Þjóðlíf - 01.04.1989, Síða 5

MENNING
Bjór
Fyrri hluti sögu þessa umdeilda drykkjar á
íslandi. Hallgerður Gísladóttir safnvörður
á Þjóðminjasafni skrifar ............. 39
ísafjörður
Slunkaríki fjögurra ára .............. 42
Kvikmyndir
Marteinn St. Þórsson skrifar um tvær
nýjar myndir sem vakið hafa mikla
athygli; Missisippi Burning
og Rainman............................ 43
Umdeilda Anna. Sagt frá Anne
Sophie—Mutter fiðluleikara ........... 46
Ég söng í elskulegu húsi. Viðtal við
Magnús Jónsson óperusöngvara ......... 49
Olga Rottberger áttræð. Einar
Heimisson blaðamaður sótti Olgu
heim í Konstans í Þýskalandi.......... 54
ÞJÓÐFÉLAGSMÁL
Konan sækir fram. Þjóðfélagsþegnarnir
hafa aldrei verið eins virkir og nú. Nýju
leiðirnar liggja utan flokkanna og
hefðbundinna fjöldasamtaka. Einar Karl
Haraldsson skrifar um rannsóknir í Svíþjóð
um þjóðfélagslegt vald ............ 55
Endurmenntun
Spjallað við Margréti S.Björnsdóttur
endurmenntunarstjóra............... 58
UMHVERFI
Ný leið til landræktar. Birki til
landgræðslu. Spjallað við Borgþór
Magnússon og Sigurð H. Magnússon um
þessar rannsóknir..................... 61
Úr heimi vísindanna. Um mongolíta
og greiningu ......................... 64
VIÐSKIPTI
íslenska skattkerfið áfram í uppstokkun.
Vilhjámur Egilsson hagfræðingur og
framkvæmdastjóri Verslunarráðs íslands
skrifar um skattamál .............. 65
UPPELDI
Jákvæður agi í uppeldinu. Spjallað við
Sólveigu Ásgrímsdóttur sálfræðing .... 71
YMISLEGT
Bflar.................................. 75
Barnalíf............................... 70
Krossgáta ............................. 78
Leiðari
Þörfá bjartsýni
Um langan aldur hefur veriö samdráttarskeiö í íslensku efnahagslífi. Velflest
fyrirtæki í landinu hafa verið rekin með tapi nema peningastofnanir, kaupmáttur
hefur fariö rýrnandi og atvinnuleysi hefur víða komið harkalega niður á fólki. Öll
sálfræði efnahagslífsins um langa hríð hefur gengið út á samdrátt, niðurskurð
og slæmar horfur. Með sama hætti og þensla kallar á meiri þenslu, kallar kreppa
á meiri kreppu—,nema brugðist sé við með öndverðum hætti.
Það verður ekki sagt um ríkisvaidið að það hafi brugðist við með þeim hætti
að mætti hafa áhrif í átt til að koma í veg fyrir frekari samdrátt. Þegar opinberir
aðilar hafa frumkvæði að því að hækka gjöld og skatta á samdráttartímabili, rýra
þeir enn frekar kaupmátt heimila og fyrirtækja. Þar með eykst samdrátturinn
enn meira.
Enn sem fyrr eiga heimili og fyrirtæki í basli við óheyrilegan fjármagnskostnað
með löggiltum okurvöxtum. Engu er líkara en talsmenn í atvinnulífi og stjórnmál-
um hafi sætt sig við okurvexti eins og náttúrulögmál eða straff almættisins sem
(slendingar eigi hljóðlaust og þegjandi að búa við. Og því hefur þessari ríkis-
stjórn gengið jafn sorglega illa og síðustu ríkisstjóm að ná vöxtum niður í
landinu. Ætli þessi stjórn hafi líka endanlega gefist upp í glímunni við raunvext-
ina?
Ríkisstjórnin hefur í sama dúr gefið út ófaglegar tilskipanir um lækkun launa-
kostnaðar t.d. hjá heilbrigðis— og fleiri rikisstofnunum, í stað þess að fara yfir
rekstur og fjárfestingar og kanna hvar sé hentugast að spara. Slík kaldranaleg
reikningsstokksviðhorf stjórnvalda til t.d. heiibrigðismála og menntamála eru
tímaskekkja og verður varla annað sagt en slíkar tilskipanir séu sérdeilis ógæfu-
legar.
Sú bölsýni sem einkennt hefur stjórnun efnahagsmála, bæði hjá hinu opin-
bera og í atvinnulífinu er farin að leika bæði hið opinbera og atvinnulífið illa. Biðin
eftir kollsteypunni hefur tekið af þeim öll völd. Nú er mál að linni. Það er kominn
tími til að snúa af braut samdráttarins og bölsýninnar og stefna fram á við.
Það er ekkert hagsmunamál fyrirtækja og ríkisvaldsins að kaupmáttur launa
haldi áfram að rýrna. Þvert á móti; með auknum kaupmætti launanna kemst
aftur eðlilegur gangur í verslun, þjónustu og annað atvinnulíf í landinu. Þess
vegna er líka lífsnauðsynlegt fyrir íslenska efnhagslífið að ná kaupmætti laun-
anna upp.
Ytri skilyrði íslenska efnhagslífsins eru að mörgu leyti hagstæð um þessar
mundir. Við fáum gott verð fyrir sjávarafurðir okkar og ástandið í helstu við-
skiptalöndum okkar er prýðilegt í efnahagslegu tilliti. En hér vantar uppgang,
hérvantarað auka kaupmátt, — enumfram allt, —það vantarstórhug. Stórhug
til nýrra arðvænlegra verkefna. Stórhug til að skapa möguleika til aukinnar
verðmætasköpunar fyrir land og lýð. Það er þörf á bjartsýni.
Óskar Guðmundsson
Útgefandi: Félagsútgáfan h.f. Vesturgötu 10, box 1752,121 Reykjavík, sírni 621880. Stjórn Félagsútgáf-
unnar: Svanur Kristjánsson, Bjöm Jónasson, Ásgeir Sigurgestsson, Jóhann Antonsson, Pétur Reimars-
son. Varamenn: Árni Sigurjónsson, Brynjar Guömundsson. Framkvæmdastjóri: Ólafur Sigurösson.
Ritstjóri Þjóölífs: Óskar Guðmundsson. Blaðam.: Kristján Ari Arason. Erlendir fréttaritarar: Arthúr
Björgvin Bollason (Milnchen). Guðmundur Jónsson (London), Einar Karl Haraldsson (Stokkhólmi),
Guðrún Helga Sigurðardóttir (Finnland), Ingólfur V. Gíslason (Lundi), Jón Ásgeir Sigurðsson (New
Haven), Yngvi Kjartansson (Osló), Árni Snævarr (París). Inniendir fréttaritarar: Jóhannes Sigurjónsson
(Húsavík), Páll Ásgeirsson (fsafjörður), Smári Geirsson (Neskaupstaður), Sveinn Helgason (Selfoss).
Setn. og fl. María Sigurðardóttir. Bókhald: Jón Ólafsson. Forsíða, hönnun: Erlingur Páll Ingvarsson.
Ljósmynd á forsíðu: Guðmundur Ingólfsson. Auglýsingastjóri: Steinar Viktorsson. Skrifstofustjóri:
Guðrún Björk Kristjánsdóttir. Áskriftarstjórnun m.m.: Pórir Gunnarsson. Markaður: Hrannar Björn.
Tölvuumbrot, filmuvinna, prentun og bókband: Prentstofa G. Benediktssonar Kópavogi. Áskriftasími:
621880. Auglýsingasímar: 26450 og 28149.
5