Þjóðlíf - 01.04.1989, Qupperneq 43

MENNING
Eldurinn eyðir, fer brennandi um skóga og
sléttur, hús og hjörtu. Regnið slekkur, græð-
ir, byggir upp. Hlý vorrigning sem baðar
sálina, jant sem líkamann.
Tvær andstæðar höfuðskepnur, tvær and-
stæðar kvikmyndir. Mississippi Burning og
Rainman. Tvær ólíkar en magnaðar og
áhrifamiklar kvikmyndir. Myrkustu afkimar
sálarinnar á móti björtustu salarkynnum
hennar.
Byrjum í myrkri.
Við erum stödd í Mississippi, árið 1964. Á
myrkum vegi eru þrír ungir menn handteknir
af lögreglunni fyrir „of hraðan
akstur“. Tveir voru hvítir,
einn var svartur. Mennirnir sá-
ust aldrei aftur.
í næstu sex vikur voru FBI
menn að leita á svæðinu,
kembdu skógana, mýrarnar,
fenin, vötnin. Það var svo ekki
fyrr en í ágúst, og það vegna
30.000 $ borgunar til upp-
ljóstrara, að líkin fundust,
grafin í jörð. Fjórum mánuð-
um seinna voru 19 manns
handteknir, þar á meðal lögr-
eglustjóri umdæmisins og að-
stoðarmaður hans. Og árið
1967 voru allir mennirnir, utan
lögreglustjórinn, dæmdir fyrir
morð, eða þátttöku í morði.
24 árum eftir þennan atburð
kemur fram kvikmyndin Miss-
issippi Burning, kvikmynd þar
sem leikstjórinn Alan Parker
(Midnight Express, Angel
Heart), og handritshöfundur-
inn Christ Gerolmo, koma
með sína útgáfu á atburðun-
um. Kvikmynd sem brennir
sig inn í heilann og vitundina
og skilur eftir andlegt svöðus-
ár.
Eins og í raunveruleikanum
þá byrjar Mississippi Burning
á atburðinum þegar ungu
mennirnir eru handteknir og
okkur er þeytt inn í atburðarás
kynþáttahaturs og ofbeldis.
Síðan tekur myndin sér
skáldaleyfi og ýmsu er breytt
og staðfært til að koma þessum
atburðum í kvikmyndalegan
búning. Atburðarásinni er þjappað saman
og nokkrum nýjum persónum bætt inn í. En
einmitt það olli töluverðum deilum og voru
margir sem sögðu að Parker hefði,, nauðg-
að“ sögunni og búið til yfirborðskennda
Hollywood glansmynd af atburðunum,
mynd sem ætti ekkert skylt við hina raun-
verulegu atburði. Aðrir lofuðu og prísuðu
myndina í hástert og ég verð að segja að ég
skil ekki þær raddir sem voru á móti mynd-
inni, því Mississippi Burning er hrottaleg,
áhrifamikil lýsing á kynþáttahatri, og eins og
aðalkvenpersóna myndarinnar segir:
„Þegar þú hefur ncíð sjö ára aldri, þá trúirðu
Ofbeldi og meira ofbeldi. Vegir mann-
skepnunnar eru órannsakanlegir. Svört,
sterk andlit í hinni mögnuðu kvikmynd
Alan Parker.
því efþér er sagt það nógu oft.
Þú trúir hatrinu. Þú lifir í því.
Þú andar því að þér. Þú giftist
því. “
Aðalpersónur myndarinnar
eru tveir FBI menn, leiknir af
Gene Hackman og Willem
Dafoe. Hackman er gaur af
gamla skólanum, trúir á auga
fyrir auga og tönn fyrir tönn.
Dafoe hins vegar er ungi reiði
maðurinn sem í þetta sinn fer
algerlega eftir bókinni og vill
leysa málið samkvæmt henni.
Að sjálfsögðu verða árekstrar
á milli þeirra sem leiða til upp-
gjörs um starfsaðferðir og kyn-
þáttahatur.
Hackman er hér í sínu besta
hlutverki í langan tíma. Laus
við „smáborgarastórborgar-
týpuna“ (Twice in a Lifetime,
Hoosiers) og kominn aftur
sem hinn harði, síglottandi,
kaldlyndi (í þetta sinn) FBI
maður (líkt og í The French
Connection, The Conversat-
ion). Hann spilar á frekar ró-
legar nótur með háðsblik í
augunum en „springur" svo
þegar síst varir.
Dafoe er laus úr píslarvætt-
ishlutverkinu (Platoon, The
Last Temptation of Christ) og
sýnir mjög trúverðugan leik í
hlutverki bókstafstrúarmann-
sins sem gerir sér grein fyrir að
í hinni,, svörtu“ Mississippi
gilda aðrar leikreglur heldur
en í stórborginni.
Alan Parker heldur fast í
Bræður á gangi á vegi regnmannsins. Vegi mannlegra samskipta.
Hoffman og Cruise. Charlie og Raymond.
Kvikmyndir
Eldur og regn
43