Þjóðlíf - 01.03.1991, Page 12

SEXTIU AR FRA
SÖGULEGU STRANDI
Strand Cap Fagnet á Hraunsfjörum 1931. Slysavarnasveitin Þorbjörn frá
Grindavík bjargaði 38 mönnum skömmu eftir stofnun félagsins. Fyrsta
björgunin með fluglínu. Eitt markverðasta spor í sjóbjörgunarsögunni
24. marz 1931.
Guðmundur Erlendsson tekur í
gikkinn. Hamarinn smellur fram og
sprengir púðurskotið í byssunni. Á
sama andartaki kveikir það í
eldflauginni og hún þýtur afstað
með hávœru hvisshljóði. I fyrsta
skipti hefur verið skotið úr
línubyssu til björgunar á íslandi.
(Ur Þrautgóðir á raunastund.)
Strendur íslands barðar heljarafli hafs-
ins. Hafið, þessi mikilvæga lífsbjörg
þjóðarinnar, reiðir til höggs. Þjóðin varð
að sætta sig við hlutskipti sitt. Fyrirvinnur
barnmargra heimila, synir íslensku þjóð-
arinnar, áttu ekki víst að ná heim með
lífsbjörgina sem hafið gaf. Úfið hafið
heimtaði sitt.
Ungur prestur neitaði að greiða tollinn.
Hann hvatti þjóðina til baráttu gegn valdi
ægis. Séra Oddur V. Gíslason taldi menn
á að hafna því að það væri náttúrulögmál
að greiða þennan toll. Baráttu sinni fann
séra Oddur stað í blaðinu Sæbjörgu sem
hann gaf út mánaðarlega árið 1892. Þá
varð séra Oddur að gefast upp á útgáf-
unni. Hún var baráttumanninum ofraun.
Þarna má segja að barátta Islendinga
fyrir slysavörnum hafi hafist.
ann 7. apríl 1906 urðu hörmuleg sjó-
slys. Tvö þilfarsskip úr Reykjavík
ráku á land á Mýrum og fórust þar allir
menn, 48 talsins. Að morgni sama dags
INGI HANS JÓNSSON
strandaði Kútter Ingvar úr Reykjavík á
skeri við Viðey, örskammt frá landi. Þar
háðu 20 manns vonlausa baráttu við dauð-
ann í augsýn bæjarbúa sem safnast höfðu
saman á ströndinni og gátu enga hjálp
veitt. Á þessum eina degi höfðu því 68
manns týnt lífi.
íslensku þjóðinni var nóg boðið.
Hvatningarorð séra Odds urðu nú á vör-
um enn fleiri íslendinga. íslendingar ætl-
uðu að segja Ægi konungi stríð á hendur.
Fátæk þjóðin ætlaði að berjast fyrir tilveru
sinni.
En árin liðu.
Þann 3. ágúst 1918 stigu Vestmannaey-
ingar fyrsta skrefið með stofnun Björgun-
arfélags Vestmannaeyja með það að mark-
miði að eignast björgunar- og bátagæslu-
skip á fiskislóðum Eyjabáta. 26. mars 1920
rættist svo draumurinn er björgunarskip-
ið Þór sigldi fánum prýddur til heima-
hafnar í Vestmannaeyjum. Fyrsti áfangi í
sjóslysasögu þjóðarinnar var orðinn að
veruleika.
29. janúar 1928 var Slysavarnafélag ís-
lands stofnað. Þegar eftir stofnun þess var
hafist handa við stofnun félagsdeilda um
allt land. Baráttan við tollheimtu hafsins
var hafin. Félagið breiddi úr sér og varð
fljótt einn helsti öryggishlekkurinn í lífi
þjóðarinnar. Fluglínutækin komu til sög-
unnar og félagið hóf að koma þeim fyrir
vítt og breitt um landið. Starfið sem öllum
þykir svo eðlilegt að hafa í dag var hafið
með dugnaði og mikilli elju.
ann 13. október 1930 ákvað stjórn
Slysavarnafélags íslands að koma
upp fluglínustöð í Grindavík og reyna að
stofna þar félagsdeild.
2. nóvember það sama ár mættu 56
manns til stofnfundar. Slysavarnadeildin
Þorbjörn var til orðin. Varla hefur nokk-
urn úr þessum hóp grunað að þeir ættu
eftir að bjarga 38 manna áhöfn aðeins fjór-
um mánuðum seinna.
Togarinn Cap Fagnett F 398 frá
Fécamp hafði verið á veiðum fyrir sunnan
land og hafði fiskað vel. Skipstjórinn tók
„Nú, 60 árum seinna
hefur þessi eina
björgunarsveit bjargað
yfir 200 manns úr
sjávarháska. Á vegum
Slysavarnafélags
íslands hefur um 3000
manns verið bjargað úr
hafsnauð..."
12 ÞJÓÐLÍF