Anna María Geirsdóttir er meðal
þeirra sem gagnrýna dómgreindarskortinn harðlega:
23 Björn Bjarnason: Iþróttir fommanna á Norðurlöndintt. Reykjavík: Bókfellsútgáfan
H.F., 1950 [1908], bls. 1-2.
24 Heimasíða Þjóðminjasafns Islands, sótt 26. maí 2004 [thjodminjasafn.is].
!44