Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2004, Page 155

„FRÆGÐIN HEFUR EKKERT BREYTT MÉR“
söguleg þekking og vitneskja um fjölbreytileika heimsins í fortíð, nútíð
og framtíð leiði til víðsýni og að því fylgi umburðarlyndi. Því næst segir
hún:
Á tímum blandaðri samfélaga en áður er vert að muna að íslenska
þjóðin er komin af aðfluttu fólki, útlendingum sem settust hér að og
mynduðu með tímanum eina þjóð. Islensk menning varð þannig til
með blöndun norrærmar og írskrar menningar en þróaðist síðan
áfram með áhrifum frá rómversk-kaþólskri kristni, konungssam-
bandi við Norðmenn og síðar Dani, nábýli við Þjóðverja og
Englendinga, samskiptum við fiskimenn frá Frakklandi, Baskalandi
og Hollandi og svo mætti lengi telja.44
Flestir fræðimenn tækju undir þá skoðun að íslensk menning hefði aldrei
þrifist með því móti sem hún gerði án tengsla (og oft ríkulegra) við
erlenda menningarstrauma. Eg held þó að það sé afar varhugavert að
skoða fjölmenningarsamfélagið sem nú er í mótun á íslandi í ljósi
fjarlægrar fortíðar og setja jafnaðarmerki á milli.
Brynhildur herðir þó enn frekar á tengslum íslensks fjölmenningar-
samfélags nútímans og lífsins á íslandi á liðnum öldum:
Upp úr rómantískum 19. aldar hugmyndum um þjóðríki og þjóð-
menningu spratt sterk þjóðerniskennd sem einkenndi þróun ríkja í
Evrópu á fyrri hluta 20. aldar. Færa má rök fyrir því að með stofhun
lýðveldisins Islands og áherslu á þjóðríkið og ræktun þjóð-
menningar hafi samfélagið á 20. öld orðið einsleitara og sambýli við
aðrar þjóðir minna en á fyrri öldum. Á síðasta áratug aldarinnar og
í upphafi þeirrar 21. hefur þeim þegnum heimsbyggðarinnar hins
vegar fjölgað sem vilja setjast að á íslandi. I ljósi þess er rétt að hafa
í huga að Islendingar voru í upphafi nýbúaþjóð, hópur fólks úr
ýmsum áttum sem lærði að lifa saman.45
Ég varaði hér að framan við þeirri víkingarómantík sem einkenndi
44 Sama, bls. 10.
45 Sama. Hugmyndir Brynhildar um sögulega íjölmenningarsamfélagið Island eru
teknar upp í greirdnni „Stafar íslenskri menningu ógn af menningu annarra?“ sem
birtist í blaði íslenska alþjóðahússins nú íyrir skömmu. Sjá Ahús. Blað alþjóðahúss,
3. tbl. nóvember 2004.
U3