Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2004, Síða 241

TVEIR HJARTANS VINIR: FORNLEIFAFRÆÐI OG TEXTAR
158). Stjómmálalegt umrót fylgdi í kjölfarið og árið 750 færðist
yfirstjórn hins íslamska heims í hendur Abbasíða í Irak. Ljóst var að
kalífinn hefði ekki efni á því að endurreisa ‘Amman í heild sinni. Forn-
leifaskráning sýnir að byggð tekur að strjálast í kringum ‘Amman þegar
miðstjóm valds fluttist til Bagdað og síðar tdl Kaíró. Nokkmm ámm síðar
setti býsanska samfélagið í Jórdaníu fram sína eigin sýn á það sem gæti,
ætd eða mætti vera hlutverk hinnar glötuðu en ekki gleymdu Fíladelfíu.
Northedge er næmur fyrir ólíkum tegundum ritaðra gagna og
efiiisgagna sem fólk býr til og hversu nærri þau standa veruleikanum eða
því að vera áróðm. Jarðskjálfti og umfangsmildð lag rústa em jafngild á
einn hátt en gögn um skattbyrði og íjárfestingar tjá annars konar jafn-
gildi. Samkvæmt al-Balaðúrí, „lagði Jazíð ibn Abi Suíjan ‘Amman undir
sig eftir að hann sigraði Damaskus“ (634—5 e.Kr.). ‘Amman gafst upp
með sams konar skilmálum og Búsra þar sem „íbúamir sættust á að lífi
þeirra, eignum og bömum yrði þyrmt ef þeir greiddu djizya. Það var til-
greint sem einn dínar og einn djarib hveitis fyrir hvern fullorðinn ein-
stakhng“. Northedge skrifar: „þar eð seinni tíma skattlagning byggð á
uppgjafarsamningum, ætti ekki að álíta að styrjaldarsögur 9. aldar, svo
sem Balaðúrí\ geymi kórrétta lýsingu á atburðarásinni, enda höfðu menn
síðar hag af því að falsa ákvæði samninganna“. Af skynsemi bætir hann
þó við: „Þetta em samt sem áður þær upplýsingar sem við höfum“.
Samræðan milli texta og fomleifafræði einkennist af meiri kurteisi og
virðingu efdr því sem ártöhn, sem hvor getur veitt, verða nákvæmari.
Það er helst að trjáhringaaldursgreiningin verði til þess að fomleifa-
fræðinni verði boðið að setjast til borðs með sagnfræðinni. Nýlegt dæmi
frá Lyon (Burnouf o.fl. 1991) var sérstakt vegna þess að þar gafst tækifæri
sem var nýtt á hugmyndaríkan en skynsamlegan hátt: Rannsókn sem
bjargað var úr neyðamppgrefti. Tilefnið var bygging D-leiðar neðan-
jarðarlestarinnar í Lyon en hún átti að fara um göng undir Rónar-fljótið
á stað sem hafði verið brúarstæði a.m.k. síðan á 13. öld. Skjalasöfn
biskupsdæmisins og borgar- og sýsluyfirvalda í Lyon höfðu að geyma
rúma tylft skjala með mikilvægum upplýsingum um byggingu, viðgerðir
og notkun brúarinnar frá byrjun 14. aldar fram á þá átjándu. Auk þessa
greindu mörg önnur skjöl frá því hvemig steinbogar brúarinnar hefðu
smám saman grafist niður á 19. öld og eyðilagst milli 1953 og 1984 sem
gaf tilefhi til fomleifauppgraftar. Samið var um björgunaruppgröft á
3500 fermetra svæði og niður á allt að 15 metra dýpi við La Guillotiére,