Þjóðlíf - 01.04.1989, Síða 71

UPPELDI
Sólveig Ásgrímsdóttir sálfræðingur hefur haldið mörg námskeið um agamál að undanförnu.
Agi byggist á ábyrgð
| Barn sem er gagnrýnt lærir að fordæma
aðra
| Barn sem alið er upp við flengingar lærir
að slást
| Barn sem hlegið er að fær slæma
samvisku og verður feimið
Þetta er hluti yfirlýsingar sem gefin var út á
alþjóðabarnaárinu 1980 og ættu flestir upp-
alendur að vera sammála um að sé rétt, þó
svo að þeir eigi erfitt með að framfylgja þess-
um orðum. í þeim felst viss agi, sem flestir
eru sammála um að sé nauðsynlegur, en ekki
hvernig honum er beitt. Sumir láta sér nægja
að ávíta barnið í fáeinum setningum þegar
það hefur gert eitthvað rangt, aðrir taka
mjög hart á smástrikum.
A síðustu árum hefur spurningin um aga
En:
■ Barn sem fær uppörvun lærir að treysta
öðrum
■ Barn sem mætir umburðarlyndi lærir
þolinmæði
| Barn sem er hrósað lærir að virða aðra
fyrirlestra um þessi mál, m.a. í mörgum
grunnskólum á vegum foreldra- og kennara-
félaga viðkomandi skóla.
„Eg hef lagt höfuðáhersluna á nauðsyn
agans í þeim skilningi að skynsemi eigi að
ráða, en ekki mat eða hagsmunir þeirra sem
beita aganum. Lykilhugtakið í þessu er
ábyrgð, þ.e. að barninu sé skömmtuð
ábyrgð, þannig að ekki sé hugsað um hvað sé
gott eða slæmt fyrir foreldra, heldur hversu
mikla ábyrgð barnið getur borið. Þessu til
skýringar vil ég nefna dæmi um ungling sem
orðið æ háværari, ekki síst vegna þess að
mörg börn eru sögð ganga svo til sjálfala
meðan foreldrarnir eru í vinnu. Mörgum
börnum er afhentur lykill að íbúðinni og síð-
an verða þau að gjöra svo vel og bera ábyrgð
á sjálfum sér.
Sólveig Ásgrímsdóttir, sálfræðingur við
Unglingageðdeild Landspítalans við Dal-
braut, hefur um nokkurt skeið fjallað um
aga, þ.e. hvernig aðferðum skuli beita í upp-
eldinu og þá með hliðsjón af umbunum og
refsingum. Hefur hún farið víða og haldið
71